Geri Dön

Toplu konut projelerinin salonlarında gün ışığı performansının parametrik optimizasyon yöntemleriyle iyileştirilmesi: TOKİ İstanbul Sütlüce projesi örneği

Parametric optimization of daylight performance in living rooms of mass housing: A case study of TOKİ İstanbul Sütlüce project

PDF İndir

  1. Tez No: 958870
  2. Yazar: BURCU YILDIZ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. EDA SELÇUK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, İç Mimari ve Dekorasyon, Architecture, Interior Design and Decoration
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Haliç Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İç Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 163

Özet

Doğal günışığının mekanlarda etkili bir şekilde kullanılması hem enerji tüketimini azaltan hem de iç mekân konforunu ve kullanıcı memnuniyetini artırarak iyileştiren temel bir tasarım unsurudur. Yeterli günışığı erişimi aydınlatma kalitesini yükseltirken yapay ışıklandırmaya duyulan ihtiyacı en aza indirmektedir. Toplu konut projelerinde ise mimari form, pencere yerleşimi ve blok yönelimi kararlarının günışığı performansına etkisi önemli olmakla birlikte tasarımın erken aşamalarında detaylı olarak ele alındığında hem mekânsal kaliteyi hem de enerji verimliliğini önemli ölçüde artırma potansiyeli taşımaktadır. Toplu konut söz konusu olduğunda Türkiye de en yaygın model TOKİ projeleri olmaktadır. TOKİ düşük maliyet, hızlı uygulama ve tekrarlı tipolojiye sahip olmasından dolayı tercih edilmektedir. Bu standartlaşmayla ancak yapı verimliliği ve sosyal barınma hedeflerini desteklenmekte; pencere boyutları ve blok yerleşimleri çoğu zaman farklı çevresel koşullar ve yönelimler göz önüne alınmadan kurgulanmaktadır. Bu durum iç mekanlarda yetersiz günışığı performansına yol açmakta ve kullanıcı konforunu sağlayamamaktadır. Bu çalışma, toplu konut projelerinde sıklıkla karşılaşılan doğal gün ışığı performansı sorunlarını ele almakta ve İstanbul Sütlüce'de Haliç manzarasına bakan kritik bir değerlendirme alanı olan TOKİ İstanbul Sütlüce Projesi D Blok örneği üzerinden bu performansı iyileştirmeye yönelik parametrik optimizasyon stratejilerini incelemektedir. Bu çalışmada, toplu konutlarda günışığına ilişkin tasarım kriterlerinin belirlenmesi amacıyla önce kapsamlı bir literatür taraması yapılarak derlenen bilgilerin ardından çevre binaların gölgeleme etkisinin en kritik düzeyde hissedildiği salon hacimlerinde mevcut durum simülasyonları yürütülmüştür. TOKİ İstanbul Sütlüce Projesi D Bloğu'nun salon birimlerinde mevcut mimari form ve pencere düzeni korunarak üç optimizasyon senaryosu geliştirilmiştir. Çalışmanın yöntemi olarak yenilikçi bir BIM tabanlı iş akışı geliştirilerek Revit'ten aktarılan model, Rhino–Grasshopper ortamında Ladybug ile Gün Işığı Otonomisi (DA₁₅₀) analizine hazırlanmış; Galapagos ile Döndürme, Taşıma ve Döndürme-Taşıma senaryoları parametrik olarak çözümlenmiştir. Analiz alanı olarak yalnızca salon hacimleri alınmış ve simülasyon adımları katlar arası karşılaştırmalı tablolarla gösterilmiştir. Çalışma sonucunda mevcut durum salonlarında ortalama DA₁₅₀ %59,7 çıkmıştır. Optimizasyon sonuçlarındaysa bu değerin Döndürme senaryosuyla %62,6'ya, Taşıma senatuyla %59,8e, Döndürme ve Taşıma kombinasyonuyla %66,5'e yükseldiği görülmüştür. En etkili strateji olan Döndürme ve Taşıma kombinasyonu ile %11,4 oranında iyileşme sağlanarak salonların günlük günışığı kullanma süresini yaklaşık 41 dakika artırmış ve yıllık yaklaşık 250 saat daha az yapay aydınlatma kullanımı gerektiren bir performans artışı elde edilmiştir. Elde edilen bulgular, pencere metriklerinin ötesinde yerleşim ve yönelim kararlarının bütüncül optimizasyonunun günışığı performansını en etkili biçimde yükselttiğini ve özellikle bina yöneliminin konum değişikliğinden 29 kat daha etkili olduğunu ortaya koymaktadır. Bu sonuçlar, mevcut yapılarda bile mimari müdahale gerektirmeden sadece yerleşim ve yönelim optimizasyonu ile önemli iyileştirmeler sağlanabileceğini göstermektedir.

Özet (Çeviri)

The effective use of natural daylight in spaces is a fundamental design element that both reduces energy consumption and improves indoor comfort and user satisfaction. Adequate daylight access increases lighting quality while minimizing the need for artificial lighting. In mass housing projects, the impact of architectural form, window placement and block orientation decisions on daylight performance is important, and when considered in detail in the early stages of design, it has the potential to significantly increase both spatial quality and energy efficiency. When it comes to mass housing, the most common model in Turkey is TOKİ projects. TOKİ is preferred due to its low cost, fast implementation and repetitive typology. With this standardization, only the building efficiency and social housing goals are supported; window sizes and block layouts are often designed without considering different environmental conditions and orientations. This situation leads to insufficient daylight performance in interior spaces and cannot provide user comfort. This study addresses the natural daylight performance problems frequently encountered in mass housing projects and examines parametric optimization strategies to improve this performance through the example of TOKİ İstanbul Sütlüce Project D Block which is a critical assessment area overlooking the Golden Horn in İstanbul Sütlüce. In this study, in order to determine the design criteria for daylight in mass housing, first a comprehensive literature review was conducted and then the information was compiled and then current situation simulations were conducted in the hall volumes where the shading effect of the surrounding buildings was felt at the most critical level. Three optimization scenarios were developed by preserving the existing architectural form and window arrangement in the hall units of TOKİ İstanbul Sütlüce Project D Block. As the method of the study, an innovative BIM-based workflow was developed and the model transferred from Revit was prepared for Daylight Autonomy (DA₁₅₀) analysis with Ladybug in the Rhino–Grasshopper environment; Rotation, Transport and Rotation+Transport scenarios were solved parametrically with Galapagos. Only the hall volumes were taken as the analysis area and the simulation steps were shown with comparative tables between floors. As a result of the study, the average DA₁₅₀ in the current situation halls was found to be 59,7%, while in the optimization results, this value increased to 62.6% with the Rotation scenario, 59.8% with Transport, and 66.5% with Rotation and Transport. The most effective strategy, the Rotation and Movement combination, achieved an 11.4% improvement, increasing the daily daylight usage time of living rooms by approximately 41 minutes and resulting in a performance enhancement that requires approximately 250 hours less artificial lighting usage annually. The findings reveal that holistic optimization of layout and orientation decisions, beyond window metrics, most effectively enhances daylight performance and demonstrates that building orientation is 29 times more effective than location changes. These results show that significant improvements can be achieved even in existing buildings through layout and orientation optimization alone without requiring architectural intervention.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    56872

    Time, cost and quality management of mass housing projects

    Toplu konut projelerinin zaman, maliyet ve kalite yönetimi

    MEHMET CAN TOPUZ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1996

    İnşaat MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA TALAT BİRGÖNÜL

  2. Tez No

    222153

    Toplu konut projelerinin çevrelerine olan rant etkisi ve Ataşehir örneği

    The rent effect of mass housing projects to arounds and case of Ataşehir

    ATİLLA KILIÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Disiplinlerarası Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. VEDİA DÖKMECİ

  3. Tez No

    394479

    Toplu konut projelerinin planlanmasında kritik faaliyetler için teknoloji kullanımının süre-maliyet ilişkisine etkisnin incelenmesi

    Investigation of the effect to time-cost relation of technology use for critical activities,in planning of housing projects

    ÜMRAN PEHLİVAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    İnşaat MühendisliğiDüzce Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. LATİF ONUR UĞUR

  4. Tez No

    269066

    A comparative study of regression analysis, neural networks and case?based reasoning for early range cost estimation of mass housing projects

    Toplu konut projelerinin kavramsal aralık maliyet tahminleri için regresyon analizi, yapay sinir ağı ve vaka bazlı çözümleme metodlarının karşılaştırmalı bir çalışması

    HÜSEYİN KARANCI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2010

    İnşaat MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Bölümü

    DOÇ. DR. RIFAT SÖNMEZ

  5. Tez No

    907373

    Kentsel dönüşüm sonrası yapılan toplu konut projelerinin sürdürülebilirlik bağlamında olanak ve sınırlarının değerlendirilmesi üzerine bir çalışma: Kadifekale-Uzundere örneği

    A study on the evaluation of possibilities and limits of mass housing projects after urban transformation in the context of sustainability: The case of Kadi̇fekale-Uzundere

    BEYZA GÖKKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaDokuz Eylül Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ERDAL ONUR DİKTAŞ

Geri Dön