İsmail Şıhlı'nın 'Ayrılan yollar' romanının Türkiye Türkçesine aktarılması ve tahlili
The analysis of İsmail Şihli's novel called 'The separated roads' and translation into Turkish
- Tez No: 959477
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYVAZ MORKOÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 437
Özet
Araştırmanın ana ekseninde ünlü Azerbaycan edebiyatçısı İsmail Şıhlı'nın Ayrılan Yollar romanı bulunmaktadır. Daha önce Türkiye'de yayımlanmayan eser Azerbaycan Türkçesinden Türkiye Türkçesine dikkat ve özenle aktarılmıştır. Yazarın hayatı, sanatçı kimliği, görüşleri ve faaliyetleri hakkında kısaca bilgi verilmiştir. İsmail Şıhlı'nın hayatı boyunca kaleme aldığı eserler liste hâlinde sıralanmıştır. İncelenen romanın Azerbaycan'da halk tarafından ilgiyle okunduğu ve bu nedenle defalarca yüksek tirajla yayımlandığı tespit edilmiştir. Ayrılan Yollar romanı üzerinde gerçekleştirilen incelemede“klasik roman inceleme metodu”göz önünde bulundurulmuştur. Azerbaycan edebiyatında roman sahasının tanınmış temsilcilerinden İsmail Şıhlı'nın eseri hakkında gerçekleştirilen bilimsel araştırmalara dayalı incelemelerden yararlanılmıştır. Roman önceden tespit edilen ölçüler doğrultusunda incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, İsmail Şıhlı'nın Ayrılan Yollar romanını Türkiye Türkçesine aktarmak, edebî açıdan incelemek ve bilimsel prensipler çerçevesinde değerlendirmektir. Bunun yanı sıra, eser modernleşme yolundaki Azerbaycan romancılığına sağlayabileceği katkılar bakımından incelenmiş ve çağdaş romanın bu öncü örneği aracılığıyla Şıhlı'nın Azerbaycan toplumu üzerindeki etkileri belirlenmiştir. Belirlenen hedefler doğrultusunda İsmail Şıhlı'nın Ayrılan Yollar eseri klasik roman şekil ve teknikleri bakımından incelemeye tabi tutulmuştur. Eserin içerdiği sosyal ve siyasal mesajlar tespit edilmiş, öne çıkardığı millî ve manevî değerler belirlenmiştir. Şıhlı'nın hayatı boyunca yayımladığı eserleri, Azerbaycan halkının kültürel ve toplumsal değerlerini yansıtan dikkate değer metinlerdir. Bu çalışmada İsmail Şıhlı'nın romanı, bakış açısı ve anlatım teknikleri, olay örgüsü, şahıs kadrosu, mekân, zaman, ele alınan temalar ile dil ve üslup nitelikleri yönünden incelemeye tabi tutulmuştur. Roman edebiyatta sıkça kullanılan klasik metin analizi tekniğiyle incelenip yorumlanmıştır. Ayrılan Yollar temel alınarak Şıhlı'nın eserlerinin, Azerbaycan halkının hem tarihî hem de kültürel hafızasında belli bir yer edindiği tespit edilmiştir. Roman ve hikâyelerin millî kimliğin şekillenmesinde, halkın modernleşmesinde önemli vazifeler üstlendiği anlaşılmıştır. Bu araştırma çağdaşlaşma yolundaki Azerbaycan edebiyatının roman alanındaki durumunu ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
The main focus of research is the novel Ayrılan Yollar (The Parting Roads) by the famous Azerbaijani writer Ismail Şıhlı. The novel, which was previously unpublished in Turkey, was carefully and faithfully translated from the Azerbaijani language into Turkish. A brief introduction to the author's life, artistic identity, views, and activities has also been provided. The works written by Ismail Şıhlı were listed throughout his literary career as well. The research underlines that Ayrılan Yollar has been widely read and appreciated by the public in Azerbaijan, and therefore, it has been published multiple times in high print runs. In the analysis of this novel, the 'classical novel analysis method' was employed. A scholarly examination of the work, which was written by one of the most recognized representatives of the novel genre in Azerbaijani literature, was initiated. The primary goal of this study is to analyze Ayrılan Yollar from a literary perspective and, later on, have evaluations made within the framework of academic principles. Additionally, an attempt has been made to identify the potential contributions this novel may offer to Azerbaijani literature in its path toward modernization. Using this pioneering example of the contemporary novel, an attempt was made to highlight the influence of Şıhlı's works on Azerbaijani society in broad terms. In accordance with determined objectives, Ayrılan Yollar has been examined in terms of classical novel forms and techniques. The social and political messages within the work have been identified, as well as the national and spiritual values emphasized in this piece of art. The works published by Şıhlı throughout his writing career are remarkable texts that reflect the cultural and social values of the Azerbaijani people. In this paper, Ismail Şıhlı's novel has been examined from various angles, including his perspective and narrative techniques, plot structure, character development, setting, time, themes, as well as the language and style characteristics. The novel has been analyzed and interpreted using the classical text analysis technique, which is commonly used in literature. Based on Ayrılan Yollar, it has been determined that Şıhlı's works have earned a significant place in the historical and cultural memory of the Azerbaijani people. It has been realized that his novel and short stories play an important role in shaping national identity and in the modernization of the people. The state of Azerbaijani literature in the field of the novel as it moves toward modernization is aimed to be unveiled through this research.
Benzer Tezler
- İsmail Şıhlı'nın Deli Kür romanı üzerine bir inceleme
An examination on İsmail Şıhlı's novel: Deli Kür
MURAT ÖNCÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDAT ADIGÜZEL
- İsmail Şıhlı'nın Deli Kür romanında fiiller (1- 100. sayfalar)
The verbs i̇n İsmail Şihli's novel called Deli Kür ( between 1-100. pages)
İLKAY SARAYDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimGiresun ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN ÖZDEMİR
- Safiye Erol'un Ciğerdelen ve İsmail Şıhlı'nın Deli Kür romanlarının karşılaştırmalı söz dizimi incelenmesi
comparative syntactic analysis of the novels 'Ciğerdelen' by Safiye Erol and 'Dali Kur'(stormy kur) by İsmayil Shikhli
GUNEL GURBANALIYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıManisa Celal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASU ERSOY
- Çağdaş Azerbaycan Türkçesinde cümleden büyük birlikler -Deli Kür romanı örneğinde-
Units above sentence in contemporary Azerbaijan Turkish -In the Deli Kür novel-
HAKAN KAHVECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DilbilimAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. FATİH KİRİŞÇİOĞLU