Türkiye'de sermaye birikimi ve sosyal dışlanma ilişkisinin hesaplanabilir genel denge modeli ile analizi
Analysis of the relationship between capital accumulation and social exclusion in Turkey with the computable general equilibrium model
- Tez No: 957697
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLTEN DURSUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 233
Özet
Sermaye birikimi, yalnızca ekonomik büyümenin temel belirleyicilerinden biri olmanın ötesinde, toplumsal yapının oluşumunda ve bireylerin ekonomik faaliyetlere katılım biçimlerinde de merkezi bir rol oynamaktadır. Sermayeye erişim düzeyi, üretim araçlarına katılım kapasitesi ve yatırım fırsatlarından yararlanma imkânları, toplumsal grupların hem gelir hem de refah düzeylerini doğrudan etkilemektedir. Sosyal dışlanma ise yalnızca ekonomik yoksunluğu değil, bireylerin üretim, tüketim ve karar alma süreçlerine dahil olamamasını da kapsayan çok boyutlu bir olgudur. Dolayısıyla sermaye birikiminin hangi toplumsal kesimlere nasıl dağıldığı, sosyal dışlanmanın yönünü ve şiddetini belirleyebilmektedir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde sermaye yoğun büyüme süreçleri, kimi zaman gelir eşitsizliğini azaltıcı, kimi zaman ise derinleştirici etkilere yol açarak sosyal dışlanma dinamiklerini yeniden şekillendirmektedir. Bu tez, gelir eşitsizliği veya yoksulluk odaklı yürütülen sosyal dışlanma tartışmalarının ötesine geçerek, Türkiye ekonomisinde sermaye birikiminin sosyal dışlanma üzerindeki etkilerini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Tezdeki model, Türkiye'ye özgü Sosyal Hesaplar Matrisi verilerine dayanan, çok sektörlü ve gelir gruplarına göre ayrıştırılmış bir Hesaplanabilir Genel Denge modeli olup, toplumsal farklılıkların daha görünür biçimde analiz edilebilmesine olanak tanımaktadır. İki karşı olgusal senaryo üzerinden, üretim faktörlerinde meydana gelen değişimlerin gelir grupları üzerindeki etkileri refah düzeyi ve tüketim göstergeleriyle analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, sermaye birikiminin düşük gelirli hanelerin tüketim ve refah seviyelerinde artışa yol açtığını ortaya koymaktadır. Bu sonuç, sermaye birikimine dayalı büyümenin gelir dağılımını daha dengeli hale getirebileceğini ve sosyal dışlanmayı azaltabileceğini göstermektedir. Öte yandan emek arzındaki artışın, düşük gelir grupları üzerinde olumsuz etki yarattığı ve dışlayıcı sonuçlar oluşturduğu tespit edilmiştir. Türkiye bağlamında sermaye-emek dinamiklerinin gelir grupları üzerindeki farklılaştırıcı etkilerini ampirik olarak değerlendiren kapsamlı çalışmaların sınırlı olması, bu tezin hem literatürdeki önemli bir boşluğu doldurmasına hem de politika yapıcılar için yol gösterici bulgular sunmasına olanak tanımaktadır.
Özet (Çeviri)
Capital accumulation, beyond being only one of the fundamental determinants of economic growth, also plays a central role in the formation of social structure and the ways in which individuals participate in economic activities. The level of access to capital, the capacity to participate in the means of production and the opportunities to benefit from investment opportunities directly affect both the income and welfare levels of social groups. Social exclusion, on the other hand, is a multidimensional phenomenon that encompasses not only economic deprivation but also the inability of individuals to participate in production, consumption and decision-making processes. Therefore, how and to which social segments capital accumulation is distributed can determine the direction and severity of social exclusion. Especially in developing countries, capital-intensive growth processes sometimes lead to reducing income inequality and sometimes to deepening effects, reshaping the dynamics of social exclusion. This thesis aims to analyze the effects of capital accumulation on social exclusion in the Turkish economy by going beyond the social exclusion discussions focused on income inequality or poverty. The model in the thesis is a Computable General Equilibrium model based on the Social Accounts Matrix data specific to Turkey, multi-sectoral and disaggregated according to income groups, and allows for a more visible analysis of social differences. The effects of changes in production factors on income groups are analyzed with welfare level and consumption indicators through two counterfactual scenarios. The findings reveal that capital accumulation leads to an increase in the consumption and welfare levels of low-income households. This result shows that growth based on capital accumulation can make income distribution more balanced and reduce social exclusion. On the other hand, it has been determined that the increase in labor supply has a negative effect on low-income groups and creates exclusionary results. The limited number of comprehensive studies that empirically evaluate the differential effects of capital-labor dynamics on income groups in the context of Türkiye allows this thesis to both fill an important gap in the literature and provide guiding findings for policy makers.
Benzer Tezler
- Geç kapitalistleşen ülkelerde toplumsal sınıfların ve sınıf ilişkilerinin yeniden üretimi: Türkiye'de nakit transferlerinin çalışan sınıfların geçim koşullarına etkileri
Reproduction of social classes and class relations in underdeveloped countries: The impacts of cash transfers on the conditions of livelihood of classes of labor
FIRAT DURUŞAN
Doktora
Türkçe
2024
Siyasal BilimlerAnkara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ ZABCI
- İSTANBUL'DA YAŞAYAN GÖÇMEN KADINLARIN KARŞILAŞTIKLARI ZORLUKLAR: ESENYURT'TAKİ GÜVENLİKLİ SİTELER ÖRNEĞİ
CHALLENGES FACED BY İMMİGRANT WOMEN LİVİNG İN İSTANBUL EXAMPLE OF HOUSİNG ESTATES İN ESENYURT
BÜŞRA AYDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sosyolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM DERİN SAĞLAM
- Türkiye'de Bireysel Emeklilik Sistemi'nin gelişimi: Fırsat eşitliği perspektifinden bir değerlendirme
The development of Individual Pension System in Turkey: An assesment from the perspective of equality of opportunity
SERTAÇ BABAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Ekonomiİstanbul Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DERYA GÜLTEKİN KARAKAŞ
- Crowding out mechanism ongoing in Turkey
Türkiye'de özel sektör yatırımlarının dışlanma süreci
GÜL ERTAN
- Türkiye'de sermaye birikimi oluşumunda sermaye piyasasının rolü
The role of the capital market in the formation of capital accumulation in Turkey
EFLATUN ASIM LALE
