Geri Dön

Döviz kuru hareketlerinin yurt içi fiyatlara geçiş etkisi: Türkiye örneği

The pass-through effect of exchange rate movements on domestic prices: The case of Türkiye

  1. Tez No: 959244
  2. Yazar: MEHMET TÜRKŞAD AKIN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ATAKİŞİ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ekonomi, Economics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Trakya Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 108

Özet

Bu çalışmanın amacı, belirsizliklerin arttığı ve enflasyon beklentilerinin yükseldiği bir ortamda, Türkiye'de döviz kuru hareketlerinin yurt içi fiyatlar üzerindeki dinamik etkilerinin zamanla nasıl değiştiğini belirlemektir. Bu amaçla, 2013:M1-2025:M4 dönemine ait aylık veriler kullanılarak, stokastik oynaklığa sahip zamanla değişen parametreli bir vektör otoregresif (TVP-VAR-SV) model kurulmuştur. Çalışmanın bulguları, döviz kuru geçiş etkisinin (DKGE) zaman içinde sabit olmadığını ve önemli ölçüde arttığını göstermektedir. Üretici fiyatlarında DKGE katsayısı dönemin başında yaklaşık 0.4 seviyesinde iken dönemin sonunda 0.85 seviyesine yükselmiştir. Tüketici fiyatlarına geçişkenlik ise çok daha büyük bir artış sergilemiş, DKGE katsayısı yaklaşık 0.2'den 0.95 seviyesine yaklaşarak neredeyse beş kat artmış göstermiştir. Özellikle 2022 yılı sonlarından itibaren TÜFE'ye olan geçişkenliğin ÜFE'ye olan geçişkenliği aşması, fiyatlama davranışlarında beklenti kanalının ve dövize endekslemenin güçlendiğini ortaya koyan önemli bir bulgudur. Varyans ayrıştırması sonuçları ise hem ÜFE hem de TÜFE enflasyonundaki dalgalanmaların temel belirleyicisinin zamanla döviz kuru şokları haline geldiğini ve bu şokların son dönemde TÜFE oynaklığının yaklaşık %70'ini açıkladığını teyit etmektedir. Bu bulgular, Türkiye ekonomisinde enflasyon dinamiğinin maliyet itişli bir yapıdan, büyük ölçüde döviz kuruna endeksli ve beklentilerle yönlendirilen bir yapıya dönüştüğünü göstermektedir.

Özet (Çeviri)

The aim of this study is to determine how the dynamic effects of exchange rate movements on domestic prices (producer and consumer prices) in Türkiye have changed over time in an environment of increasing uncertainty and rising inflation expectations. To this end, a time-varying parameter vector autoregressive (TVP-VAR-SV) model with stochastic volatility was constructed using monthly data covering the 2013:M1-2025:M4 period. The findings of the study indicate that the exchange rate pass-through effect (ERPT) is not constant over time and has increased significantly. The ERPT coefficient for producer prices rose from approximately 0.4 at the beginning of the period to 0.85 at the end of the period. The pass-through to consumer prices showed an even larger increase, with the ERPT coefficient rising from approximately 0.2 to nearly 0.95, an increase of almost fivefold. In particular, the fact that pass-through to the CPI has exceeded pass-through to the PPI since the end of 2022 is an important finding that reveals the strengthening of the expectation channel and currency indexation in pricing behaviour. The results of the variance decomposition confirm that exchange rate shocks have become the main determinant of fluctuations in both the PPI and CPI inflation over time, and that these shocks account for approximately 70% of CPI volatility in the recent period. These findings indicate that the inflation dynamics in the Turkish economy have shifted from a cost-push structure to a structure that is largely exchange rate-indexed and expectation-driven.

Benzer Tezler

  1. Döviz kuru'ndan enflasyon üzerine geçiş etkisinin incelenmesi: Türkiye örneği

    Pass-through of exchange rate on inflation: A model for Turkey

    ÇETİN MAYDA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    EkonometriKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Ekonometri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HİLMİ ZENGİN

  2. A stress testıng framework for the Turkısh bankıng sector: an augmented approach

    Türk bankacılık sektörü için bir stres testi çerçevesi: Bir genişletilmiş yaklaşım

    BAHADIR ÇAKMAK

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2014

    BankacılıkOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NADİR ÖCAL

  3. Avrupa Topluluğu bütçesi ve parasal gelişmeler

    Başlık çevirisi yok

    ABDÜLKADİR MERCÜL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1989

    Ekonomiİstanbul Üniversitesi

    İktisat Bilim Dalı

    PROF. DR. HAYRİ ERDOĞAN ALKİN

  4. Döviz kuru değişimlerinin enflasyon üzerindeki etkisi: Türkiye üzerine bir uygulama

    Impact of exchange rates variations on inflation: an application onto Turkey

    BURAK SAYKAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    EkonomiAnadolu Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BENGÜL GÜLÜMSER KAYTANCI

  5. The impact of macroeconomic variables on stock prices for the selected countries

    Seçilmiş ülkelerde makroekonomik değişkenlerin hisse senedi fiyatlarına etkisi

    RECAİ BİBEROĞLU

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    EkonomiAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Finans ve Bankacılık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ERHAN ÇANKAL