Psychological manipulation and obsession in romantic relationships: Examining the role of cognitive attentional syndrome
Romantik ilişkilerde psikolojik manipülasyon ve takıntı: Bilişsel dikkat sendromunun rolünün incelenmesi
- Tez No: 955102
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KAAN YILANCIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikiyatri, Psikoloji, Psychiatry, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Nörobilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Nörobilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Bu çalışmanın amacı romantik ilişkilerde ortaya çıkabilen psikolojik manipülasyon ve takıntılı davranışların altında yatan bilişsel süreçleri ve bu süreçlerin Bilişsel Dikkat Sendromu (BDS-1) ile ilişkisini incelemektir. 271 kişinin katıldığı klinik olmayan örneklem ile çalışma yürütülmüştür. Makyavelizm (MACH-IV), Partnere İlişkin Obsesif Kompulsif Belirti Ölçeği (PİOKBÖ), Romantik İlişki Obsesif Kompulsiyonları Ölçeği (RİOKÖ), Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri (Kaygılı ve Kaçıngan Bağlanma) (YİYE II) ve Bilişsel Dikkat Sendromu (BDS-1) ölçekleri katılımcılara uygulanmıştır. SPSS 30.0 programı ile betimsel istatistikler, geçerlik ve güvenirlik analizleri, normal dağılım testleri, Spearman korelasyon analizleri, çoklu ve hiyerarşik regresyon testleri kullanılmış ve aracılık etkisi PROCESS makrosu aracılığıyla Model 4 ile test edilmiştir ve analiz edilmiştir. Bulgular, Makyavelist eğilimlerin BDS'da anlamlı bir negatif yordayıcı olduğunu, BDS'un ise hem partner odaklı takıntıyı (PİOKBÖ) hem de ilişki obsesifkompulsif semptomlarını (RİOKÖ) anlamlı şekilde yordadığını göstermiştir. Hiyerarşik regresyon sonucunda, Makyavelistlik ve PİOKBÖ, RİOKÖ değişkenini anlamlı şekilde yordarken, sunulan varyans, BDS'un modele eklenmesiyle anlamlı şekilde artmıştır. PROCESS analizi, Makyavelistlik eğilimlerin ve RİOKÖ arasındaki ilişkide BDS'un kısmi aracılık etkisini doğrulamıştır. Bu bulgular, Bilişsel Dikkat Sendromunun, manipülatif kişilik eğilimleri ile romantik ilişkilerde obsesif davranışlar arasında aracı işlev gördüğünü ortaya koymaktadır. Analiz sonuçları baz alındığında, metakognitif süreçlerin romantik ilişkilerdeki yıkıcı davranışları anlamak ve terapötik müdahalelerde bunlar üzerinde durmanın önemli olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda, özellikle metakognitif temelli psikoterapi yaklaşımlarının manipülasyon, obsesyon ve kompulsiyonları azaltmada etkili olabileceği öne sürülmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the cognitive processes underlying psychological manipulation and obsessive behaviors that occur in romantic relationships and, in particular, to evaluate the mediating role of Cognitive Attentional Syndrome (CAS-1). The study was conducted with a non-clinical sample of 271 adult individuals. Machiavellianism (MACH-IV), Partner-Related Obsessive-Compulsive Symptoms Inventory (PROCSI), Relationship Obsessive-Compulsive Inventory (ROCI), Experiences in Close Relationships (Anxious and Avoidant Attachment) (ECR-R), and Cognitive Attentional Syndrome (CAS-1) scales were utilized with the participants. SPSS 30.0 software was used in statistical analysis; descriptive statistics, validity and reliability, normal distribution tests, Spearman's correlation analyses, multiple and hierarchical regression analyses conducted, and the mediating effect was tested with Model 4 via the PROCESS macro. The findings indicated that Machiavellian tendencies were a significant negative predictor in CAS, while CAS significantly predicted both partnerfocused obsession (PROCSI) and relationship obsessive-compulsive symptoms (ROCI). As a result of the hierarchical regression, Machiavellianism and PROCSI significantly predicted the ROCI variable, while the presented variance increased significantly with the obtainment of CAS to the model. PROCESS analysis confirmed the partial mediating effect of CAS in the relationship between Machiavellianism and ROCI. These findings reveal that Cognitive Attentional Syndrome functions as a transdiagnostic mechanism in the relationship between manipulative personality tendencies and relational dysfunctional behaviors. The analysis results demonstrate that metacognitive processes are essential to comprehending maladaptive behaviors in romantic relationships and targeting them in therapeutic interventions. In this context, it is suggested that metacognitive-based psychotherapy approaches in particular may be effective in reducing manipulation and obsessive-compulsive behaviors.
Benzer Tezler
- Duygusal manipülasyonun yordayıcıları olarak ebeveynden algılanan psikolojik kontrol ve romantik ilişki temalı obsesyon ve kompulsiyonlar
Perceived parental psychological control and relationship focused obsessions and compulsions as predictors of emotional manipulation
ZEYNEP ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM KEKLİK
- Denetimli serbestlik uygulaması kapsamında eğitim tedbir kararı alınan lise öğrencilerinin kişilerarası ilişki tarzı ve psikolojik belirtileri
Interpersonal relation style and psychological symptoms of high school students taking educational temporary injunction within the context of probation application
YUNUS EMRE AYNA
Doktora
Türkçe
2014
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TAŞKIN YILDIRIM
- Adalet Ağaoğlu' nun Kozalar oyununda, kadın karakterler bağlamında yabancılaşma kavramının incelenmesi.
An Analysis of the concept of alienation from the standpoint of female charecters in Adalet Ağaoğlu's play 'Kozalar'
BURCU KAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Sahne ve Görüntü SanatlarıHacettepe ÜniversitesiTiyatro Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CİHAN ÜNAL
DR. TÜREL EZİCİ
- Çiftlerin ilişki doyumunun yordayıcıları olarak psikolojik manipülasyon ve duygusal bağımlılık
Psychological manipulation and emotional dependency as predictors of couples' relationship satisfaction
AYŞE NUR KULOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA YÜKSEL ERDOGDU
- Karakter ve eylem değerleri üzerinden Servet-i Fünun romanında psikolojik manipülasyon
On character and action values psychological manipulation in the novel of Servet-i Fünun
GÖRKEM GÖKÇE YİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH ARSLAN