Farklı gübre formların ekmeklik buğdayın (Triticum aestivum L.) verim ve bazı kalite özeliklerine etkisi
The effects of different fertilizer forms on yield and somequality characteristics of bread wheat (Triticum aesti̇vum L.)
- Tez No: 959010
- Danışmanlar: PROF. DR. FAHRİ SÖNMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Ekmeklik Buğday, Azot Formu, Genotip, Tane Verimi, Kalite Parametreleri, Bread Wheat, Nitrogen Form, Genotype, Grain Yield, Quality Parameters
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 60
Özet
Bu araştırma, farklı azotlu gübre formlarının (amonyum sülfat, üre ve nitropower), ekmeklik buğday genotiplerinde verim ve kalite özellikleri üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla, 2023–2024 yetiştirme döneminde Tokat ekolojik şartlarında yürütülmüştür. Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller deneme desenine göre yürütülen çalışmada altı farklı buğday genotipi (Panhandle, Robidoux, NE14691, NE15624, Sönmez-2001 ve Flamura-85) ve üç farklı formu (Amonyum sülfat, üre ve nitropower) kullanılmıştır. Araştırmada başaklanma, tane dolum, olgunlaşma süreleri, bitki boyu, m 2 'de başak sayısı, başakta başakçık, tane sayıları, biyolojik verim, tane verimi, hasat indeksi, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, ham protein oranı, yaş gluten içeriği, zeleny sedimentasyon ve nişasta oranı gibi parametreler değerlendirilmiştir. Genotiplerin, biyolojik verim ve hektolitre ağırlığı hariç, diğer tüm özellikler üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etkisinin olduğu belirlenmiştir. Genotipler arasında Flamura- 85 ve Robidoux yüksek tane verimi ile öne çıkarken; NE14691, NE15624 ve Panhandle genotipleri, ham protein oranı, yaş gluten içeriği ve sedimentasyon gibi kalite özellikleri bakımından üstün performans göstermişlerdir. Farklı formlarda uygulanan azotun ise yalnızca bin tane ağırlığı üzerine doğrudan etkisinin istatistiksel olarak önemli olduğu saptanmıştır. Bu bağlamda, nitropower uygulaması bin tane ağırlığını artırmıştır. Bunun yanı sıra, uygulanan azot formlarının toplam verim, tane verimi ve hektolitre ağırlığı üzerindeki etkisinin genotiplere göre değişkenlik gösterdiği belirlenmiştir. Elde edilen bulgular, buğday üretiminde hem verimi hem de kaliteyi artırmaya yönelik olarak uygun genotip–gübre kombinasyonlarının seçilmesinin önemini ortaya koymaktadır. Azot yönetimi yalnızca çevre koşullarına değil, aynı zamanda genotiplerin azota verdiği tepkilere ve uygulanan azot formlarına göre şekillendirilmelidir. Bu nedenle, farklı azot dozlarının da dâhil edildiği çok yıllık araştırmaların yürütülmesi bilimsel açıdan uygun olacaktır.
Özet (Çeviri)
This study was conducted under the ecological conditions of Tokat during the 2023–2024 growing season to investigate the effects of different nitrogen fertilizer forms (ammonium sulfate, urea, and nitropower) on yield and quality traits in bread wheat genotypes. The experiment was laid out in a Split Plot Design based on Randomized Complete Blocks, using six different wheat genotypes (Panhandle, Robidoux, NE14691, NE15624, Sönmez-2001, and Flamura-85) and three different nitrogen forms (ammonium sulfate, urea, and nitropower). Parameters such as heading time, grain filling duration, maturity time, plant height, number of spikes per m², number of spikelets and grains per spike, biological yield, grain yield, harvest index, thousand kernel weight, hectoliter weight, crude protein content, wet gluten content, Zeleny sedimentation value, and starch content were evaluated. The results showed that genotypes had a statistically significant effect on all traits except biological yield and hectoliter weight. Among the genotypes, Flamura-85 and Robidoux stood out with their high grain yield, while NE14691, NE15624, and Panhandle genotypes exhibited superior performance in quality-related traits such as crude protein content, wet gluten content, and sedimentation value. Among the nitrogen forms, only the thousand kernel weight was significantly affected by nitrogen treatment, with Nitropower application leading to an increase in this trait. In addition, the effects of nitrogen forms on total yield, grain yield, and hectoliter weight were found to vary depending on the genotype. The findings highlight the importance of selecting suitable genotype–fertilizer combinations to improve both yield and quality in wheat production. Nitrogen management should be tailored not only to environmental conditions but also to the responses of genotypes and the forms of nitrogen applied. Therefore, it is scientifically recommended to conduct multi-year studies that also include different nitrogen doses.
Benzer Tezler
- Kireçli topraklarda farklı fosforlu gübre kaynaklarının alımı alımı ve toprakta dikey fosfor taşınması üzerine etkisi
The effects of different phosphorus sources on p uptake and vertical phosphorus movement in calcareous soils
ŞEYHMUS DÜNDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
ZiraatÇukurova ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİN BÜLENT ERENOĞLU
- Farklı azotlu gübre kaynakları ve dozlarının ekmeklik buğdayda verim, verim unsurları ve bazı kalite özelliklerine etkisi
The effect of different nitrogen fertilizer sources and doses on yield, yield components and some quali̇ty traits in bread wheat
SİNAN VURAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ZiraatBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ MUT
- Organomineral ve kimyasal gübre uygulamalarının buğday bitkisinin verim ve kalite özellikleri ile toprakların azot formlarına etkisinin belirlenmesi
Determination of the effects of organomineral and chemical fertilizer applications on the yield and quality characteristics of wheat plant and the nitrogen forms of soils
NİHAN TAZEBAY ASAN
Doktora
Türkçe
2024
ZiraatÇukurova ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYFER ALKAN TORUN
PROF. DR. KADİR SALTALI
- Çiftlik gübresinin farklı form ve dozlarının, Çukurova Bölgesi koşullarında, tek yıllık çim (Lolium multiflorum Lam.)'in ot ve tohum verimi ile ot kalitesine etkisi
The effects of different forms doses of barnyard manure on seed and forage yield and qualyty of annual ryegrass (Lolium Multiflorum Lam.) under Çukurova Conditions
REŞİT GÜLTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
ZiraatÇukurova ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VEYİS TANSI
- Farklı gübre tiplerinin bezelye (Pisum sativum L.)'nin verim ve verim özelliklerine etkisi
The effect of different fertilizer types in pea (Pisum sativum L.) on yield and yield components
BUKET ÇELİK ALBAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
ZiraatDicle ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEHİYE TUBA BİÇER