Plutarkhos'un Isis ve Osiris Üzerine adlı eseri ve yorumlanması
Plutarch's Isis and Osiris and interpretation
- Tez No: 955188
- Danışmanlar: PROF. DR. MUZAFFER DEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
Plutarkhos 46 yılında Khaeronea'da soylu bir ailenin ferdi olarak dünyaya gelmiştir. Ölümünün 119 yılından sonra Delphoi'de gerçekleştiği düşünülmektedir. Plutarkhos'un hayatı hakkında çok fazla bilgi bulunmamaktadır. Elde edilen az sayıda bilgiyi ise Plutarkhos'un eserlerinin içerisinden kendi ve ailesi hakkında yazdıklarından edinmekteyiz. Hayatı hakkında az sayıda bilgiye rağmen eserleri hakkında çok sayıda veriye ulaşılabilmektedir. Günümüze ulaşan ve üzerine çalışılan eserler Bioi Parelolloi/Paralel Yaşamlar ve Moralia'dır. Bu eserlerin bazı kısımları eksik olmakla beraber çoğunlukla yararlanılabilecek düzeydedir. Siyasi tarihe dair önemli bilgiler içeren Paralel Yaşamlar içerisinde Eski Yunan ve Roma'nın önde gelen isimleri anlatılmıştır. Sosyal yaşama dair önemli bilgiler içeren Moralia'da ise altmıştan fazla deneme bulunmaktadır. Bu deneme konuları arasında tezin konusu olan Isis ve Osiris Üzerine adlı eser yer almaktadır. Bu kısmın seçilme nedeni ise iki medeniyetin dini, kültürel, sosyal anlamda birbirlerine olan etkilerinin açıklanmış olmasıdır. Bu etkiler Roma vatandaşı bir rahip olan Plutarkhos'un gözünden, araştırmalarından Eski Yunan ve Eski Mısır'a dair önemli dini veriler olarak aktarılmıştır. Eski Mısır'ın yanı sıra Eski Yunan ve Roma'yı da etkilemiş olan Isis Kültü'nün anlaşılabilmesi için Isis ve Osiris Üzerine adlı eser önemli bir kaynak niteliğindedir. Çünkü bu eserde Plutarkhos, Isis Kültü'nü açıklarken Mısır'ın dini, sosyal, kültürel yapısına dair önemli bilgileri verip Eski Yunan ile olan etkileşimlerini aktarmaktadır. Aslında bu tanrı ve tanrıçaların kim oldukları, Eski Yunan Mitolojisi'ndeki karşılıklarının ne olduğunu okurlarına söylemektedir. Plutarkhos eserine bir rahibe olan Klea'ya seslenerek başlamaktadır. Mite göre Isis'in eşi ve kardeşi olan Osiris, kardeşleri Seth/Tyhpon tarafından kıskanılmaktadır. Krallık yolunda Osiris'i engel olarak gören Seth, Osiris'ten kurtulmak için büyülü bir tabut yaptırmış ve onu hapsetmiştir. Nil'e atılan bu tabut Isis tarafından bulunup saklamıştır. Fakat Seth bu sefer Osiris'in cansız bedenini parçalara ayırıp Mısır'ın her yanına dağıtmıştır. Isis tüm parçaların peşine düşüp onları bulmuş fakat erkeklik organını bulamamıştır. Büyüleriyle eksik parçayı tamamlamış ve Osiris'ten çocuk sahibi olmuştur. Mitin devamında Osiris'in oğlu Horus ile Seth arasında ölümüne bir mücadele anlatılmıştır. Genel hatları ile konuyu açıkladığını söyleyen Plutarkhos, III anlatının çok fazla vahşet içerdiğini belirtmiştir. Bunu takiben Mısırlıların Osiris'e duyduğu saygıyı, mezarlarının onun mezarının olduğu bölgede olmasını istediklerini belirtmiştir. Plutarkhos, Mısırlıların tanrı anlayışlarını garipsemiştir. Mısırlıların tanrıları çok insanlaştırdıklarını söyleyerek onları eleştirmiştir. Eserin devamında tanrıların fiziksel özellikleri belirtilmiştir; Osiris'in siyahi oluşu, Seth'in kızıl tenli oluşu, Horus'un ise beyaz oluşu. Bu kısımlara ek olarak Plutarkhos, aslında isimleri farklı olmasına rağmen bazı tanrıların birbirine özdeş olduğunu açıklamaktadır. Osiris'in Dionysius ile özdeş olabileceği ve Isis'in aslında Persephone olduğu söylenmektedir. Diğer bir mitte ise Zeus ve Apopis arasında yaşanan savaşta Osiris'in Zeus'a yardım edişi anlatılmaktadır. Böylelikle Osiris, Zeus'un evlatlığı olmuştur. Mitlerin devamında Plutarkhos felsefi konulara değinmiştir. Felsefi olarak tanrıların özdeşlikleri, Mısırlıların düşünüş şekilleri ve Yunan yorumları eklenmiştir. Bu yorumları Homeros, Hesiodos ve Platon'a atıflar ile yapmıştır. Plutarkhos eserin devamında Mısır'a özgü isimler, ekim takvimi, tanrılara bakış, gelenekler ve son olarak kokular gibi konulara da değinmiş ve eserini noktalamıştır. Plutarkhos'un aktardığı bu bilgiler doğrultusunda analiz ve çıkarımlar yapılacaktır.
Özet (Çeviri)
Plutarch was born in Chaeronea in 46 AD into a noble family. It is thought that his death took place in Delphi after 119 AD. There is not much information about Plutarch's life. The little information we have is obtained from what Plutarch wrote about himself and his family in his works. Despite the little information about his life, a great deal of data can be found about his works. The extant and studied works are Parallel Lives and Moralia. Although some parts of these works are missing, they are mostly useful. In Parallel Lives, which contains important information on political history, the leading names of Ancient Greece and Rome are described. Moralia, which contains important information on social life, contains more than sixty essays. Among these essays is the work On Isis and Osiris, which is the subject of this thesis. The reason for choosing this section is that the effects of the two civilizations on each other in religious, cultural and social terms are conveyed. These influences are conveyed as important religious data on Ancient Greece and Ancient Egypt through the eyes and research of Plutarch, a priest of Roman citizenship. The Essay of“On Isis and Osiris”is an important source for understanding the Cult of Isis, which influenced Ancient Greece, Ancient Egypt as well as Rome. Because in this work, Plutarch, while explaining the Cult of Isis, gives important information about the religious, social and cultural structure of Egypt and conveys its interactions with Ancient Greece. In fact, he tells his readers who these Gods and goddesses are and what their equivalents are in Ancient Greek Mythology. Plutarch begins his work by addressing Clea, a priestess. According to the myth, Osiris, the husband and brother of Isis, was jealous of their brother Seth/Tyhpon. Seth, who saw Osiris as an obstacle on his way to the kingdom, built a magical coffin to get rid of Osiris and imprisoned him. This coffin, which was thrown into the Nile, was found and hidden by Isis. But this time Seth cut Osiris' lifeless body into pieces and scattered them all over Egypt. Isis went after all the pieces and found them, but she could not find the phallus. She completed the missing part with her spells and had a child with Osiris. In the rest of the myth, a fight to the death between Osiris' son Horus and Seth is described. Plutarch, who said that he explained the subject in general terms, stated that the narrative contains a lot of brutality. Following this, he stated that the Egyptians respected Osiris and that they wanted their V graves to be in the area where his grave was. Plutarch found the Egyptian understanding of Gods strange. He criticized the Egyptians, saying that they humanized the Gods too much. In the rest of the work, the physical characteristics of the Gods are mentioned; Osiris being black, Seth being red-skinned, and Horus being white. In addition to these sections, Plutarch explains that some of the Gods are identical to each other even though their names are different. Osiris is said to be identical with Dionysius and Isis is said to be Persephone. Another myth is that Osiris helped Zeus in the war between Zeus and Apopis. Thus, Osiris became the adopted son of Zeus. Following the myths, Plutarch touches upon philosophical issues. Philosophically, the identities of the Gods, Egyptian ways of thinking and Greek interpretations were added. He made these comments with references to Homer, Hesiod and Plato. Plutarch concludes his work by mentioning Egyptian names, the planting calendar, the view of the Gods, traditions and finally odors. Analyses and inferences will be made in line with this information provided by Plutarch.
Benzer Tezler
- Plutarkhos'un Politika Parangelmata adlı eserinde devlet adamları
The statesmen in Plutarch's work Politika Parangelmata
NURGÜL SARAÇOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriAkdeniz ÜniversitesiEskiçağ Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURAY GÖKALP ÖZDİL
- Siyasal yaşam açısından biyografi yazını: 'Plutarch's Lives' incelemesi
Biographic article in terms of political life: 'Plutarch's Lives' review
GAMZE KAVAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
BiyografiBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜMMÜHAN KAYGISIZ
- İ.Ö. I.yüzyılın 2. yarısında Roma siyasi yaşamında propaganda
Propaganda in Roman political life in the 2nd half of 1st century bc
RABİA KAYAPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriAnkara ÜniversitesiEskiçağ Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA GÜL ÖZAKTÜRK
- Roma Cumhuriyet Dönemi Anadolu Akdenizi'nde kamu mali yönetiminin değerlendirilmesi
Evaluation of Public Financial Management in Anatolian Mediterranean region during the Roman Republic Period
BAYKAL DENİZ ATİLLA
Doktora
Türkçe
2024
TarihAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Eski Çağ Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ARSLAN
- Ploutarkhos'un mythos'a yaklaşımı: Paralel yaşamlar ve Theseus-Romulus üzerine çözümleme
Plutarch's idea of myth: An analysis on his parallel lives and the so-called Theseus and Romulus
AYDIN MUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriAnkara ÜniversitesiEskiçağ Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TANSU AÇIK