The impact of macroeconomic variables on stock prices for the selected countries
Seçilmiş ülkelerde makroekonomik değişkenlerin hisse senedi fiyatlarına etkisi
- Tez No: 836188
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ERHAN ÇANKAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, İşletme, Economics, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Macro Economic Variables, Stock Prices, Fragile Economies, VAR, VECM, Johansen Co-Integration Test, Granger Causality
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Finans ve Bankacılık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
Makroekonomik değişkenlerin hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisi birçok ülkede geniş çapta araştırılmaktadır. Literatürde makroekonomik değişkenlerin etkinliği ve incelenen değişkenler arasındaki etkinlik ve nedensellik derecesi hakkında çelişkili sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Sonuçlar bir ülkeden diğerine ve dikkate alınan farklı zaman dilimlerine göre farklılıklar göstermektedir. Ekonomilerin sürdürülebilir büyümesi için makroekonomik değişkenlerin ileri ve geri bağlantıları, özellikle gelişmekte olan ve kırılgan ülkeler için geniş bir akademik çalışma alanıdır. Seçilen kırılgan ülkelerin ekonomik istikrarı ve sürdürülebilir büyümesi, uluslararası ekonomi ve finans alanında devam eden bir tartışmadır. Kırılgan ülke ekonomileri uluslararası ekonomik krizden daha fazla etkilendiği görünmektedir. Bu, sermayenin, emtianın, malların ve hizmetlerin uluslararası hareketi ve bunların etkileşimleri tarafından tanımlanan faktörlere oldukça bağlı olan makroekonomik değişkenlerin kırılgan ülkelerin büyümesi ve istikrarı üzerindeki etkilerini açıklamaktadır. Araştırmacılar genel olarak makroekonomik değişkenler ile ekonomik büyüme veya hisse senedi fiyatları arasındaki ilişkileri araştırmaya çalışmaktadır. Birçok çalışmada genellikle kullanılan makroekonomik değişkenler; cari işlemler dengesi, para arzı, petrol fiyatları, faiz oranları, enflasyon oranı, altın fiyatları, döviz kuru, ihracat/ithalat oranı, sanayi üretim endeksi ve kapasite kullanım oranıdır. Sağlam bir model oluşturma ve ekonomik büyüklüklerin gelecekteki değerlerini mümkün olduğunca doğru tahmin etme çabası, tüm dünyada iktisatçıların öncelikli faaliyeti olmuştur. Bu çalışmada gelişmekte olan ve gelişmiş ülkeler arasında yapılan analiz sonuçlarının karşılaştırılması amaçlanmaktadır. Karşılaştırma amacıyla,“kırılgan”ekonomiler olarak değerlendirilen büyüyen ekonomiler olarak Türkiye ve Brezilya, gelişmiş ülke olarak ise Almanya seçilmiştir. Çalışma, bu ekonomiler için seçilen makroekonomik değişkenlerin hisse senedi fiyatları üzerindeki etkilerini araştırmaktadır. 2000-2022 yılları arasındaki üç aylık veriler kullanılmıştır. Mevcut literatür ve ekonomik teori dikkate alınarak hisse senedi fiyatlarını etkileme potansiyeli olan temel makroekonomik değişkenler olarak gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH), faiz oranı, altın fiyatları, döviz kuru ve enflasyon seçilmiştir. Makroekonomik değişkenler ile borsa getirileri arasındaki ilişkilerin analizinde vektör otoregresif (VAR) ve hata düzeltme modelleri (HDM) kullanılmıştır. VAR modelleri, ekonomik değişkenler arasındaki dinamik ilişkileri analiz etmek ve gelecekteki davranışlarına ilişkin tahminlerde bulunmak amacıyla makroekonomi ve finans alanında yaygın olarak kullanılmaktadır. Sonuçlar, Almanya ile kırılgan ekonomiler arasında farklılıklar olduğunu ve makroekonomik değişkenlerin etkilerinin her ülkedeki hisse senedi fiyatları üzerinde farklı etkiler yarattığını ortaya koymaktadır. Sonuçlar, Almanya ile kırılgan ekonomiler arasında farklılıklar olduğunu ve makroekonomik değişkenlerin etkilerinin her ülkedeki hisse senedi fiyatları üzerinde farklı etkiler yarattığını ortaya koyuyor. Sonuçlar, aynı makroekonomik değişkenlerin, her ülkeye özgü özelliklere göre hisse senedi fiyatlarını açıklamada farklı etkilere sahip olabileceğini göstermektedir. Literatürde hisse senedi fiyatlarındaki değişimi açıklamada temel değişkenlerin GSYİH, enflasyon oranı, döviz kuru ve altın fiyatı olduğu görülmektedir. Çalışmada hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler için makroekonomik değişkenler ile hisse senedi fiyatları arasındaki ilişkiler incelenmektedir. Türkiye ve Brezilya, sadece gelişmekte olan ülkeler olarak değil aynı zamanda benzer ekonomik ve sosyal yapıya sahip, kısa ve uzun vadede benzer sorunlarla karşılaşan kırılgan ekonomiler olarak seçilmiştir. Değişkenler arasındaki uzun vadeli eşbütünleşme ilişkileri, kırılgan ülkeler ve gelişmiş ülke olarak kabul edilen Almanya için 2000-2022 yılları arasındaki üç aylık veriler kullanılarak araştırılacaktır. Çalışma, üç ülke için de çeşitli makroekonomik değişkenler ile hisse senedi fiyatları arasında uzun vadeli (eşbütünleşen) bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. Makroekonomik değişkenlerin hisse senedi fiyatları üzerindeki etkileri açısından her ülkenin kendine özgü özellikleri nedeniyle farklı sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Enflasyon oranı, döviz kuru ve altın fiyatı hisse senedi fiyatlarının tahmin edilmesinde farklı etkilere sahiptir. Hisse senedi fiyatının her bir makroekonomik değişkene göre esnekliği kısa ve uzun vadede farklılık gösterse de Türkiye ve Brezilya benzer tahmin sonuçlarına sahiptir. Ancak enflasyon ve döviz kurları tüm ülkelerde hisse senedi fiyat hareketlerinde önemli rol oynamakta olup, VAR modellerinin tahmin edilebilmesi için etkileri ve esneklikleri hem yön hem de büyüklük açısından farklılık gösterebilmektedir. Eşbütünleşmenin varlığı Johansen eşbütünleşme testi ile kanıtlandığından Vektör Otoregresif modeller tahmin edilebilmektedir. Uygun gecikme uzunluğunun belirlenmesinin ardından Vektör Hata Düzeltme (VECM) mekanizması analiz edilmiş ve Almanya, Brezilya ve Türkiye için kısa ve uzun dönem katsayıları ile düzeltme hızları tahmin edilmiş ve yorumlanmıştır. Anahtar Kelime: Makro Ekonomik Değişkenler, Hisse Senedi Fiyatları, Kırılgan Ülke Ekonomileri, VAR, HDM, Johansen Eşbütünleşme Testi, Granger Nedensellik Testi
Özet (Çeviri)
The effects of macroeconomic variables on stock prices have widely been investigated in a number of countries. The literature reveals contradicting results about the effectiveness of the macroeconomic variables and the degree of effectiveness and causality between the examined variables. The results show differences from one country to another and for different time periods considered. Back and forward linkages of the macroeconomic variables for the sustainable growth of the economies is a wide area of academia especially for the emerging and fragile countries. Economic stability and sustainable growth of the selected fragile countries is an ongoing debate in international economics and finance. The economies of fragile countries seem to be suffering more dramatically from the international economic crises. This explains the effects of macro-economic variables, which are very dependent on the factors defined by the international movement of capital, commodity, goods and services and as well as their interactions, on growth and stability of the fragile countries. In general, the researchers try to investigate the relationships between the macroeconomic variables and economic growth or stock prices. The macroeconomic variables used usually in a number of studies are current account balance, money supply, oil prices, interest rates, inflation rate, gold prices, exchange rate, export/import rate, industrial production index and capacity utilization ratio. The effort to construct a solid model and forecast the future values of economic magnitudes as correctly as possible has always been a primary activity for economists all over the world. In this study, it is aimed to compare the results of the analyses between developing and developed countries. Turkey and Brazil are selected as the growing economies which are considered as“fragile”economies and Germany as a developed country for a comparison purpose. The study investigates the impacts of the selected macroeconomic variables on stock prices for these economies. The quarterly data are used between the years of 2000 and 2022. The gross domestic product (GDP), interest rate, gold prices, exchange rate and inflation are selected as the main macroeconomic variables that have potential impacts on the stock prices based on the existing literature and economic theories using vector autoregressive (VAR) and vector error correction (VECM) models. VAR models are widely used in macroeconomics and finance in order to analyze the dynamic relationships among economic variables and to make predictions about their future behavior. The results show discrepancy between Germany and fragile economies while the effects of the macroeconomic variables have different effects on the stock prices in each country. The results demonstrate that the same macroeconomic variables may have different effects in explaining the stock prices based on the characteristics specific to each country. GDP, inflation rate, exchange rate, and gold price seem to be main variables in explaining the variation in stock prices in literature. The study examines the relationships between the macroeconomic variables and stock prices for both the developed and developing countries. Türkiye and Brazil are selected not only as the developing countries but also the fragile economies that have similar economic and social structures besides similar problems to deal with in short and long time horizons. The long-run cointegrating relationships between the variables will be investigated using quarterly data between 2000 and 2022 for the fragile countries as well as for Germany considered as a developed country. The study reveals a long-run (cointegrating) relationship between various macroeconomic variables and stock prices for all three countries. In terms of the effects of the macroeconomic variables on stock prices, each country has different results due to country-specific characteristics. Inflation rate, exchange rate, and gold price have different effects in estimating stock prices. Türkiye and Brazil have similar estimation results even though the elasticities of the stock price with respect to each macroeconomic variable vary in the short-run and the long-run. However, inflation and exchange rates play important role in stock price movements in all the countries while their effects and elasticities may vary in both the direction and magnitude in order to estimate VAR models. The Vector Autoregressive models can be estimated since the existence of the cointegration is proved by Johansen cointegration test. After determining the proper lag length, Vector Error Correction (VECM) mechanism is analyzed and short-run and long-run coefficients along with the speed of adjustments are estimated and interpreted for Germany, Brazil, and Türkiye.
Benzer Tezler
- Makroekonomik göstergelerin hisse senedi fiyatlarına etkisi: BİST'de bir uygulama
The impact of macroeconomic variables on stock prices: A study on-BIST-100
ESRA DURĞUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonomiManisa Celal Bayar ÜniversitesiEkonomi Finans Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURAY DEMİREL ARICI
- The impact of change in foreign ownership on stock prices: Evidence from Borsa Istanbul
Yabancı yatırımcı oranındaki değişimin hisse fiyatları üzerindeki etkisi: Borsa İstanbul örneği
ÖMER ABDURRAHMAN DEMİRCAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Ekonometriİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL BURÇ ÜLENGİN
- Essays on macroeconomics
Makroekonomi üzerine makaleler
DAVUT ULUÖZ
Doktora
İngilizce
2022
EkonomiAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesiİktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA ÖZGÜ SERTTAŞ
- أثر بعض متغيرات الاقتصاد الكلي على مؤشر سوق العراق للأوراق المالية: للمدة 2000 -2020
Bazı makroekonomik değişkenlerin Irak Menkul Kıymetler Borsası Endeksi'ne etkisi: 2000-2020 dönemi / The effect of some macroeconomic variables on the Iraq stock exchange index: For the period of 2000-2020
RAİD KHALİD ABBOOD ALMAZRUEY
Yüksek Lisans
Arapça
2022
BankacılıkKarabük ÜniversitesiFinans ve Bankacılık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAİM KAYADİBİ
- Petrol fiyatlarının hisse senedi piyasası üzerindeki etkisi: Ampirik bir inceleme
The effect of oil prices on the stock market: An empirical investigation
EREN VURAL