Hemşirelerin merhamet yorgunluğu, duygusal emek ve psikolojik sermaye düzeylerinin tükenmişlik bağlamında incelenmesi
The examination of nurses' compassion fatigue, emotional labour and psychological capital levels in the context of burnout
- Tez No: 959407
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA KAYIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Haliç Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
Bu araştırmanın amacı, hemşirelerin duygusal emek, psikolojik sermaye ve merhamet yorgunluğu düzeylerinin tükenmişlik üzerindeki etkisini incelemek ve bu değişkenlerin demografik ve mesleki faktörler açısından farklılaşıp farklılaşmadığını değerlendirmektir. Araştırma, ilişkisel tarama modeline dayalı olarak yürütülmüştür. Çalışma grubunu, çevrim içi anket yöntemiyle ulaşılan, devlete bağlı ve özel sağlık kurumlarında hemşire olarak görev yapan 395'i kadın ve 129'u erkek olmak üzere toplam 525 katılımcı oluşturmaktadır. Veri toplama araçları olarak Sosyodemografik Bilgi Formu, Hemşirelerin Duygusal Emek Davranışı Ölçeği, Merhamet Yorgunluğu- Kısa Ölçeği (MY-KÖ), Psikolojik Sermaye Ölçeği ve BAT-TR: Tükenmişliği Ölçme Aracı kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde bağımsız örneklem t-testi, Pearson korelasyon analizi, tek yönlü ANOVA, doğrusal ve çoklu doğrusal regresyon analizi uygulanmıştır. Katılımcıların demografik özelliklerine göre ikili gruplar arasındaki farkın anlamlılığını incelemek için yapılan bağımsız örneklem t-testi sonucunda; merhamet yorgunluğunun medeni duruma göre farkının anlamlı olduğu ve bu farkın bekârlar lehine olduğu belirlenmiştir. Yine katılımcıların merhamet yorgunluk düzeylerinin işi kendi isteğiyle seçme durumuna göre farklılığının anlamlı olduğu ve bu farkın işi kendi isteğiyle seçenler lehine olduğu belirlenmiştir. Yapılan analizler sonucunda, sağlık meslek lisesi mezunu katılımcıların merhamet yorgunluğu ve iş tükenmişliği düzeylerinin diğer eğitim düzeylerindeki katılımcılara göre daha düşük olduğu, buna karşın duygusal emek ve psikolojik sermaye düzeylerinin ise daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın temel bulgularına göre, merhamet yorgunluğu ile tükenmişlik arasında orta düzeyde ve anlamlı pozitif ilişki tespit edilmiştir. Bu bulgu, merhamet yorgunluğunun artmasının tükenmişlik düzeyini artırabileceğini göstermektedir. Duygusal emek ile tükenmişlik arasında ise güçlü ve negatif bir negatif korelasyon bulunmuştur. Psikolojik sermaye ile tükenmişlik arasında zayıf düzeyde ancak anlamlı bir negatif ilişki bulunmuş, bu da psikolojik sermaye düzeyi arttıkça bireylerin tükenmişlik yaşama olasılığının azaldığını ortaya koymuştur. Çalışmanın sonuçları genel olarak, çalışanların psikolojik sermayenin tükenmişlik üzerinde koruyucu bir rol oynadığını, duygusal emeğin işin niteliğine bağlı olarak olumlu bir deneyim olarak yaşanabileceğini ve merhamet yorgunluğunun ise tükenmişliği artıran bir risk faktörü olabileceğini göstermektedir. Bu doğrultuda çalışma, mevcut literatüre teorik katkı sağlamanın yanı sıra, psikolojik sermayenin koruyucu rolüne dikkat çekmekte, merhamet yorgunluğu ve tükenmişlikle ilgili farkındalık ve erken müdahalenin; duygusal emek stratejilerinin hemşirelerin psikolojik sağlamlıklarını korumak bakımından işe koşulmasıyla ilgili yöntemler geliştirilmesine katkı sunmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the effects of emotional labor, psychological capital, and compassion fatigue levels on burnout among nurses, and to evaluate whether these variables differ in relation to demographic and professional factors. The research was conducted based on a relational survey model. The study group consisted of a total of 525 participants—395 women and 129 men—who work as nurses in public and private healthcare institutions and were reached through an online questionnaire. The data collection tools included the Socio-Demographic Information Form, the Emotional Labor Behavior Scale for Nurses, the Compassion Fatigue - Short Scale (CF-SS), the Psychological Capital Scale, and the BAT-TR: Burnout Assessment Tool. For the analysis of the research data, independent samples t-test, Pearson correlation analysis, one-way ANOVA, linear regression, and multiple linear regression analyses were used. According to the results of the independent samples t-test conducted to examine the significance of differences between binary groups based on participants' demographic characteristics, a significant difference was found in compassion fatigue based on marital status, in favor of single participants. Similarly, compassion fatigue levels significantly differed according to whether participants had chosen their profession voluntarily, with lower compassion fatigue observed among those who had chosen the profession willingly. The analyses also revealed that participants who graduated from vocational health high schools had lower levels of compassion fatigue and burnout compared to those with other educational backgrounds, while their levels of emotional labor and psychological capital were found to be higher. The main findings of the study indicate a moderate and significant positive correlation between compassion fatigue and burnout, suggesting that increased levels of compassion fatigue may lead to higher levels of burnout. A strong and significant negative correlation was found between emotional labor and burnout, indicating that emotional labor may serve as a protective factor against burnout. Furthermore, a weak yet significant negative relationship was identified between psychological capital and burnout, implying that individuals with higher psychological capital tend to experience lower levels of burnout. Overall, the results suggest that psychological capital serves a protective role against burnout, emotional labor may be experienced positively depending on the nature of the work, and compassion fatigue acts as a risk factor that contributes to burnout. Accordingly, this study not only contributes theoretically to the existing literature but also highlights the protective role of psychological capital, underlines the importance of awareness and early intervention regarding compassion fatigue and burnout, and aims to support the development of strategies that utilize emotional labor in a constructive manner to promote nurses' psychological resilience.
Benzer Tezler
- Merhamet yorgunluğu ve duygusal emek ilişkisi: Konya ilinde bir uygulama
The relationship between compassion fatigue and emotional labor: An application in Konya
SEMA URNEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
HemşirelikNecmettin Erbakan ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYDAN YÜCELER
- Hemşirelerin diğerkamlık ve merhamet yorgunluk düzeyleri ile duygusal emek davranışları arasındaki ilişki
The relationship between nurses' altruism and compassion fatigue levels and emotional labor behaviors
KÜBRA AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HemşirelikOndokuz Mayıs ÜniversitesiAcil Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZELİHA KOÇ
- Hemşirelerin merhamet yorgunluğu ve tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi
Determi̇ned to compassi̇on fati̇gue and burnout levels of nurses
ÖZNUR ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
HemşirelikHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiToplum Ruh Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE TAMBAĞ
- Onkolojik birimler ve Yoğun Bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerde merhamet yorgunluğu, psikolojik sağlamlık ve iş doyumu
Compassion fatigue, psychological resilience and job satisfaction in nurses working in oncological units and Intensive Care units
MELİS ŞEVVAL ÖLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Hemşirelikİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEYLA KÜÇÜK
- Hemşirelerde merhamet yorgunluğu ve etkili faktörlerin incelenmesi
Investigation of compassion fatigue and related factors in nurses
FUNDA KOCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
HemşirelikMaltepe ÜniversitesiCerrahi Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HACER ERTEN YAMAN