Açık maden işletmelerinde kaza olasılığını etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modellemesi ile değerlendirilmesi
Evaluation of factors affecting accident probability in open-pit mining using structural equation modeling
- Tez No: 957774
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SERDAR ERCİNS
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maden Mühendisliği ve Madencilik, Mining Engineering and Mining
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 85
Özet
İş sağlığı ve güvenliği (İSG), çalışanların fiziksel, ruhsal ve sosyal sağlığını korumayı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmayı amaçlayan sistemli ve bilimsel uygulamalardır. Yüksek risk grubundaki sektörlerde, bu eğitimlerin etkili yürütülmesi; çalışanların potansiyel tehlikeleri ve riskleri önceden algılamalarını sağlayarak iş kazalarını önlemede kritik rol oynamaktadır. Bu grupta yer alan açık maden işletmelerine ait fiziksel ve çevresel riskler, çalışan sağlığı ve güvenliği açısından ciddi tehditler oluşturmaktadır. Bu bağlamda, açık maden işletmelerinde verilecek İSG eğitimleri, çalışanların iş yerindeki tehlikeleri tanıyıp riskleri önceden belirleyerek güvenli çalışma davranışlarını benimsemesi açısından kritik önemdedir. Bu eğitimlerin etkinliği, iş kazalarının sıklığını ve şiddetini azaltmada önemli bir unsurdur. Madencilik sektöründe çalışanların almış oldukları İSG eğitimlerinin kaza geçirme olasılığı üzerindeki etkisine ilişkin çalışmaların yürütülmesi oldukça önemlidir. Ancak bu eğitimlerin kaza geçirme olasılığı üzerindeki doğrudan etkisini incelemek, geleneksel analiz yöntemleriyle sınırlı, özellikle değişkenler arasındaki karmaşık ilişkilerin ortaya konulmasında ise yetersiz kalmaktadır. Bu bağlamda Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM), önemli bir analiz aracı olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışmada, İSG eğitiminin ve öneminin açık maden işletmelerinde çalışanların kaza geçirme olasılıkları üzerindeki etkisi, YEM ve karşılaştırma testleri ile detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bu bağlamda çalışmanın kapsamını, Türkiye'de üç farklı ilde açık işletme üretim yöntemi ile faaliyetlerini sürdüren ve farklı maden sahalarında çalışan, kolayda örnekleme yöntemiyle belirlenmiş, 18 yaşından büyük ve yüz yüze temas metoduyla ulaşılmış toplam 260 kişi oluşturmaktadır. Çalışmada öncelikle bir ölçek geliştirilmiş, geçerliliği ve güvenilirliği ortaya konulmuş daha sonra geliştirilen model YEM ile analize tabi tutulmuştur. Böylelikle değişkenlerin kaza olasılığı üzerindeki etkileri ve hangi faktörlerin önemli olduğu belirlenmiştir. Ayrıca ilgili faktörlerin çalışanların demografik özelliklerine göre karşılaştırılması da yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda, denetim ve kontrollerin, çalışanların öz disiplin ve kontrol anlayışları, İSG eğitiminin ve öneminin, iş yerlerindeki kaza olasılığını anlamlı bir şekilde etkilediği, çalışanların İSG konusundaki kişisel bilgi düzeyleri ile iş yerinde alınan güvenlik önlemlerinin ise kaza olasılığı üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı bulunmuştur. Ayrıca bazı faktörlerin çalışanların demografik ve mesleki özelliklerine göre farklılık gösterdiği, bazılarının ise farklılık göstermediği bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
Occupational health and safety (OHS) is the systematic and scientific practice of protecting the physical, mental and social health of employees and creating a safe working environment. In high-risk sectors, the effective implementation of these training programmes is critical in preventing occupational accidents, as it ensures that employees can identify potential hazards and risks in advance. Open-pit mining operations in this group pose serious threats to employee health and safety due to the physical and environmental risks they present. In this context, OSH training to be provided in open-pit mines is of critical importance in terms of employees recognizing the hazards in the workplace and identifying the risks in advance, thus adopting safe working behaviors. The effectiveness of these trainings is an important element in reducing the frequency and severity of occupational accidents. It is very important to conduct studies on the effect of OSH training received by employees in the mining sector on the probability of having an accident. However, examining the direct effect of these trainings on the probability of having an accident is limited to traditional analysis methods and is insufficient, especially in revealing the complex relationships between variables. In this context, Structural Equation Modeling (SEM) stands out as an important analysis tool. In this study, the effect of OSH training and its importance on the accident probability of employees working in open-pit mines was examined in detail with SEM and comparison tests. In this context, the scope of the study consists of a total of 260 people who are over the age of 18 and who work in different mine sites in three different provinces of Türkiye with the open pit production method, determined by the convenience sampling method, and reached by the face-to-face contact method. In the study, first a scale was developed, its validity and reliability were demonstrated and then the developed model was analyzed with SEM. Thus, the effects of variables on the probability of an accident and which factors are important have been determined. In addition, the relevant factors were compared according to the demographic characteristics of the employees. As a result of the study, it was found that inspections and controls, employees' self-discipline and control understanding, OHS training and its importance significantly affect the probability of accidents in workplaces, while employees' personal knowledge levels about OHS and safety measures taken in the workplace do not have a significant effect on the probability of accidents. It was also found that some factors differ according to the demographic and occupational characteristics of the employees, while others do not.
Benzer Tezler
- Hatalı yerleştirilen araç sigortalarının şablon eşleştirme yöntemiyle tespiti
Detection of misplaced vehicle fuses using template matching method
MUSTAFA KARAKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiSakarya ÜniversitesiElektrik ve Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET KÜÇÜKER
- Açık maden ocağı işletmelerinde iş sağlığı ve güvenliği açısından taşeron firma tarafından alınan önlemlerin iş verimliliği üzerinde etkisinin araştırılması
Investigation of the effect of the measures taken by the subcontractor on the work efficiency in terms of occupational health and safety in open mine quarries
AYŞE BAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Maden Mühendisliği ve MadencilikGümüşhane Üniversitesiİş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU EMİNE ŞÜKÜROĞLU
- Daimi nezaretçinin görev, yetki ve sorumlulukları & nezaretçiler açısından maden işletmelerinin değerlendirilmesi
Duties, authorities and responsibilities of the permanent supervisor & evaluation of mine operations by supervisors
MURAT MARAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul Teknik ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN KURAL
- Açık işletme kömür madenciliğinde lojistik regresyon analizi ile iş kazalarının değerlendirilmesi
Evaluation of occupational accidents in opencast mining enterprises by using logistic regression analysis method
MERT MUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Maden Mühendisliği ve MadencilikEskişehir Osmangazi ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEYHAN ÖNDER
- Park yapma alışkanlıklarının analiz edilmesi ve uygulama bölgesi için otopark politikaları önerisi
Analysing parking behaviours and suggesting parking policies for the application area
ÇAĞLAR TOZLUOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET ÖZGÜR DOĞRU