Kuşcami Köyü (Karpuzlu/Aydın) güneybatısındaki rutilli albit pegmatoidlerinin mineralojik-petrografik incelenmesi
Mineralogical-petrograhhical investigation of the rutile bearing albite pegmatoids around south-west of Kuşcami village (Karpuzlu/Aydın)
- Tez No: 95891
- Danışmanlar: PROF. DR. O. ÖZCAN DORA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
ÖZET Günümüzde titanyumun önemi ve kullanımı oldukça artmıştır. Türkiye'nin titanyum rezervini belirlemek ve mümkünse ihtiyacının en azından bir bölümünü kendi kaynaklarından sağlamak amacıyla çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Bu tez çalışması da, DEÜ Jeoloji Mühendisliği ve Maden Mühendisliği bölümlerinin hazırladığı ve DPT tarafından desteklenen“Batı Anadolu'da yer alan Menderes Masüî'ndeki pegmatit ve eklojitlerde birincil titanyum mineralizasyonu ve bu kayaçlardan rutil zenginleştirilmesi”isimli proje kapsamında hazırlanmıştır. Çalışma alanı, Karpuzlu (AYDIN) ilçesinin 5-6 km güneyinde, Menderes Masifi 'nin Çine Asmasifi metamorfikleri içerisinde yer alan yaklaşık 50 km2'lik bir alanı kapsar. Gözlü gnays ve septalar halindeki mikaşistler alanda bulunan ana kaya birimleridir. Gözlü gnayslar içerisinde alanı güneybatıdan kuzeydoğuya doğru 9.5 km'lik bir hat boyunca kat eden aplitik karakterde albit pegmatoid damar ve mercekleri bulunmaktadır (Bu damar ve mercekler çalışma alanının dışmda da aynı doğrultuda devam etmektedir). Bunlar K30°D doğrultulu bir zayıflık zonu boyunca bazen damar bazen de mercekler şeklinde devamlılık gösterirler. Yaklaşık olarak gözlü gnaysların şistozitelerine paralel bir doğrultuya sahip olmalarına karşın damarların eğimi şistozite eğim yönünün tersidir. Gnaysların şistoziteleri KG- K30°D doğrultu ve 30°-45° B-KB yönlü eğime sahiptirler. Pegmatoid damarları ise K30°D doğrultulu ve 75°-80° GD'ya eğimlidir. Sankısık deresi ile Değirmen dere arasında dört tane pegmatoid merceği bulunur. Bunlar ayrı mercek görünümünde olmakla birlikte esasen damarın devamı niteliğindedirler (Ek 1). Pegmatoid damar ve mercekleri beyaz-krem renkleri ile arazide kolaylıkla tanınabilmektedir. Genel olarak kuvars, albit, ortoklaz, rutil, sfen, apatit, muskovitVI minerallerinden oluşmuşlardır. Pegmatoid damar ve merceklerinde mineralojik ve kimyasal bir zonlanma mevcuttur. Albit pegmatoidlerde yan kayaç dokanağından pegmatoid merkezine doğru belli bir zonlanma gözlenmektedir. Bunlar kenar zonu, ortaç zon ve çekirdek zonudur. Zonlanma her yerde düzgün gelişmiş değildir. Çoğu yerde yalnızca kenar zonu ve ortaç zon gelişmiştir. Bazen de çekirdek zonunda kuvars damar ve mercekleri mevcut iken rutilli kısımlar oluşmamıştır ya da tam tersi durum söz konusudur. Damarın doğrultusuna paralel gelişen zonlanma bakışımlı ancak çoğu yerde tam simetrik değildir. Rutil ve kuvarslı çekirdek zonu daha çok damann batı kısmına yakın konumdadır. Kenar zonu gözlü gnays ile damann ortaç zonu arasında geçiş zonu nitelindedir. Yaklaşık 0.5-2 m kalınhğmdadır. Kenar zonunun ortaç zon ile dokanağı gözlü gnays ile dokanağına nazaran daha az girintili çıkıntılıdır. Her iki dokanak da net sınırlarla ayrılamaz ve dereceli bir geçiş sunar. îlk bakışta kenar zonu gözlü gnaysın büyük oranda albitleşmeye uğradığı izlenimi verir. Başlıca mineralleri kuvars, albit, muskovit ve K-feldispattır (ortoklaz). Pegmatoid damarlarındaki ortaç zon, kenar zonu ile çekirdek zonu arasında yer alır. Mineral bileşimi bakımından oldukça yalındır. Ortaç zon plajiyoklaz (albitsı^s), kuvars, K-feldispat (ortoklaz) ve eser halde apatit, rutil, muskovit ve opak minerallerden oluşmuştur. Ortaç zon en kaim gelişmiş zondur ve beyaz-krem renktedir. Kimyasal kompozisyonu açısından granitik özelliktedir. Neredeyse tamamı açık renkli minerallerden meydana gelmiştir. Kimyasal analizlere bakıldığında oldukça yüksek sayılabilecek değerde (%9.81-11.22) Na20 içeriği vardır. Na20 albitten kaynaklanır. Gözlü gnaystan itibaren ortaç zona doğru Na20, Ti02, AI2O3 artarken K20, Si02 ve Fe20;j değerleri azalmaktadır. Gözlü gnayslarda ortalama K20 oram %5.28'dir. Pegmatoidin ortaç zonunda bu oran ortalama %0.14'e kadar düşmektedir. Ortalama Na20 gözlü gnayslarda %2.65 civarında iken, ortaç zonda bu oran bazı yerlerde %11'e kadar çıkmaktadır. Çekirdek zonu damann merkezinde yer alır. Kuvars damar ve mercekleri ile rutilce zengin bant, damar, mercek ve düzensiz kütlelerden meydana gelmiştir.VII Çalışma alanında çok sayıda rutilce zengin bant ve damar bulunur. Bunlar arazide kahverengimsi-pembe renkleri ile kolaylıkla tamnabilir. Kalınlıkları mm boyutundan 20-30 cm'ye kadar değişir. Uzunlukları birkaç cm-40 m arasındadır. Genellikle birbirine ve damarın doğrultusuna paralel konumda yerleşmişlerdir. Bazı yerlerde kesikli devamlılık gösterirler. Rutilce zengin kısımlar bazen duzensiz-damanmsı bazen de düzensiz-merceğimsi, büyük kütleler şeklindedir. Rutilli kısımlar ve kuvarsm çatlak ve kırık tercihli bir yerleşim sunduğu açıkça bellidir. Mikroskopta rutilli kısımlardan alınan örneklerin ince kesitlerine bakıldığında mineralojik kompozisyonun plajiyoklaz (albit), kuvars, K-feldispat (ortoklaz), rutil, sfen ve apatitten oluştuğu görülmektedir. Biyotit, muskovit ve opak mineraller eser miktarda ya da yalnızca bazı kesitlerde az miktarda bulunurlar. Ancak bu kısımlardan alınan örneklerin ince kesitlerine bakıldığında yalmzca rutilce değil aym zamanda sfen ve apatitçe de zengin oldukları görülür. Kimyasal analiz verilerine göre rutilli kısımlar ortalama %4 TİO2, %9-10 Na2Ü, %2 CaO içerir. Pek çok araştırmacı Menderes Masiıî'ndeki metamorfizma koşullarının anateksis- migmatitleşme başlangıcına kadar yükseldiğini belirtir (Schuiling 1962, Graciansky 1965, Dora 1975, Akkök ve diğ. 1984, Dağ 1988, Dora ve diğ. 1998). Dora'ya göre (1992) Tersiyer yaşlı ana metamorfizma sırasında sıkışma rejimi hakimdir, şiddetli kıvnmlanma ve yatay hareketler gelişmiştir. Kalınlaşan kabuğun derinlerinde migmatitleşme ve yer yer bölümsel ergimeler meydana gelir. Bölgedeki albit pegmatoidler ve diğer alkali feldispat pegmatoidlerinin oluşumu bu anateksis olayı ile ilişkilidir. Anateksis sırasmda alkali feldispatlann aykırı ergimesiyle derinlerde feldispatça zenginleşen çözeltiler zayıflık zonlan boyunca yükselerek yöredeki pegmatoidleri oluşturmuştur. Çalışma alanındaki pegmatoidin çekirdek zonunda zenginleşen Ti02'nin kaynağı olasılıkla bölgede septalar halinde bulunan ve %1'e yakın oranda TİO2 içeren mikaşistlerin derinlerde kalan bazı kısımlarının ergimesiyle veya derinlerde kalan mikaşistler içerisinden geçen çözeltilerin Ti'ce zenginleşmesiyle ilişkilidir. Diğer bir olasılık ise çekirdek zonundaki Ti'ce zenginleşme tabanda bulunan bazik-ultrabazik karakterdeki kayaların anateksisi ICYteSEKQGRiTWKURlim OOKfiRMTEASVOn MERKEZİvuı sonucu Ti'ce zenginleşen çözeltilerin kırık zonlan boyunca yükselmesi ile oluşmuştur. Çalışma alanındaki pegmatoidin çekirdek zonundaki pembemsi-kahverengimsi renkte ve değişik şekillerde olan, bu çalışmada rutilli kısımlar diye tanımlanan, ortalama %4 Ti02 içeren kısımlann toplam TİO2 rezervi 9100 ton civarındadır.
Özet (Çeviri)
DC ABSTRACT The importance and usage of titanium have been increased at recent years. Various studies are being made to determine the titanium reserve and to provide at least some amount of titanium needs of Turkey from self source if so. This thesis have been prepared in the context of project which has been supported by DPT and named as“ The primary titanium mineralization in pegmatites and eclogites which takes place in Menderes Massif in West Anatolia and getting rutile rich from these rocks ”. The study area is located in the Çine Submassif of Menderes Massif, in the 5-6 km south of Karpuzlu district of Aydın, covers an area of approximately 50 km2. Main rock units in the area are augen gneiss and micaschist. There are aplitic albite pegmatoid veins and lenses going on along a line of 9.5 km from south-west to north-east in gneisses. Gneisses' schistosity has NS - N 30° E direction and 30°-45° W-SW slope. Although the pegmatoid vein has a direction (N 30° W) same gneisses' schistosity, it has opposite slope (75°-80° SE ) of the gneisses' schistosity. Pegmatoid veins and lenses can be easily recognized with their white-cream coloured in the area. Generally the mineralogical composition of the pegmatoids consist of quartz, albite, orthoclase, rutile, sphene, apatite, muscovite. There is a mineralogical zonation in the pegmatoids from the border of gneiss to the centre of the albite pegmatoids.These are border zone, middle zone and core zone. Zönation isn't good everywhere. Generally,only the border and middle zone is taken place.X The border zone is in character of passing zone between the gneiss and the middle zone of the pegmatoid. Its widthness changes from 0.5 m to 2 m. The contact of the border zone/ augen gneiss is graded not sharp. The border zone gives an impression that the augen. gneiss had been undergone albitization by Na rich solutions. The principal minerals of this zone are quartz, albite, muscovite, K-feldspar (orthoclase). The middle zone is between the border zone and core zone of the pegmatoid. The mineralogical composition of the middle zone is rather simple. Main minerals are albite, quartz, K-feldspar (orthoclase).Trace minerals are apatite, rutile, muscovite and opaque minerals. The middle zone is the thickest formed zone in the pegmatoid vein and white-cream coloured. According to the chemical composition, it has a characteristic of granite. The most of minerals of the zone arelight coloured minerals. The Na2Û content (%9.81-11.22) is rather high. The source of Na23 decrease. The average ratio of K2O is % 5.28 in augen gneiss. In the middle zone, this ratio decreases to % 0.14. While the average Na2
Benzer Tezler
- Tokat Zile Acısu köyü monografisi
Monography of Acısu village in Tokat Zile
MUTLU ÖZGEN
Doktora
Türkçe
2016
AntropolojiYeditepe ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ARIF AJALOGHLU
- Elazığ ili Palu ilçesi kadın giyim kuşamı
Traditional woman clothing in Palu in Elazığ
MUHAMMED YAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
El SanatlarıSüleyman Demirel ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. NAİLE RENGİN OYMAN
- Ege bölgesi kadın giyim-kuşamının göstergebilimsel yöntem ile çözümlenmesi
Analysis of women clothing in aegean region with the semiotic method
ZEYNEP KIRKINCIOĞLU
Doktora
Türkçe
2015
Giyim EndüstrisiGazi ÜniversitesiGiyim Endüstrisi ve Moda Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE KOCA
- Abbâsî Halifesi Mu'temid Alellâh'ın hayatı ve halifeliği (229-279/843-892)
The Abbasid Caliph Mu'tamid Alallah's caliphate and life (229-279/843-892)
ALİ KUŞCALI
Doktora
Türkçe
2021
BiyografiNecmettin Erbakan Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TURAN YÜKSEL
- Abdullah b.Revâha' nın hayatı ve şahsiyeti
Life and personality of Abdullah b. Revaha
ALİ KUŞCALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
BiyografiSelçuk Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. İSMAİL HAKKI ATÇEKEN