Geri Dön

Soğuk Savaş ve modern dönem istihbarat tekniklerinin karşılaştırılması

Comparison of Cold War and modern era intelligence techniques

PDF İndir

  1. Tez No: 956843
  2. Yazar: İBRAHİM ÇALIŞKAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ALİ ŞAHİN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
  6. Anahtar Kelimeler: İstihbarat Kavramları, Haber Toplama Metotları, Soğuk Savaş Dönemi İstihbarat Teknikleri, Modern Dönem İstihbarat Teknikleri, Intelligence Concepts, Intelligence Collection Methods, National Intelligence Organization (MIT), Cold War Intelligence Techniques, Modern Intelligence Techniques
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Selçuk Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 87

Özet

İnsanlık tarihi, insanlar tarafından oluşturulan çeşitli medeniyetlere şahit olmuştur. Söz konusu medeniyetler, bir bilgi birikimi ve deneyime dayanmaktadır. Geçmişten günümüze bireysel, kurumsal ve devlet bağlamında sürekliliğin sağlanması için ihtiyaç duyulan en önemli sermaye bilgi olmuştur. Bilgi, günün koşullarına uygun ve geleceği öngörebilen sağlıklı güvenilir kararlar alabilmek için hayati öneme sahiptir. Dolayısıyla bilgi güçtür. Bilgiye sahip olan, onu saklayan ve yine ondan bilgi üreterek Ar-ge geliştiren devletler dünya tarihinde önemli birer güç merkezi haline gelmiştir. Başka bir ifadeyle gücünü koruyarak, varlıklarını güvenli ve istikrarlı bir şekilde devam ettirmek isteyen devletler, kendi ulusal sınırları başta olmak üzere yakın sınırları ve dünya genelinde sağlıklı istihbarat toplamak zorundadırlar. Ancak burada en önemli husus, istihbarat ve haber toplama yöntemi ile elde edilen bilgilerin teyit edilmiş ve güvenilir olmasıdır. Yanlış istihbarat ve haberler, hiç istihbarat toplamamaktan daha tehlikelidir. Geçmişten günümüze geçerliliğini koruyan en güvenilir istihbarat toplama metotları arasında insan istihbaratı yer almaktadır. Şüphesiz doğru, geçerli ve güvenilir bilgiye ulaşmak ve istihbarat üretmek için çeşitli teknikler mevcuttur. Bu metotları belirleyen, geliştiren ve kullanan yine insandır. İstihbarat, devletlerin güvenlik ve stratejik karar alma süreçlerinde kritik bir rol oynayan çok boyutlu bir faaliyet olarak, tarih boyunca askerî, siyasi, ekonomik ve toplumsal alanlarda önemli işlevler üstlenmiştir. Soğuk Savaş döneminde insan temelli yöntemler (HUMINT) ile sinyal (SIGINT) ve görsel (IMINT) istihbaratı ön plandaydı. Ajan devşirme, psikolojik harekât ve karşı istihbarat, örgütler arası rekabetin temel araçları olmuştur. Bu amaçla CIA, KGB ve MI6 gibi istihbarat teşkilatları, ideolojik ve askeri rekabet kapsamında karmaşık psikolojik operasyonlar ve karşı istihbarat faaliyetleri yürütmüştür. Bu süreçte bilgi toplama genellikle fiziksel sınırlarla sınırlıydı ve insan kaynağına dayanıyordu; teknolojik kısıtlamalar ve gizlilik riskleri önemli zorluklar oluşturmuştur. Modern dönemde ise teknolojik gelişmelerle uydu sistemleri, elektronik dinleme, siber istihbarat (CYBINT) ve açık kaynak istihbaratı (OSINT) gibi yöntemler yaygınlaşmış, istihbarat kapasitesi ve çeşitliliği artmıştır. Dijital ağlar, yapay zekâ ve büyük veri analizleri sayesinde bilgi toplama ve işleme süreçleri hızlanmıştır. Bununla birlikte, siber saldırılar, bilgi çarpıtma ve kişisel gizlilik sorunları gibi yeni tehditler, istihbarat faaliyetlerinin etik, hukuki ve operasyonel boyutlarını daha karmaşık hale getirmiştir. Hem Soğuk Savaş hem de modern dönemde insan faktörü hâlâ vazgeçilmez olup, teknoloji ile insan zekâsının hibrit entegrasyonu etkinliğin temelini oluşturmaktadır. Günümüzde uluslararası iş birlikleri ve çok uluslu platformlar, istihbarat paylaşımını artırarak küresel güvenliğe katkı sağlamakla birlikte, bu durum ulusal egemenlik ve veri güvenliği tartışmalarını da beraberinde getirmektedir. Sonuç olarak istihbaratın temel prensipleri değişmese de, teknolojik yenilikler ve genişleyen tehdit ortamı istihbarat faaliyetlerinin yapısını ve yöntemlerini sürekli olarak şekillendirmektedir.

Özet (Çeviri)

Throughout human history, various civilizations established by humankind have emerged and evolved. These civilizations were built upon accumulated knowledge and experience. From the past to the present, knowledge has been the most essential capital for ensuring continuity on individual, institutional, and state levels. Knowledge is vital for making sound and reliable decisions that are both suitable for current conditions and capable of anticipating the future. In this regard, knowledge is power. States that possess, preserve, and utilize knowledge—particularly through research and development—have become significant centers of power throughout world history. In other words, states that aim to preserve their power and maintain their existence in a stable and secure manner must gather accurate intelligence not only within their national borders but also in their immediate surroundings and globally. However, the most critical point here is that intelligence and the information obtained through collection methods must be verified and reliable. Faulty or misleading intelligence is often more dangerous than having no intelligence at all. Among the most reliable intelligence collection methods that have retained their validity throughout history is human intelligence (HUMINT). Undoubtedly, various techniques are available to acquire accurate, valid, and credible information and to produce intelligence. It is ultimately humans who determine, develop, and apply these methods. As a multidimensional activity, intelligence plays a crucial role in the security and strategic decision-making processes of states, and has historically served important functions in military, political, economic, and social domains. During the Cold War era, human-based methods (HUMINT), signal intelligence (SIGINT), and imagery intelligence (IMINT) were at the forefront. Agent recruitment, psychological operations, and counterintelligence became fundamental tools in the competition between intelligence organizations. Agencies such as the CIA, KGB, and MI6 conducted complex psychological and counterintelligence operations within the scope of ideological and military rivalry. In this period, intelligence collection was largely limited by physical boundaries and relied heavily on human resources; technological constraints and the risks of secrecy posed significant challenges. In the modern era, technological advancements have brought widespread adoption of methods such as satellite systems, electronic surveillance, cyber intelligence (CYBINT), and open-source intelligence (OSINT), significantly enhancing both the capacity and diversity of intelligence activities. Digital networks, artificial intelligence, and big data analytics have accelerated the processes of collecting and analyzing information. However, new threats such as cyberattacks, disinformation, and personal privacy issues have made the ethical, legal, and operational dimensions of intelligence activities increasingly complex. Despite these changes, the human factor remains indispensable in both the Cold War and modern periods. The hybrid integration of technology and human intelligence forms the core of effective intelligence operations. Today, international cooperation and multinational platforms contribute to global security through enhanced intelligence sharing, yet they also raise concerns about national sovereignty and data security. In conclusion, although the fundamental principles of intelligence remain consistent, technological innovations and an expanding threat environment continuously reshape the structure and methods of intelligence activities.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    799532

    Yapay zekâ tabanlı algoritma çağında örtülü operasyonun analizi: Cambridge Analytica örneği

    Analysis of covert operation in the age of artificial intelligence based algorithms: The Cambridge Analytica case

    TUĞÇE SENA KARA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Siyasal BilimlerMilli Savunma Üniversitesi

    İstihbarat Çalışmaları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜNGÖR ŞAHİN

  2. Tez No

    481888

    Stratejik istihbarat bağlamında karşılaştırmalı savaş teorileri ve stratejistler

    Comparative war theories and strategists in the context of strategic intelligence

    YUNUS KARAAĞAÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Kamu Yönetimiİstanbul Aydın Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN KAZAN

  3. Tez No

    377715

    Çağdaş Suriye nesrinde siyasî hapishane edebiyatı üzerine eleştirel bir bakış

    The literature of political prisons in contemporary Syrian prose analytical prepective

    ABDOLGADER MOHAMED ALİ

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2014

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıSelçuk Üniversitesi

    Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. FİKRET ARSLAN

  4. Tez No

    605794

    İslamofobinin dini ve kültürel kökenleri

    The religious and cultural origins of Islamophobia

    MERVE AR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DinOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MAHMUT AYDIN

  5. Tez No

    92974

    Uluslararası insan hakları düzenlemelerinde silahlı kuvvetler

    Başlık çevirisi yok

    ELNOUR KAZYMLY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2000

    Uluslararası İlişkilerGazi Üniversitesi

    Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. OSMAN METİN ÖZTÜRK

Geri Dön