Özel gereksinimli bireylere cinsel eğitim verilmesin ilişkin ebeveynlerin görüş ve önerileri
Opinions and suggestions of parents on parents on providing sexual education to individuals with disabilities
- Tez No: 955175
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE ÜNLÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: cinsel eğitim, özel gereksinimli çocuklar, ebeveyn deneyimleri, fenomenoloji, nitel araştırma, sexual education, children with special needs, parental experiences, phenomenology, qualitative research
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Demokrasi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Özel Eğitim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Bu çalışma, özel gereksinimli çocukların cinsel eğitimi konusunda ebeveynlerin deneyimlerini, algılarını, karşılaştıkları zorlukları ve destek ihtiyaçlarını fenomenolojik bir yaklaşımla derinlemesine incelemeyi amaçlamaktadır. Cinsellik, bireyin sağlıklı gelişimi için temel bir alan olmasına rağmen, özel gereksinimli bireylerin cinsel eğitimi konusu toplumsal tabular, bilgi eksikliği ve sistemsel yetersizlikler nedeniyle sıklıkla ihmal edilmektedir. Bu durum, özel gereksinimli çocukları istismar ve ihmal gibi risklere karşı daha savunmasız bırakmakta ve sağlıklı bir cinsel kimlik geliştirmelerini engellemektedir. Araştırmanın katılımcı grubunu, Bursa ilinde ikamet eden, yaşları 26 ile 58 arasında değişen ve çocukları otizm spektrum bozukluğu, down sendromu, zihin yetersizliği, fiziksel yetersizlik ve çoklu yetersizlik gibi farklı tanılara sahip olan 25 ebeveyn oluşturmaktadır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmış ve elde edilen bulgular tematik analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Bulgular, ebeveynlerin neredeyse tamamının (%92) özel gereksinimli çocuklara cinsel eğitim verilmesini elzem gördüğünü, bu gerekliliğin temelinde ise çocuklarını özellikle istismardan koruma motivasyonunun yattığını göstermektedir. Ebeveynlerin cinsel eğitimi en sık (%68)“kendini koruma ve güvenlik”olarak tanımladığı; eğitimin içeriği ve başlama yaşı konusunda ise standart bir yaklaşımdan ziyade çocuğun bireysel gelişimine göre hareket edilmesi gerektiğini düşündükleri saptanmıştır. Araştırmanın en dikkat çekici bulgusu, ebeveynlerin büyük çoğunluğunun (%80) daha önce bu konuda formel bir eğitim almamış olmasına rağmen, neredeyse tamamının (%92) kendilerine yönelik kapsamlı eğitim ve uzman desteğine şiddetle ihtiyaç duymasıdır. Özel gereksinimli çocukların cinsel eğitimi ebeveynler tarafından kritik bir ihtiyaç olarak kabul edilmekle birlikte, bu alanda ciddi bir bilgi, beceri ve destek eksikliği yaşandığı anlaşılmaktadır. Ebeveynlerin olumlu tutumlarına rağmen, uygulamada karşılaştıkları güçlükler ve sistemsel engeller bu ihtiyacın karşılanmasını zorlaştırmaktadır. Bu doğrultuda, ailelerin, eğitimcilerin ve uzmanların koordineli bir şekilde çalışacağı, özel gereksinimli çocuğun yetersizlik türüne göre bireyselleştirilmiş, kapsamlı cinsel eğitim programları ile destek mekanizmalarının geliştirilerek uygulanması büyük önem taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to explore in-depth the experiences, perceptions, challenges, and support needs of parents regarding the sexual education of children with special needs, using a phenomenological approach. Although sexuality is a fundamental area for an individual's healthy development, the sexual education of individuals with special needs is often neglected due to societal taboos, lack of information, and systemic inadequacies. This situation leaves children with special needs more vulnerable to risks such as abuse and neglect and hinders their development of a healthy sexual identity. The study group of the research consists of 25 parents residing in Bursa province, aged between 26 and 58, whose children have various diagnoses such as autism spectrum disorder, Down syndrome, intellectual disability, physical disability, and multiple disabilities. Data were collected through the semi-structured interview technique, and the obtained findings were analyzed using the thematic analysis method. The findings indicate that almost all parents (92%) deem sexual education essential for children with special needs, with the primary motivation being the protection of their children, especially from abuse. It was determined that parents most frequently (68%) defined sexual education as“self-protection and safety,”and they believed that the content and starting age of the education should be based on the child's individual development rather than a standard approach. The most striking finding of the research is that although the vast majority of parents (80%) had not previously received formal training on this subject, almost all of them (92%) are in urgent need of comprehensive training and expert support for themselves. It is understood that while sexual education for children with special needs is considered a critical need by parents, there is a significant lack of knowledge, skills, and support in this area. Despite the positive attitudes of parents, the difficulties encountered in practice and systemic obstacles make it challenging to meet this need. In this respect, it is of great importance to develop and implement individualized, comprehensive sexual education programs and support mechanisms, where families, educators, and experts work in a coordinated manner according to the type of the child's disability.
Benzer Tezler
- Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde cinsel istismar ve cinsel eğitim: Öğretmen görüşleri
Sexual abuse and sexual education in individuals with autism spectrum disorder: Teachers opinions
ASLI KANADLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEVİN GÜNER YILDIZ
- Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travmaları ile aile uyumu ve yaşam doyumu ilişkisinin incelenmesi
Examining the relationship between childhood trauma and family adjustment and life satisfaction in university students
MERVE ÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sosyal HizmetAmasya ÜniversitesiKadın ve Aile Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GONCA ÜSTÜN
- Eğitimde ideal vatandaşlık imgesi: Sosyal bilgiler ders kitapları ile nasıl bir vatandaş yetiştirmek amaçlanıyor?
Image of ideal citizenship in education: What kind of citizen is aimed to be educated with social studies textbooks?
KUBRA BAYER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KERİM ŞEN
- 2014-2021 yılları arasında Akdeniz Üniversitesi Hastanesine başvuran 65 yaş ve üstü adli olguların medikolegal açıdan değerlendirilmesi
Medicolegal evaluation of forensic cases aged 65 years and older who applied to Akdeniz University Hospital between 2014-2021
SELVER MERVE ÇEVİK
- Erken çocukluk döneminde özel gereksinimli çocuklarda cinsellik: Ebeveyn görüş ve deneyimleri
Sexuality in the children with special needs in early childhood: Parents' view and experiences
HATİCE DAMLA ASLANOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP ALAT