Öz-bakım programının ruh sağlığı çalışanlarının stres belirtileri ve iyi oluş düzeyleri üzerindeki etkisi
The effect of the self-care program on mental health professionals' stress symptoms and well-being levels
- Tez No: 959237
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZLEM HASKAN AVCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 285
Özet
Bu araştırmanın amacı, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Merkezlerinde (PDRM) görev yapan ruh sağlığı çalışanlarının stres belirtilerini azaltıp psikolojik iyi oluşlarını artırmayı hedefleyen Öz-Bakımı Geliştirme Programı'nın (ÖBGP) geliştirilmesi ve etkililiğinin test edilmesidir. Araştırma keşifsel sıralı karma desenle yürütülmüştür. İlk aşamada, üniversite PDRM'lerde görev yapan çalışanların öz-bakım ihtiyaçlarını belirlemek için iki nitel çalışma yürütülmüştür. COVID-19 sürecinde psikolojik danışma deneyimlerini inceleyen ilk çalışmada 15 bireysel görüşme yapılmıştır. İkinci çalışma, 6 Şubat depremleri sonrasında mesleki zorluklar, başa çıkma yöntemleri ve öz-bakım uygulamalarını ele almış; toplamda 30 katılımcı ile bireysel ve odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Bulgular doğrultusunda geliştirilen ÖBGP'nin etkililiği, eşleştirilmiş çiftler üzerinden rastgele atama ile deney (n=13) ve kontrol (n=14) gruplarında ön-ara-son test ölçümleriyle test edilmiştir. Deney grubuna sekiz hafta boyunca ÖBGP uygulanırken kontrol grubuna müdahalede bulunulmamıştır. Nicel veriler Beş Faktörlü Bilgece Farkındalık Ölçeği-Kısa Formu, Öz-Şefkat Ölçeği-Kısa Formu, Algılanan Stres Ölçeği, Psikolojik Danışman Tükenmişlik Envanteri ve Çalışanlar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği ile toplanmıştır. Bulgular, deney grubundaki katılımcıların iyi oluş göstergeleri olan farkındalık, öz-şefkat ve mesleki tatmin düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı artışlar sağladığını göstermiştir. Stres belirtileri açısından, tükenmişlik puanlarında azalma gözlenmiş ancak bu değişim anlamlı bulunmamıştır. Algılanan stres ve eşduyum yorgunluğu puanlarında ise küçük düzeyde değişimler elde edilmiştir. Gruplar arası karşılaştırmalarda, deney grubundaki katılımcılar iyi oluş düzeylerinde kontrol grubuna kıyasla anlamlı biçimde daha yüksek puanlar alırken, stres belirtilerinde kontrol grubuna göre daha olumlu değişimler göstermiştir. Kontrol grubunda hiçbir değişkende anlamlı farklılık gözlenmemiştir. İzleme testi bulguları, müdahale sonunda elde edilen iyi oluş kazanımlarının kısa vadede korunduğunu göstermiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study was to develop and test the effectiveness of the Self-Care Enhancement Program (OBGP), designed to reduce stress symptoms and improve psychological well-being among mental health professionals working in University Counseling Centers (PDRM). The study used an exploratory sequential mixed-methods design. In the first phase, two qualitative studies were conducted to identify the self-care needs of university PDRM staff. The first, examining counseling experiences during the COVID-19 pandemic, included 15 individual interviews. The second, after the February 6 earthquakes, addressed professional challenges, coping methods, and self-care practices, involving 30 participants in individual and focus group interviews. Based on these findings, the OBGP's effectiveness was tested using matched pairs randomly assigned to experimental (n=13) and control (n=14) groups, with pre-, mid-, and post-test measurements. The experimental group received the eight-week OBGP, while the control group received no intervention. Quantitative data were collected using the Five Facet Mindfulness Questionnaire–Short Form, Self-Compassion Scale–Short Form, Perceived Stress Scale, Counselor Burnout Inventory, and Professional Quality of Life Scale. Findings showed that the experimental group achieved statistically significant increases in mindfulness, self-compassion, and job satisfaction. Regarding stress indicators, burnout scores decreased but were not significant, while perceived stress and compassion fatigue showed small changes. Between-group comparisons indicated significantly higher well-being and more positive changes in stress indicators in the experimental group compared to the control group. No significant differences were observed in the control group. Follow-up results showed that well-being gains were maintained in the short term.
Benzer Tezler
- Psikolojik ilk yardım psikoeğitim programının psikolojik danışman adaylarının psikolojik ilk yardım becerilerine etkisi
The effect of psychological first aid psycho-education program on psychological first aid skills of psychological counselor candidates
FEHİM SAYGILI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİRDEVS SAVİ ÇAKAR
- Yetişkinlerde akıllı telefon bağımlılığı ile öz şefkat ve bağlanma stillerinin ilişkisinin incelenmesi
Investigation the relationship between self-compassion and attachment styles with smart phone addiction in adults
ENES KÖKSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiBağımlılık Danışmanlığı ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMAL ONUR NOYAN
- Diz artroplastisi yapılan hastalara uygulanan web tasarımlı eğitim programının öz bakım gücü, öz etkililik ve yaşam kalitesine etkisi
The effect of a web-based educational program on self-care agency, self-efficacy, and quality of life in patients undergoing total knee arthroplasty
ESRA NUR BOZTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
HemşirelikKTO Karatay ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERAP SAYAR
DR. FERHAT SAYAR
- Watson insan bakım modeli temelli öz şefkatli farkındalık programının hemşirelik öğrencilerinin beden ve ruh sağlığına etkisi
The effect of mindful self compassion program based on watson human caring theory on nursing students' physical and mental HEALTH
GİZEM BIDIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikMarmara ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA NEVİN ŞİŞMAN
- Kronik ruhsal hastalığı olan bireylerin bakım vericilerine uygulanan bilinçli farkındalık temelli stres azaltma programının, bilişsel kontrol ve esneklik, psikolojik iyi oluş ve öz şefkat üzerine etkisi
Effect of a mindfulness-based stress reduction program forcaregivers of individuals with chronic mental illness oncognitive control and flexibility , psychological well-beingand self-compassion
ÖMER USLU
Doktora
Türkçe
2024
HemşirelikAydın Adnan Menderes ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE ÖNER