Kapsayıcı liderliğin çalışanların ses çıkarma davranışı üzerindeki etkisinde farklılık yaklaşımlarının aracı rolü
The mediating role of diversity approaches in the impact of inclusive leadership on employees' voice behavior
- Tez No: 957232
- Danışmanlar: PROF. DR. SONER POLAT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 245
Özet
Bu araştırmanın amacı, okul yöneticilerinin kapsayıcı liderlik davranışları ile öğretmenlerin ses çıkarma davranışları arasındaki ilişkiyi incelemek ve bu ilişkide öğretmen algılarına göre okullarda benimsenen farklılık yönetimi yaklaşımlarının aracı rolünü ortaya koymaktır. Araştırma, kapsayıcı liderlik, farklılık yönetimi yaklaşımları ve ses çıkarma davranışları kavramları arasındaki ilişkileri bütüncül bir yapıda ele alarak eğitim yönetimi literatürüne çok değişkenli ve açıklayıcı bir model sunmayı amaçlamaktadır. Araştırma nicel yöntemle desenlenmiş olup ilişkisel modelde yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu, 2023–2024 eğitim-öğretim yılında Kocaeli ilinde görev yapan 428 öğretmen oluşturmaktadır. Katılımcıların belirlenmesinde basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veriler,“Kapsayıcı Liderlik Ölçeği”,“Ses Çıkarma Davranışı Ölçeği”ve“Farklılıklara Yaklaşım Ölçeği”kullanılarak toplanmıştır. Araştırmada kapsayıcı liderlik, beş alt boyutta (grup üyelerini destekleme, adalet ve eşitliğin sağlanması, ortak karar verme, farklı katkıları teşvik etmek ve grup üyelerinin tam katkıda bulunmasına yardımcı olmak), farklılık yönetimi yaklaşımları beş boyutta (homojenliğin desteklenmesi, renkkörlüğü, eşitlik, erişim, tümleştirme ve öğrenme) ele alınmıştır. Ses çıkarma davranışları da dört alt boyutta (destekleyici ses, yapıcı ses, savunmacı ses, yıkıcı ses) ölçülmüştür. Elde edilen nicel veriler, SPSS ve SmartPLS programları kullanılarak analiz edilmiştir. İlk olarak betimsel istatistikler sunulmuş, ardından değişkenler arası ilişkileri test etmek amacıyla kısmi en küçük kareler yapısal eşitlik modellemesi (PLS-SEM) uygulanmıştır. Ayrıca dolaylı etkileri değerlendirmek üzere aracılık analizleri gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda öğretmenlerin, okul yöneticilerinin kapsayıcı liderlik davranışlarını genel olarak olumlu algıladıkları, en çok“farklı katkıları teşvik etme”ve“grup üyelerini destekleme”boyutlarında yüksek algıya sahip oldukları belirlenmiştir. Farklılık yönetimi yaklaşımları içinde ise öğretmenlerin en fazla renk körlüğü, ardından tümleştirme ve öğrenme yaklaşımını algıladıkları görülmüştür. Öğretmenlerin ses çıkarma davranışlarında destekleyici ve yapıcı sesin daha yüksek, savunmacı ve yıkıcı sesin ise daha düşük düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Kapsayıcı liderliğin öğretmenlerin ses çıkarma davranışları üzerindeki doğrudan etkisinin istatistiksel olarak anlamlı bulunmadığı belirlenmiştir. Ancak dolaylı etkilere bakıldığında, eşitlik, erişim ve tümleştirme ve öğrenme yaklaşımlarının, kapsayıcı liderliğin olumlu ses davranışı üzerindeki etkisinde anlamlı aracı rol oynadığı ortaya çıkmıştır. Bu bulgular, öğretmenlerin kendilerini değerli, adil ve katılımcı bir ortamda hissetmeleri durumunda örgütsel katkılarının artabileceğini göstermektedir. Araştırma sonucunda, kapsayıcı liderliğin öğretmenlerin ses davranışlarını tek başına belirlemekten çok, okullarda benimsenen farklılık yönetimi stratejileri aracılığıyla etkili olduğu anlaşılmıştır. Bu yönüyle araştırma, eğitim yönetimi alanında kapsayıcı liderlik, örgütsel davranış ve farklılık yönetimi kavramlarını bir arada ele alan bütünleşik bir model ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to examine the relationship between school principals' inclusive leadership behaviors and teachers' voice behaviors, and to explore the mediating role of diversity management approaches adopted in schools based on teachers' perceptions. The study aims to contribute to the field of educational administration by proposing a comprehensive model that links inclusive leadership, diversity management approaches, and voice behavior—three key concepts at the intersection of leadership, organizational behavior, and school culture. The research was designed using a quantitative method within the framework of a relational model. The study group consisted of 428 teachers working in public schools in Kocaeli province during the 2023–2024 academic year. Participants were selected through the simple random sampling method. Data were collected using the“Inclusive Leadership Scale,”the“Employee Voice Behavior Scale,”and the“Diversity Perspective Scale”. Inclusive leadership was measured under five subdimensions (supporting team members, ensuring justice and equity, shared decision-making, encouraging diverse contributions, helping group members fully contribute). Diversity management was examined through five approaches (reinforcing homogeneity, color-blind, fairness, access, and integration and learning), while teacher voice behavior was measured in four forms (supportive, constructive, defensive and destructive voice). The quantitative data were analyzed using SPSS and SmartPLS programs. First, descriptive statistics were presented, then, partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) was applied to test the relationships between variables. In addition, mediation analyses were performed to evaluate indirect effects. Findings revealed that teachers generally perceived school principals' inclusive leadership behaviors positively, with the highest perceptions in“encouraging diverse contributions”and“supporting team members.”Among diversity management approaches,“color-blind”and“integration and learning”were the most prominent. Teachers reported higher levels of supportive and constructive voice behaviors, while defensive and destructive voices were less frequent. No statistically significant direct relationship was found between inclusive leadership and teachers' voice behaviors. However, mediation analysis indicated that the diversity management approaches of fairness, access, and integration and learning played a significant mediating role in the relationship between inclusive leadership and positive voice behavior. These findings suggest that when teachers perceive a fair, inclusive, and opportunity-rich environment, they are more likely to contribute proactively and constructively to the school organization. In conclusion, the study indicates that inclusive leadership affects teachers' voice behavior not directly, but through the mediating role of diversity-sensitive policies and practices adopted in schools. This highlights the importance of viewing inclusive leadership not only as a personal leadership trait but also as a structural and cultural factor influencing teacher participation. The research contributes to the educational leadership literature by presenting an integrated model that addresses inclusiveness, diversity, and employee engagement within the context of the Turkish education system.
Benzer Tezler
- Mütevazı liderliğin iş performansına etkisinde çalışan sesliliğinin aracı rolü
The mediating role of employee voice in the effect of humble leadership on job performance
ŞEHNAZ SARIGÜL GÖKÇE
- Avrupa Topluluğu'nun ortak dış ve güvenlik politikası
The European Community's common foreign and security policy
YASEMİN KAYA
- The impact of inclusive leadership on employee engagement: The mediating effect of percieved organizational support
Kapsayıcı liderliğin çalışan adanmışlığına etkisi: Algılanan örgütsel desteğin aracı rolü
MUHAMMAD AHWAR BUTT
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
İşletmeBahçeşehir Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYLA ESEN
- Kapsayıcı liderliğin proaktif kişilik üzerindeki etkisinde etkileşimsel örgütsel adaletin aracı rolü
The mediating role of interactional organizational justice in the impact of inclusive leadership on proactive personality
SEYRAN PAÇAL
- Kapsayıcı liderliğin psikolojik sahiplenme üzerindeki etkisinde işgören sesliliğinin rolü
The role of employee voice in the effect of inclusive leadership on psychological ownership
EYLÜL CANSU YAVUZ
