Aile destekli düşünme becerileri eğitimi programının 5-6 yaş çocukların üst düzey bilişsel becerilerine etkisinin incelenmesi
Examining the impact of a family-supported thinking skills education program on the higher-order cognitive skills of children aged 5–6 years
- Tez No: 959553
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZGÜL POLAT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 311
Özet
Erken çocukluk dönemi, çocuğun bilişsel becerilerinin temellerinin atıldığı kritik bir gelişim evresidir. Bu dönemde çocukların akıl yürütme, eleştirel düşünme, problem çözme ve yaratıcılık gibi üst düzey bilişsel becerilerinin desteklenmesi, yaşamları boyunca kullanacakları düşünme alışkanlıklarının gelişmesine katkı sağlayacaktır. Bu bağlamda bu araştırmanın amacı, Aile Destekli Düşünme Becerileri Eğitimi Programı'nın 5-6 yaş çocukların üst düzey bilişsel becerilerine etkisi incelemektir. Bu amaçla bu çalışmada ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Ayrıca Deney 1 grubundaki annelerle yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler, programın etkililiği ve uygulanabilirliğini derinlemesine değerlendirmek amacıyla yöntem çeşitlemesi kapsamında kullanılmıştır. 2023–2024 eğitim-öğretim yılında İstanbul'da bir devlet okuluna bağlı anasınıfına devam eden toplam 51 çocuk çalışmaya dahil edilmiştir. Katılımcılar rastgele olarak üç gruba ayrılmıştır: Deney 1 grubundaki 17 çocuğa Aile Destekli Düşünme Becerileri Eğitimi Programı; Deney 2 grubundaki 17 çocuğa ise Düşünme Becerileri Eğitimi Programı uygulanmış, kontrol grubundaki 17 çocuğa herhangi bir müdahalede bulunulmamıştır. Çalışmaya katılan çocukların akıl yürütme becerilerini ölçmek için Bilişsel Yetenekler Testi Form 6, eleştirel düşünme becerilerini ölçmek için 5-6 Yaş Çocukları İçin Eleştirel Düşünme Becerileri Testi, problem çözme becerilerini ölçmek için Beş Yedi Yaş Grubu Çocuklar İçin Problem Çözme Ölçeği ve yaratıcılık becerilerini ölçmek için de Hibrit Yaratıcılık Testi kullanılmıştır. Bulgular, Deney 1 grubundaki çocukların tüm testlerde anlamlı düzeyde gelişim gösterdiğini ve bu gelişimin hem Deney 2 hem de kontrol grubuna kıyasla daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, kalıcılık testleri aile destekli eğitimin kalıcı etkiler yarattığını göstermektedir. Nitel veriler ise Deney 1 grubundaki çocukların anneleriyle yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığıyla elde edilmiş; anneler, çocuklarının tüm becerilerinde gözle görülür ilerlemeler fark ettiklerini belirtmiştir. Sonuç olarak, okul ve ev ortamının iş birliğiyle yürütülen düşünme becerileri eğitiminin, çocukların üst düzey bilişsel gelişimine anlamlı katkılar sunduğu; bu yaklaşımın okul öncesi dönemde yaygınlaştırılmasının önemli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu bulgular doğrultusunda, okul öncesi eğitim programlarında aile katılımının artırılmasına, düşünme becerilerinin geliştirilmesini hedefleyen, yapılandırılmış programlara yer verilmesine ve öğretmen anne baba iş birliğinin güçlendirilmesine yönelik öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Early childhood is a critical developmental period during which the foundations of children's cognitive abilities are established. Supporting higher-order cognitive skills such as reasoning, critical thinking, problem-solving, and creativity during this period contributes to the development of thinking habits that children will use throughout their lives. In this context, the aim of this study is to examine the effects of the Family-Supported Thinking Skills Education Program on the higher-order cognitive skills of 5- to 6-year-old children. For this purpose, a quasi-experimental pretest-posttest control group design was employed. Additionally, semi-structured interviews were conducted with the mothers of children in Experimental Group 1 to evaluate the effectiveness and applicability of the program in depth as part of methodological triangulation. The participants consisted of 51 children attending the preschool class of a public elementary school in Istanbul during the 2023–2024 academic year. The participants were randomly assigned to three groups: 17 children in Experimental Group 1 received the Family-Supported Thinking Skills Education Program, 17 children in Experimental Group 2 received only the Thinking Skills Education Program, and the 17 children in the control group received no intervention. To assess children's reasoning skills, the Cognitive Abilities Test Form 6 was used; for critical thinking skills, the Critical Thinking Skills Test for Children Aged 5–6; for problem-solving, the Problem Solving Scale for Children Aged 5–7; and for creativity, the Hybrid Creativity Test. Findings revealed that children in Experimental Group 1 demonstrated significant improvement in all measures, with gains exceeding those observed in both Experimental Group 2 and the control group. Follow-up assessments also indicated that the family-supported intervention had lasting effects. Qualitative data, obtained through semi-structured interviews with the mothers of children in Experimental Group 1, supported these findings; mothers reported noticeable improvements in all target skill areas. In conclusion, the study found that a thinking skills education program implemented through school–home collaboration meaningfully contributed to the development of children's higher-order cognitive skills. Based on these findings, the study offers recommendations for increasing parental involvement in early childhood education programs, incorporating structured curricula that promote thinking skills, and strengthening parent–teacher partnerships.
Benzer Tezler
- Kübist yaklaşımlı sanat eğitimi programının okul öncesi çocukların üç boyutlu düşünme becerilerine etkisi
The effect of the cubist approach art education program on the three-dimensional thinking skills of preschool children
RAZİYE ERKUL HATİPOĞLU
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADALET KANDIR
- Okul öncesi dönemde yürütücü işlevler, bilgi işlemsel düşünme becerisi ve mizaç arasındaki ilişkinin incelenmesi
The relationship between executive functions, computational thinking skills and temperament in preschool
MERVE KAVGACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİRSEN GÜZEL
- Çoklu medya destekli çocuk edebiyatı ürünleriyle oluşturulan düşünen sınıf etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinin dinleme becerisine etkisi
The effect of thinking classroom activities created with multimedia supported children's literature products on middle school students' listening skills
AYŞEGÜL GÖKSEL
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TALAT AYTAN
- Okulöncesi eğitimin ilköğretimi destekleme düzeyi nedir.
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİKMET Y. CELKAN
- Ebeveynlerin çocukluk dönemi aşıları hakkındaki aşı okuryazarlığı ile aşı kararsızlığı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
Examining the relationship between parents' vaccine literacy levels and vaccine hesitancy
MUHAMMED MUSTAFA BİNİCİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÇELİK