Zorunlu vatandaşlık davranışı ve teknoloji kaygısı ilişkisinin kuşak farklılıkları perspektifinden değerlendirilmesi
Examination of the relationship between mandatory citizenship behavior and technology anxiety from the perspective of generational differences
- Tez No: 959445
- Danışmanlar: PROF. DR. ÜLKÜ UZUNÇARŞILI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İSTANBUL BEYKENT ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Bu tez, sağlık sektöründe görev yapan çalışanların sergilediği zorunlu vatandaşlık davranışları (ZVD) ile teknoloji kaygısı ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkileri, kuşak farklılıkları perspektifi çerçevesinde incelemektedir. Endüstri 4.0 ile ivme kazanan dijital dönüşüm süreci, sağlık sektörünü teknolojik yeniliklerin en yoğun biçimde uygulandığı alanlardan biri haline getirmiştir. Bu dönüşüm, sağlık çalışanlarını yalnızca mesleki sorumluluklarını yerine getirmekle kalmayıp, aynı zamanda yeni teknolojilere uyum sağlamayı gerektiren çeşitli rol ötesi görevleri üstlenmeye zorlamaktadır. Bu durum, çalışanların psikolojik ve davranışsal tepkilerinde kayda değer değişimlere neden olmaktadır. Çalışmanın temel amacı, gönüllülük esasına dayanmayan ve yönetsel ya da sosyal baskılarla ortaya çıkan ZVD'nin, çalışanların teknolojiye ilişkin kaygı düzeyleri ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır. Ayrıca, teknoloji kaygısının bu ilişkide aracı rol üstlenip üstlenmediği ve kuşak farklılıklarının düzenleyici etkisinin bulunup bulunmadığı da araştırılmıştır. Bu kapsamda, nicel araştırma yaklaşımı benimsenmiş ve farklı kuşaklara mensup sağlık çalışanlarından elde edilen veriler doğrultusunda geliştirilen hipotezler test edilmiştir. Araştırma bulguları, dijital dönüşüm süreçlerinin yalnızca teknik değil, aynı zamanda psikososyal boyutta da önemli sonuçlar doğurduğunu ortaya koymaktadır. Bulgulara göre; (a) zorunlu vatandaşlık davranışı, teknoloji kaygısı ve işten ayrılma niyeti üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkiye sahiptir; (b) kuşak gençleştikçe, ZVD ile teknoloji kaygısı arasındaki ilişkinin şiddeti azalmaktadır. Bu sonuçlar; dijital dönüşümün çok kuşaklı iş gücü üzerindeki etkilerini yönetebilmek adına, insan kaynakları politikalarının yönetsel ve sosyal baskılarla değil; gönüllülüğü destekleyen ve kuşak farklılıklarını dikkate alan stratejilerle yeniden yapılandırılmasını gerektirdiğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis investigates the relationships among compulsory citizenship behavior (CCB), technostress, and turnover intention among employees working in the healthcare sector, through the lens of generational differences. The digital transformation accelerated by Industry 4.0 has positioned healthcare as one of the sectors most intensely influenced by technological advancements. This transformation compels healthcare workers not only to fulfill their professional responsibilities but also to undertake additional extra-role tasks that require adaptation to new technologies. Such expectations may lead to significant psychological and behavioral reactions among employees. The primary aim of the study is to examine the effects of CCB, which emerges not from voluntary motivation but from managerial or social pressures, on employees' levels of technostress and intentions to leave their jobs. Furthermore, the study investigates whether technostress serves as a mediating variable in this relationship and whether generational differences exert a moderating effect. To this end, a quantitative research design was adopted, and hypotheses were tested using data collected from healthcare employees across different generations. The findings reveal that digital transformation processes yield not only technical but also significant psychosocial outcomes. Specifically, the results indicate that (a) compulsory citizenship behavior has a positive and statistically significant effect on both technostress and turnover intention, and (b) as the generational cohort becomes younger, the strength of the relationship between CCB and technostress weakens. These findings suggest that human resource policies in digitally transforming organizations should be restructured to support voluntary engagement rather than reinforcing managerial or social pressure, and should explicitly consider generational differences within a multigenerational workforce.
Benzer Tezler
- Vatandaşlık yeterlikleri bağlamında ortaokul ekonomi okuryazarlığı standartlarının belirlenmesi ve öğretim programlarındaki yerinin incelenmesi
Determination of the middle school economic literacy standards in the context of citizenship competencies and investigation of the place of these standards in curricula
GÜLTEN YILDIRIM
- Personelin öğrenen örgüt algılamalarının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi
The effect of learning organization perception to organizational citizenship behaviors
HARUN ŞEŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Savunma ve Savunma TeknolojileriKara Harp Okulu KomutanlığıSavunma Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. H. NEJAT BASIM
- Zorunlu vatandaşlık davranışı ile örgütsel bağlılık ilişkisinde başarma ihtiyacının ve presenteeismin moderatör rolünün incelenmesi
Examination the role of the need to succeed and presenteeism in the relationship between compulsory citizenship behavior and organizational commitment
AÇELYA TELLİ DANIŞMAZ
- Sağlık çalışanlarının zorunlu örgütsel vatandaşlık davranışı ve çalışma yaşam kalitesinin incelenmesi
Investigation of compulsory organizational citizenship behavior and working life quality of health workers
MERVE YORUM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HastanelerBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURHAN ÇİNGÖL
- Örgüt kültürü tipinin zorunlu vatandaşlık davranışına etkisinde örgütsel adalet algısının aracı rolü: Türkiye'deki en büyük 500 şirket üzerinde bir araştırma
The mediating role of perception of organizational justice in the effect of organizational culture type on compulsory citizenship behavior: A research on top 500 companies in Turkey
ŞERİF DURMUŞ