Gelişmekte olan ülkelerde nüfus yapısının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Ekonometrik bir inceleme
The impact of population structure on economic growth in developing countries: An econometric analysis
- Tez No: 956854
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TUĞBA AKIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonometri, Econometrics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ekonometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
Demografik yapı, ekonomik büyümenin hem temel belirleyicisi hem de sonucu olarak ekonometri ve kalkınma ekonomisi literatüründe giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde nüfusun yaş yapısı, yaşam beklentisi ve bağımlılık oranlarındaki dönüşümler, üretim, tüketim ve yatırım kararları üzerinde doğrudan etkiler yaratmakta; bu durum ekonomik yapıların yapısal özelliklerini ve işleyişini etkileyerek uzun vadeli sürdürülebilir kalkınma süreçlerini doğrudan etkilemektedir. Özellikle nüfusun yaşlanması, doğurganlık oranlarındaki düşüş ve doğumda beklenen yaşam süresindeki artış gibi demografik değişimler, ekonomik yapıları hem etkileyip hem de onlardan etkilenerek gelişmekte olup, büyümenin dinamiklerini önemli ölçüde değiştirebilmektedir. Bu süreç, ekonomik büyümenin mekanizmalarını sadece biçimlendirmekle kalmayıp, aynı zamanda temel dinamiklerinde köklü dönüşümlere yol açmaktadır. Bu bağlamda, demografik faktörlerin ekonomik büyümeye olan etkilerinin derinlemesine ve doğru biçimde analiz edilmesi, sürdürülebilir kalkınma politikalarının oluşturulması ve uygulanması açısından önem arz etmektedir. Bu çalışma, 1995-2023 dönemine ait veriler ışığında, 19 gelişmekte olan ülkenin ekonomik ve demografik göstergeleri temelinde demografik yapının ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini ekonometrik yöntemlerle kapsamlı bir şekilde incelemeyi hedeflemektedir. Bağımlı değişken olarak kişi başına düşen Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) büyüme oranı seçilmiş, bağımsız değişkenler arasında toplam nüfus, 15-64 yaş arası nüfus, 65 yaş ve üzeri nüfus, doğumda beklenen yaşam süresi, yaşlı ve genç bağımlılık oranları, ticaretin GSYİH'deki payı, enflasyon oranı ve finansal olmayan varlıklara yapılan net yatırımlar yer almıştır. Bu geniş kapsamlı değişken seti, nüfusun niceliksel ve niteliksel özelliklerinin ekonomik büyümeye olan etkilerini çok boyutlu olarak ortaya koymaktadır. Analizlerde panel veri yöntemleri kullanılmış, özellikle dinamik panel veri analiz tekniklerinden Sistem Genelleştirilmiş Momentler Metodu (Sistem GMM) ile modeller kurulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre, 65 yaş ve üzeri nüfus oranı, yaşlı bağımlılık oranı ve doğumda beklenen yaşam süresi model kapsamında istatistiksel olarak anlamlı bir etki göstermemiştir. Buna karşın toplam nüfus değişkeninin büyüme üzerinde negatif ve anlamlı bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, nüfusun yaş yapısına yönelik stratejik planlamaların yapılması, sağlık ve eğitim yatırımlarının artırılması ile üretken nüfusun potansiyelini en üst düzeye çıkaracak politikaların tasarlanması, gelişmekte olan ülkelerin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmasında merkezi bir rol oynayacaktır.
Özet (Çeviri)
Demographic structure is gaining increasing importance in econometric and development economics literature as both a fundamental determinant and a result of economic growth. In developing countries, changes in the age structure of the population, life expectancy, and dependency ratios directly affect production, consumption, and investment decisions; this situation directly affects long-term sustainable development processes by influencing the structural characteristics and functioning of economic structures. In particular, demographic changes such as population ageing, declining fertility rates, and increases in life expectancy at birth are developing in a way that both affects and is affected by economic structures, and can significantly alter the dynamics of growth. This process not only shapes the mechanisms of economic growth but also leads to fundamental transformations in its basic dynamics. In this context, a thorough and accurate analysis of the effects of demographic factors on economic growth is important for the formulation and implementation of sustainable development policies. This study aims to comprehensively examine the effects of demographic structure on economic growth using econometric methods, based on the economic and demographic indicators of 19 developing countries, using data from the period 1995-2023. The growth rate of per capita Gross Domestic Product (GDP) has been selected as the dependent variable, while the independent variables include total population, population aged 15-64, population aged 65 and over, life expectancy at birth, old-age and youth dependency ratios, trade's share of GDP, inflation rate, and net investment in non financial assets. This comprehensive set of variables reveals the multidimensional effects of the quantitative and qualitative characteristics of the population on economic growth. Panel data methods were used in the analyses, and models were constructed using the System Generalised Method of Moments (System GMM) technique, which is a dynamic panel data analysis technique. According to the results obtained, the proportion of the population aged 65 and over, the old-age dependency ratio, and life expectancy at birth did not show a statistically significant effect within the scope of the model. However, it was found that the total population variable had a negative and significant effect on growth. In conclusion, strategic planning for the age structure of the population, increasing investments in health and education, and designing policies that maximise the potential of the productive population will play a central role in achieving sustainable development goals in developing countries.
Benzer Tezler
- İran ekonomisinde ithal ikamesi ve yapısal değişmenin ekonometrik analizi
Başlık çevirisi yok
HEDAYAT MONTAKHAB
- Heterogeneity of the factors affecting income inequality and poverty cross country analysis between 2003-2019
Gelir eşitsizliği ve yoksulluğu etkileyen faktörlerin heterojenliği2003'ten 2019'a ülkeler arası analiz
CENK ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Ekonometriİstanbul Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. AYSUN AYGÜN
- Gümüş ekonomı̇ bağlamında yaşlı nüfusun ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin incelenmesi
Examining the impact of the elderly population on economic growth in the context of silver economy
SEREN BAKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
MaliyeAksaray ÜniversitesiDisiplinlerarası Maliye ve Mali Yönetim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLİN TABAKAN
- Çin ekonomisinde doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve yapısal dönüşüm
Foreign direct investment and structural transformati̇on in the economy of China
SELİN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
EkonomiUludağ Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NALAN ÖLMEZOĞULLARI