Gıda israfına yönelik tutum ve davranışlar ile çevre koruma bilincine yönelik bir araştırma
A study on attitudes and behaviors towards food waste and environmental protection awareness
- Tez No: 959564
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE ESRA PEKER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
İnsan faaliyetlerinin doğa üzerindeki etkileri çok boyutlu, karmaşık ve uzun vadeli sonuçlar doğurmaktadır. Sanayileşme, şehirleşme, tarımsal üretim ve enerji tüketimi gibi çeşitli alanlarda sürdürülen insan etkinlikleri, çevrenin onarılması zor şekilde tahrip edilmesine neden olmuştur. Bu tahribatın tamamen geri döndürülmesi mümkün olmasa da etkilerini azaltmak ve doğayla daha dengeli bir ilişki kurmak hâlâ mümkündür. Bu nedenle bireysel duyarlılığın artırılması, toplumsal farkındalık oluşturulması ve etkili çevre politikalarının uygulanması büyük önem taşımaktadır. Bugün alınacak önlemler, yarının çevresel dengesini doğrudan etkileyecektir. İklim değişikliği, insanlığın doğaya verdiği zararın en belirgin ve tehlikeli sonuçlarından biridir. Dünya genelinde iklim değişikliği, doğal kaynakların hızlı tüketimi ve çevresel tahribat, tüketim alışkanlıklarının yeniden şekillendirilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu süreçte sürdürülebilir ve sorumlu tüketim kavramı, sadece çevreyi değil; aynı zamanda ekonomik ve toplumsal boyutları da dikkate alarak önemi artan bir yaklaşım olarak ortaya çıkmaktadır. Birleşmiş Milletler'in 2015 yılında kabul ettiği Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri'nin 12. maddesinde,“Sorumlu Üretim ve Tüketim”özel bir alan olarak ele alınmıştır. Sürdürülebilir tüketim, gelecek nesillerin yaşam haklarını koruma amacı taşırken, bu hedefe ulaşmanın temel yolu bireylerin bilinçli seçimler yapmasıdır. Dünya nüfusunun sürekli artmasına paralel olarak insanların gıda ve beslenme kaynaklarına talebi de giderek artmaktadır. Herkese sağlıklı ve besleyici gıdanın ulaşılabilir olması amacına odaklanan gıda endüstrisi istenen talebi karşılarken, gıda atıkları sorunu ortaya çıkmıştır. Dünya nüfusuna yetecek gıda üretimine sahip olunmasına rağmen, bazı bölgelerde yetersiz beslenmenin görülmesi, gıda israfı ve atık yönetiminin önemli olduğunu göstermektedir. Gıda güvencesinin sağlanması için gıda üretimi ve tüketimi aşamalarında gıda kayıp ve atıklarının oluşum sebeplerinin belirlenmesi büyük önem arz etmektedir. Çalışmada Diyarbakır, Tunceli ve Elazığ ili uygulama alanı olarak seçilmiştir. Belirlenen çalışma alanı için tüketicilerin gıda israfı ve gıda israfının etkileri hakkında bilinç düzeylerinin ölçülmesi, gıdayı israf etme nedenleri, tüketicilerin hangi ürün gruplarında daha fazla israf ettiği, iklim değişikliği hakkındaki bilgi düzeyleri, iklim değişikliği ile gıda israfının arasındaki ilişki düzeyi anketler ile ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Çalışmada 56 adet Elazığ, 76 adet Tunceli, 83 adet Diyarbakır ili olmak üzere toplam 215 adet anket gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verilerin frekans ve yüzdelik değerleri incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre gıda israfına yönelik olumlu tutum ve davranış düzeyi arttıkça, çevreyi koruma bilincinin de paralel şekilde arttığı sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
The impacts of human activities on nature are multidimensional, complex, and have long-term consequences. Various human activities such as industrialization, urbanization, agricultural production, and energy consumption have led to severe and often irreversible damage to the environment. Although it may not be possible to completely reverse this destruction, it is still possible to reduce its effects and establish a more balanced relationship with nature. Therefore, increasing individual sensitivity, raising public awareness, and implementing effective environmental policies are of great importance. The precautions taken today will directly affect the environmental balance of tomorrow.Climate change is one of the most prominent and dangerous consequences of the damage caused by humanity to nature. Worldwide, climate change, the rapid consumption of natural resources, and environmental degradation necessitate the reshaping of consumption habits. In this context, the concept of sustainable and responsible consumption emerges as an increasingly important approach, considering not only the environment but also economic and social dimensions.In the 12th goal of the United Nations Sustainable Development Goals adopted in 2015,“Responsible Production and Consumption”is addressed as a specific area. Sustainable consumption aims to protect the rights of future generations to live, and the main way to achieve this goal is through conscious choices made by individuals.Parallel to the continuous increase in the world population, the demand for food and nutritional resources is also rising. While the food industry focuses on making healthy and nutritious food accessible to everyone and meets the desired demand, the problem of food waste has emerged. Despite having sufficient food production to feed the global population, the presence of malnutrition in some regions highlights the importance of food waste and waste management.Ensuring food security requires identifying the causes of food loss and waste during production and consumption stages. In this study, the provinces of Diyarbakır, Tunceli, and Elazığ were selected as the application areas. For the designated study area, surveys were conducted to determine consumers' awareness of food waste and its effects, their reasons for wasting food, the product groups in which they waste the most, their level of knowledge about climate change, and the degree of relationship between climate change and food waste. A total of 215 surveys were conducted, including 56 in Elazığ, 76 in Tunceli, and 83 in Diyarbakır. Frequency and percentage values of the collected data were analyzed. According to the findings, it was concluded that as the level of positive attitudes and behaviors toward reducing food waste increases, environmental awareness also increases correspondingly.
Benzer Tezler
- Hane halkının gıda israfına yönelik tutum ve algılarının belirlenmesi: Şanlıurfa Örneği
Determining households' attitudes and perceptions towards foodwaste: The case of Şanlıurfa
ABDULLAH BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
ZiraatHarran ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA HAKKI AYDOĞDU
- Tüketicilerin gıda israfının önlenmesine yönelik tutum ve davranışlarının belirlenmesi: İzmir ili örneği
Determination of consumers' attitude and behaviour on food waste prevention: The case of İzmir
HARUN DAYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiEge ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVİN DEMİRBAŞ
- Yerli turistlerin gıda israfı ve yeşil teknolojiye bakış açıları üzerine bir araştırma
A case study of local tourists perspective on food wastage and green technology
YUSUF ATAKAN GEVREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TurizmAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KURBAN ÜNLÜÖNEN
- Hastanelerde tabak artığı belirleyicileri: Yatan hasta ve diyetisyenler ile karma yöntem çalışması
Plate waste determinants in hospitals: A mixed method study with inpatients and dietitians
BEYZA ARI GEDİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Beslenme ve DiyetetikSelçuk ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZAN AKTAŞ
- Restoran işletmelerinde gıda israfının önlenmesi ve ihtiyaç fazlası yemeğin değerlendirilmesine yönelik bir mobil uygulama modelinin geliştirilmesi:LUSE
Development of mobile application for food waste prevention and surplus food redistribution in restaurant businesses
UĞURCAN ERİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Beslenme ve DiyetetikNecmettin Erbakan ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YELİZ PEKERŞEN