From GDP to SDGs: A cross-country efficiency analysis using DEA and the case of Türkiye
GSYH'den sürdürülebilir kalkınma hedeflerine: DEA ile ülkelerarası verimlilik analizi ve Türkiye örneği
- Tez No: 958427
- Danışmanlar: PROF. DR. BEGÜM ÖZKAYNAK ORTAKÖYLÜOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisadi ve İdari Bilimler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ekonomi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 91
Özet
Bu tez, ülkelerin ekonomik kapasitelerini Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) doğrultusunda nasıl etkili bir şekilde kalkınma sonuçlarına dönüştürdüklerini analiz etmektedir. 2015–2023 yılları arasında 167 ülkeyi kapsayan çalışmada, SKA göstergelerinin yüksek boyutluluğunu azaltmak için Temel Bileşenler Analizi (PCA) uygulanmış ve bu bileşenler, Değişken Getiri Ölçeği (BCC) altında girdi odaklı Veri Zarflama Analizi (DEA) modeline çıktı olarak dahil edilmiştir. Bu DEA–PCA yaklaşımı, çok boyutlu kalkınma verilerinde çoklu doğrusal bağlantı ve karmaşıklık sorunlarını aşarak, ekonomik girdilerin kalkınma performansına ne derece etkin dönüştürüldüğünü değerlendirmeyi mümkün kılar. Sonuçlar, bölgeler ve gelir grupları arasında belirgin verimlilik farklarını ortaya koymaktadır. Bazı ülkeler sınırlı ekonomik kaynaklarla yüksek SKA performansı sergilerken, bazıları güçlü ekonomik kapasiteye rağmen düşük başarı göstermektedir. Özellikle Türkiye'nin düşen verimlilik puanları, ekonomik büyümenin sürdürülebilir kalkınma ile orantılı ilerlemediğini, bu durumun ise politika uyumsuzluğu veya kaynakların etkisiz kullanımından kaynaklandığını göstermektedir. Tez, deneysel olarak, gayri safi yurtiçi hasıla veya kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla gibi geleneksel ekonomik kalkınma ölçütlerinin ötesine geçilmesi ve ekonomik gelişmenin bu hedeflere etkili bir şekilde dönüştürülmesini sağlayarak, doğrudan SKA'lara odaklanılması gerektiğini vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis evaluates how efficiently countries convert their economic development into sustainable development outcomes, in alignment with the UN Sustainable Development Goals (SDGs). Using data from 167 countries between 2015 and 2023, it uses Principal Component Analysis (PCA) to reduce the dimensionality of SDG indicators, applies an input-oriented Data Envelopment Analysis (DEA) under a Variable Returns to Scale (BCC) model. This DEA–PCA framework allows for a robust, efficiency-based assessment that overcomes multicollinearity and complexity in high-dimensional development data. The findings reveal substantial disparities in efficiency across regions and income groups. While some countries achieve strong SDG outcomes with modest economic inputs, others underperform despite considerable resources. Türkiye exhibits a decline in efficiency, suggesting a structural disconnect between economic growth and sustainable development progress, pointing to policy misalignment or ineffective use of resources. Empirically, the thesis highlights the need to move beyond traditional economic development measures, such as GDP or GDP per capita, and focus more directly on the SDGs, ensuring that economic development is effectively translated into SDGs.
Benzer Tezler
- Three essays on food security: Sustainable development, structural drivers and agricultural price dynamics
Gıda güvenliği üzerine üç makale: Sürdürülebilir kalkınma, yapısal etkenler ve tarımsal fiyat dinamikleri
NİSA ŞANSEL TANDOĞAN AKTEPE
Doktora
İngilizce
2025
EkonomiHacettepe Üniversitesiİktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGÜR TEOMAN
- Implementation prospects for sustainable development goals: İstanbul Chamber of Commerce
Sürdürülebilir kalkınma hedefleri'nde uygulama süreci: İstanbul Ticaret Odası
AYÇA FETTAHOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
İşletmeMarmara Üniversitesiİşletme (İngilizce) Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALPEREN MANİSALIGİL
- Düşük, orta ve yüksek teknoloji sektörlerinin dış ticaretinin gayri safi yurtiçi hasılaya etkisi: Türkiye örneği
The impact of on GDP of forei̇gn trade of low medi̇um and hi̇gh technology sectors: The case of Turkey
ÜMMÜHAN BALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
EkonomiÇankırı Karatekin Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET KİBAR ÇETİN
- İthalat - döviz kuru ilişkisine farklı bir bakış: Türkiye örneği
A different perspective to the import - exchange rates relationship: Turkish case
SELMAN DAL
- Türkiye ve Güney Kore'deki müzik eğitimi yaklaşımlarının insani gelişme endeksi bağlamında incelenmesi ve değerlendirilmesi
Different approaches to music education in Turkey and South Korea: A review and evaluation within the context of the human development index
SELİN ÖZDEMİR
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EFE