Bozlakların tematik analizi: Adana ve Sivas'taki varyasyonların karşılaştırılması
The thematic analysis of bozlaks: A comparative study of variations in Adana and Sivas
- Tez No: 957713
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YAVUZ DEMİRTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Müzik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 90
Özet
u araştırma, Sivas ve Adana yörelerine ait bozlak müzik geleneğini tematik, melodik, ritmik ve sözel özellikler açısından incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, her iki yörenin kültürel ve toplumsal yapılarının bu müzik türüne olan etkileri karşılaştırmalı bir yaklaşımla ele alınmıştır. Bu doğrultuda, bozlakların geleneksel müzik repertuarındaki yerini ve halk belleğindeki temsil gücünü anlamak amacıyla kapsamlı bir literatür taraması yapılmıştır. Bunun yanı sıra, alan çalışmaları, yerel sanatçılarla gerçekleştirilen görüşmeler ve repertuvar incelemeleri ile veri seti zenginleştirilmiştir. Araştırmada yöntem olarak nitel araştırma desenine bağlı kalınmış ve veri toplama aracı olarak doküman analizi kullanılmıştır. Toplanan veriler ise tematik analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Bozlak örneklerinin analizinde hem sözlü içerikler hem de melodik yapılar ayrı ayrı incelenmiş, temaların anlam dünyası kadar bu temaların müzikal sunumu da değerlendirilmiştir. Sivas ve Adana yörelerindeki bozlakların makamsal özellikleri incelendiğinde, her iki yörede de Kürdi, Muhayyer, Muhayyer kürdi, Hüseyni, Gerdaniye makamlarının öne çıktığı, ancak Adana'nın Kürdi ve Gerdaniye makamını içeren daha geniş bir çeşitlilik sunduğu görülmüştür. Ritmik yapılar açısından, Sivas bozlaklarının serbest ritim (usul) ağırlıklı olduğu, Adana bozlaklarının da aynı şekilde serbest ritim (usulleri)içerdiği tespit edilmiştir. Melodik yapı analizinde, Sivas bozlaklarının inişli-çıkışlı ve serbest melodik bir seyir izlediği, Adana bozlaklarının ise daha düzenli ve çıkıcı melodilere sahip olduğu belirlenmiştir. Tematik açıdan, Sivas bozlaklarının yiğitlik, direniş ve ayrılık gibi daha dramatik ve yoğun konuları işlediği, Adana bozlaklarının ise sevda, doğa özlemi ve ayrılık gibi daha geniş bir tema yelpazesine sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Sözel içerik analizinde, Sivas bozlaklarının derinlemesine hikâyeleştirme ve dramatik bir anlatı tarzı benimsediği, Adana bozlaklarının ise kısa, öz ve duygu yüklü bir anlatımı tercih ettiği görülmüştür. Araştırma bulguları, her iki yörenin bozlak geleneğinin zengin bir kültürel ve müzikal miras sunduğunu ve bu geleneğin yerel toplulukların tarihsel, duygusal ve sosyal yapılarını yansıttığını göstermektedir. Çalışma, Sivas ve Adana bozlaklarının müzikolojik açıdan karşılaştırılmasının yanı sıra, bu müzik türünün toplumsal bellekteki yeri ve anlamını daha iyi anlamaya katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Bu doğrultuda, bozlakların korunması, genç kuşaklara aktarılması ve uluslararası düzeyde tanıtılması için çeşitli öneriler sunulmuştur. Araştırma, halk müziği çalışmaları için yeni bir perspektif sunarak, Türk müziğinin geleneksel formlarının modern kültür içindeki yerini daha iyi anlamaya yönelik bir çerçeve oluşturmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the bozlak musical tradition specific to the regions of Sivas and Adana in terms of thematic, melodic, rhythmic, and lyrical characteristics. The research adopts a comparative approach to analyze the influence of both regions' cultural and social structures on this musical form. Accordingly, in order to understand the place of bozlak within the traditional music repertoire and its representation in cultural memory, a comprehensive literature review was conducted. In addition, the dataset was enriched through field studies, interviews with local musicians, and analysis of repertory materials. A qualitative research design was employed in the study, using document analysis as the primary data collection method. The collected data were analyzed using the thematic analysis method. In the analysis of bozlak examples, both the lyrical content and the melodic structures were examined separately; the musical presentation of the themes was evaluated alongside their semantic dimensions. When examining the modal characteristics of bozlak performances from the Sivas and Adana regions, it was observed that modes such as Kürdi, Muhayyer, Muhayyer Kürdi, Hüseyni, and Gerdaniye are prominent in both regions. However, Adana presents a broader diversity, especially with its inclusion of the Kürdi and Gerdaniye modes. In terms of rhythmic structures, bozlaks from both Sivas and Adana predominantly feature free rhythm (non-metric forms). Melodic structure analysis revealed that Sivas bozlaks tend to follow a free-flowing and undulating melodic line, whereas Adana bozlaks exhibit a more structured and ascending melodic contour.. From a thematic perspective, Sivas bozlak songs address more dramatic and intense subjects such as heroism, resistance, and separation, while Adana bozlak songs cover a broader thematic spectrum, including love, longing for nature, and separation. In terms of lyrical content, Sivas bozlak songs favor deep narrative structures and a dramatic storytelling style, whereas Adana bozlak songs adopt a more concise, emotive, and straightforward expression. The findings of the study reveal that the bozlak traditions of both regions offer a rich cultural and musical heritage and reflect the historical, emotional, and social structures of local communities. Beyond a musicological comparison of Sivas and Adana bozlak songs, the research contributes to a better understanding of the cultural significance and place of this genre in social memory. Accordingly, various suggestions are presented for the preservation, intergenerational transmission, and international promotion of bozlak. This study aims to provide a new perspective in folk music research and to develop a framework for understanding the position of traditional forms of Turkish music within modern culture.
Benzer Tezler
- Sağlık hizmeti tasarımında sezaryen doğum deneyimi üzerinden bütüncül yolculuk haritalama yöntemi önerisi
Suggestion for a holistic journey mapping method based on the experience of caesarean section in healthcare service design
HATİCE KÜBRA YILDIZ
Doktora
Türkçe
2024
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLNAME TURAN
- Bulut bilişim alanında yapılan çalışmaların latent dirichlet allocation (LDA) modeli ile analizi
Analysis of studies in the field of cloud computing using the latent dirichlet allocation (LDA) model
EMRAH ELBASDI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
BibliyografyaGümüşhane ÜniversitesiYönetim Bilişim Sistemleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN ÇAM
- Rol Bırakma Kuramı perspektifinden grup çalışmasının yaşlı bireylerin benlik saygısı ve sosyal uyumuna etkisi
The effect of group work on the self-esteem and social functioning of elderly individuals from the Role Exit Theory perspective
BİLGE ASLAN AÇAN
Doktora
Türkçe
2021
PsikolojiAnkara ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF GÖKÇEARSLAN ÇİFCİ
- Menopozal evreler ile zihinseleştirme süreci arasındaki ilişkinin psikanalitik yöntemle incelenmesi
Investigation of the relationship between menopausal phases and mentalization process by psychoanalytic method
FATMA KANDEMİR
Doktora
Türkçe
2016
Psikolojiİstanbul ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEVFİKA TUNABOYLU-İKİZ
- Türkiye ve İran'daki ders kitaplarının görsel tasarım ilkeleri bakımından incelenmesi
Evaluation of textbooks in Turkey and İran in terms of principles of visual design
SHIVA SHAHIN POOR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLGÜN ALPAN