Finansal tablolarda bilgi manipülasyonu göstergelerinin tespiti: BIST Sınai Endeksinde bir uygulama
Detection of financial statement manipulation indicators: An application on BIST Industrial Index
- Tez No: 955643
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bankacılık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bankacılık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 164
Özet
Finansal tablolar, işletmelerin mali durumlarını ve performanslarını yansıtan temel bilgi kaynaklarıdır. Ancak zaman zaman yöneticiler, çeşitli motivasyonlarla bu tablolarda bilinçli olarak yanıltıcı bilgiler sunabilmekte; bu durum finansal bilgi manipülasyonu olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada, Borsa İstanbul'da (BIST) işlem gören Sınai Endeksinde yer alan firmaların 2010–2022 dönemine ait finansal tabloları üzerinden finansal bilgi manipülasyonu riski araştırılmıştır. Manipülasyonun tespiti amacıyla Beneish M-Score modeli kullanılmış ve manipülasyon göstergelerinin belirli finansal oran ve değişkenlerle ilişkisi panel veri analiz yöntemleriyle incelenmiştir. Çalışma kapsamında elde edilen 1820 firma-yıl gözleminden %17'sinde manipülasyon riski saptanmış; özellikle 2021 yılında bu oranın %43,6'ya ulaştığı görülmüştür. Elde edilen bu bulgu, kriz dönemlerinin firmalar üzerindeki finansal baskıyı artırarak manipülasyon eğilimini güçlendirdiğini göstermektedir. Analizde kullanılan panel logit regresyon modeli sonucunda, bazı finansal oranların manipülasyon olasılığı üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etkileri olduğu tespit edilmiştir. Özellikle özsermaye/aktif oranı, likit oran, nakit oran ve stokların dönen varlıklara oranı gibi değişkenlerin manipülasyonla negatif ilişkili olduğu görülmüştür. Buna karşılık, cari oran, aktif kârlılığı ve esas faaliyet kârı gibi göstergelerin manipülasyonla pozitif ilişkili olması dikkat çekicidir. Çalışma bulguları, finansal manipülasyonun yalnızca finansal göstergelerle değil, aynı zamanda yönetsel ve çevresel faktörlerle de ilişkili olabileceğini ortaya koymaktadır. Elde edilen sonuçların, yatırımcılar, düzenleyici kurumlar ve şirket yöneticileri açısından önemli politika çıkarımları sunabileceği değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
Financial statements are essential sources of information that reflect the financial position and performance of enterprises. However, managers may sometimes deliberately present misleading information in these statements for various motivations, a practice referred to as financial information manipulation. This study investigates the risk of financial information manipulation in companies listed under the Industrial Index of Borsa Istanbul (BIST) for the period 2010–2022. The Beneish M-Score model was used to detect manipulation, and the relationship between manipulation indicators and specific financial ratios was analyzed using panel data methods. Among the 1,820 firm-year observations analyzed, a manipulation risk was identified in 17% of cases. Notably, this rate peaked at 43.6% in 2021, suggesting that financial pressures during crisis periods may significantly increase the likelihood of manipulation. The panel logit regression model revealed that certain financial ratios had statistically significant effects on the probability of manipulation. Specifically, variables such as the equity-to-total assets ratio, liquidity ratio, cash ratio, and inventory-to-current assets ratio were found to be negatively associated with manipulation. In contrast, indicators such as the current ratio, return on assets, and operating profit margin showed a positive association. The findings indicate that financial manipulation may be influenced not only by financial indicators but also by managerial and environmental factors. These results offer important policy implications for investors, regulatory bodies, and corporate managers aiming to ensure the reliability and transparency of financial reporting.
Benzer Tezler
- Ticari banka kredilerinin değerlendirilmesine yönelik bir karar destek modeli
A decision support model for the evaluation of commercial credits
SAİT GÜL
Doktora
Türkçe
2017
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜR KABAK
PROF. DR. YUSUF İLKER TOPCU
- Finansal bilgi manipülasyonunda Beneish modeli: Borsa İstanbul'da bir uygulama
Beneish model in manipulation of financial information: an application in Borsa İstanbul
HÜSNİYE SEMA KORKMAZ
- Finansal bilgi manipülasyonu ve manipülasyon tespitine yönelik BIST'te bir uygulama
Manipulating the financial information and BIST (İstanbul stock exchange) practice towards the detection of financial information manipulation
KAMER ÇELİK
- Türkiye'de finansal bilgi manipülasyonu ve ortaya çıkarılmasına yönelik araştırma (Beneish modeli)
A research for the unveiling of financial information manipulation in Turkey (The Beneish model)
NESİBE TOPLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İşletmeİstanbul Okan Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT AZALTUN
- Muhasebe manipülasyonlarının kredi analistlerinin ve borsa yatırımcılarının değerlendirmeleri açısından incelenmesi
Investigation of accounting manipulations for the evaluation of credit analyzers and trader investors
GÜLDEN KADOOĞLU AYDIN
Doktora
Türkçe
2019
BankacılıkHasan Kalyoncu Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM HALİL EKŞİ