Alternatif ödeme yöntemlerinin gösterişçi tüketim ve kişisel finansal duruma etkisi
The effect of alternative payment methods on conspicuous consumption and personal financial status
- Tez No: 957608
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEHRA BERNA AYDIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonometri, Econometrics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ekonometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İstatistik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Günümüzde finansal teknolojiler alanında yaşanan hızlı gelişmeler, bireylere yalnızca fiziksel mağazalara gitmeden alışveriş yapma imkânı sunmakla kalmamış; aynı zamanda tüketim eylemini zaman ve mekân sınırlamalarından tamamen bağımsız hale getirmiştir. Bu kolaylık, çoğu durumda bireylerin bütçe kontrolünü zorlaştırmakta, ihtiyaç dışı ve dürtüsel harcamaların artmasına neden olmaktadır. Kredi kartları, ön ödemeli kartlar, sanal cüzdanlar, mobil uygulamalarla entegre ödeme sistemleri, QR kodlar ve kripto paralar gibi dijital ödeme araçları yalnızca teknik birer yenilik değil; aynı zamanda bireylerin ekonomik davranışlarını, tüketim psikolojisini ve sosyal ilişkilerini etkileyen yeni araçlar haline gelmiştir. Bu dönüşüm hem bireylerin harcama pratiklerinde hem de toplumun tüketim kültüründe ciddi bir paradigma değişimine işaret etmektedir. Gösterişçi tüketim; bireylerin sosyal çevrelerinde statü elde etme, dikkat çekme, onaylanma ve beğenilme arzularıyla gerçekleştirdiği, çoğunlukla işlevsel bir ihtiyaçtan ziyade sembolik anlamlar taşıyan tüketim davranışları olarak ele alınmaktadır. Bu tür harcamalar, bireyin sosyal kimliğini ifade etme veya aidiyet duygusunu pekiştirme amacı taşıyabilir. Özellikle toplumsal onay arayışı, dijital görünürlük ve sosyal medya etkisi gibi faktörler, gösterişçi tüketimi daha da görünür ve yaygın hale getirmektedir. Buradan hareketle bu tez çalışması, dijitalleşmenin hızla yaygınlaştığı ve bireylerin gündelik yaşamlarını köklü biçimde dönüştürdüğü günümüz ekonomik yapısında, alternatif ödeme yöntemlerinin bireylerin gösterişçi tüketim eğilimleri ile kişisel finansal durumları üzerindeki etkilerini çok boyutlu bir yaklaşımla analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda anket yoluyla elde edilen veriler, lojistik regresyon analizine tabi tutulmuş; özellikle kredi kartı ve alışveriş kredisi gibi taksitli ve ertelenebilir ödeme yöntemlerinin gösterişçi tüketim eğilimleriyle istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki içerisinde olduğu tespit edilmiştir. Bu durum, tüketim davranışlarının sadece ekonomik kaynaklarla değil, aynı zamanda psikososyal etkenlerle şekillendiğini ortaya koymaktadır. Elde edilen bulgular, bireylerin finansal bilinç düzeylerinin artırılmasının, alternatif ödeme yöntemleri hakkında farkındalık kazandırılmasının ve özellikle genç bireyler arasında tüketim eğilimlerinin kontrol altına alınmasının önemli olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The rapid developments in financial technologies today have not only enabled individuals to shop without the need to visit physical stores but have also made consumption activities entirely independent of time and space constraints. This convenience often makes it difficult for individuals to maintain budget control, leading to an increase in non-essential and impulsive spending. Digital payment tools such as credit cards, prepaid cards, virtual wallets, mobile app-integrated payment systems, QR codes, and cryptocurrencies are not merely technical innovations; they have become new instruments that influence individuals' economic behaviors, consumption psychology, and social relationships. This transformation signifies a significant paradigm shift both in individuals' spending practices and in the consumption culture of society. Conspicuous consumption refers to consumption behaviors driven by individuals'desires to gain status, attract attention, receive approval, and be admired within their social circles—behaviors that often carry symbolic meanings rather than serving functional needs. Such expenditures may serve the purpose of expressing one's social identity or reinforcing a sense of belonging. Particularly, factors such as the pursuit of social approval, digital visibility, and the influence of social media have made conspicuous consumption more visible and widespread. Based on this context, this thesis aims to analyze, through a multidimensional approach, the effects of alternative payment methods on individuals'tendencies toward conspicuous consumption and their personal financial status within today's economic structure, which is rapidly transforming through digitalization and deeply affecting daily life. In this scope, data collected through surveys were subjected to logistic regression analysis, and it was found that installment-based and deferrable payment methods—such as credit cards and shopping loans—are statistically significantly associated with tendencies toward conspicuous consumption. This finding reveals that consumption behaviors are shaped not only by economic resources but also by psychosocial factors. The results indicate the importance of increasing individuals' financial literacy, raising awareness about alternative payment methods, and especially regulating consumption tendencies among young individuals.
Benzer Tezler
- Sağırlara yönelik İngilizce öğretimi: Bir öğretim programı model önerisi
Teaching English to the deaf: A curriculum model proposal
RABİA TEKİN ÖZEL
- Yabancıların sınır dışı edilmeleri ve gönüllü geri dönüş sistemi
Deportation of foreigners and the voluntary return system
VAHİT MERT KÖRPE
- Bir deprem güvenliği sınıflandırma algoritmasının başarısının farklı betonarme taşıyıcı sistemler için irdelenmesi
Evaluation of the success of an earthquake safety classification algorithm for different reinforced concrete structural systems
İLKNUR KARAKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Deprem Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERCAN YÜKSEL
- Testing and modeling of seismically retrofitted RC columns with high axial load and shear demand
Yüksek eksenel yük ve kesme etkisindeki depreme karşı güçlendirilmiş betonarme (BA) kolonların deneysel incelenmesi ve modellenmesi
NIMA KIAN
Doktora
İngilizce
2025
Deprem Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiDeprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ CEM ÇELİK
- İnsan hakları hukuku bağlamında dezenformasyonun demokratik toplum üzerindeki etkileri
The effects of disinformation on democratic society in the context of human rights law
TUĞÇE DUYGU KÖKSAL