Ebeveyn özerklik desteği açısından ergenlerde umut düzeyi ve stresle başa çıkma
Hope levels and stress coping in adolescents in terms of parental autonomy support
- Tez No: 959604
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EYLEM GÖKÇE CENGİZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Psikolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 104
Özet
Bu araştırmada ergenlerin ebeveynlerinden algıladıkları özerklik desteğinin sürekli umut düzeyleri ve stresle baş etme becerileri ile ilişkisi incelenmiştir. Çalışma nicel ve nitel yöntemler birlikte kullanılarak sıralı açıklayıcı karma desen araştırması olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın nicel bölümünde çalışma grubunu Eskişehir ili Fen ve Anadolu Liselerinde 9, 10 ve 11. sınıfta eğitime devam eden 326 ergen; nitel bölümün çalışma grubunu farklı liselerin 9. sınıflarında eğitimlerine devam eden 7 ergen oluşturmaktadır. Çalışmanın nicel bölümünde ergenlere kişisel bilgi formu, Algılanan Ebeveyn Özerklik Desteği Ölçeği (AEÖDÖ), Sürekli Umut Ölçeği (SUÖ) ve Ergenler İçin Başa Çıkma Ölçeği (EİBÇÖ) uygulanmıştır. EİBÇÖ'den elde edilen veriler doğrulayıcı faktör analizleri sonucunda ölçek ile uyumlu bulunmaması sebebiyle analiz aşamasında kullanılamamıştır. Ergenlerin anne ve babalarından algıladıkları özerklik desteği ve psikolojik kontrolün birbirleriyle ve umut düzeyleri ile ilişkisini Pearson Korelasyon Katsayısı; etkisini incelemek amacıyla hiyerarşik regresyon analizi kullanılmıştır. Ayrıca araştırma değişkenlerinin cinsiyet, okul türü ve sınıf düzeyine göre farklılaşıp farklılaşmadığını öğrenmek için ANOVA ve t testi kullanılmıştır. Araştırmanın nitel bölümünde ebeveynlerinden yüksek özerklik desteği algılayan 4 ergen ve düşük özerklik desteği algılayan 3 ergenden yarı yapılandırılmış bireysel görüşmeler yolu ile elde edilen bulgular içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Araştırmanın nicel sonuçları ergenlerin annelerinden algıladıkları özerklik desteğinin sürekli umut düzeylerini yordadığını; babadan algılanan özerklik desteğinin anlamlı bir etkisi olmadığını göstermiştir. Bununla birlikte okul türü, sınıf seviyesi ve cinsiyetin de sürekli umut düzeyleri ve algılanan ebeveyn özerklik desteği arasında anlamlı bir fark bulunmadığı görülmüştür. Nitel veriler incelendiğinde katılımcıların toplam ebeveyn özerklik desteği düzeylerine göre stresle baş etme becerilerinde farklılık gösterdiği ve stresle baş etme konusundaki yeterlilikleri ile ilgili kendilerini daha farklı algıladıkları sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, the relationship of perceived parental autonomy support with hope levels coping strategies is examined. The study was designed as a sequential explanatory mixed-methods research using quantitative and qualitative methods together. The study group for the quantitative part of the research consisted of 326 adolescents continuing their education in 9th, 10th, and 11th grades at Science and Anatolian High Schools in Eskişehir province; the study group for the qualitative part consisted of 7 adolescents continuing their education in 9th grades at different high schools. In the quantitative part of the study, a personal information form, the Perceived Parental Autonomy Support Scale (PPASS), the Dispositional Hope Scale (DHS), and the Coping Scale for Adolescents (CSA) were applied to adolescents. The data obtained from the CSA could not be used in the analysis phase because confirmatory factor analyses results showed it was not consistent with the scale. Pearson Correlation Coefficient was used to examine the relationship between autonomy support and psychological control perceived by adolescents from their mothers and fathers with each other and with their hope levels; hierarchical regression analysis was used to examine the effect. Additionally, ANOVA and t-tests were used to determine whether the research variables differed according to gender, school type, and grade level. In the qualitative part of the research, findings obtained through semi-structured individual interviews with 4 adolescents who perceived higher autonomy support from their parents and 3 adolescents who perceived lower autonomy support were examined using content analysis method. The quantitative results of the research showed that autonomy support perceived by adolescents from their mothers predicted their dispositional hope levels; autonomy support perceived from fathers had no significant effect. Furthermore, it was observed that there were no significant differences in dispositional hope levels and perceived parental autonomy support according to school type, grade level, and gender. When qualitative data were examined, it was concluded that participants showed differences in their coping skills according to their total parental autonomy support levels and perceived themselves differently regarding their competencies in coping with stress.
Benzer Tezler
- Ergenlerde ebeveyn özerklik desteği ile okul aidiyeti arasındaki ilişkide okuldaki temel psikolojik ihtiyaçların aracı rolü
The mediating role of basic psychological needs at school in the relationship between parental autonomy support and school belonging among adolescents
GİZEM ARAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYNUR KARABACAK ÇELİK
- Ergenlerde psikolojik iyi oluşun bireysel ve okul ile ilgili faktörler açısından incelenmesi
Investigation of psychological well-being in adolescents in terms of individual and school-related factors
AHMET ÇAĞLAR ÖZDOĞAN
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN YALÇIN
- Lise son sınıf öğrencilerinin duyarlı sevgi düzeyleri, olumlu sosyal davranış eğilimleri ile algılanan anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi
The research of the relationship between compassionate love levels and pozitive social behavior tendencies of the senior grade high school student and perceived parental attiudies
AYŞE DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiÇocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ABİDE GÜNGÖR AYTAR
- Çocukların kariyer gelişimi ile temel psikolojik ihtiyaçlar ve ebeveyn desteği arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between career development of children and basic psychological needs and parent support
BEYZA BAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT DİLMAÇ
- The role of mothers' and fathers' emotion regulation and parenting on their preschoolers' emotion regulation
Anne-babaların duygu düzenlemelerinin ve ebeveyn davranışlarının okul öncesi çocuklarının duygu düzenlemesi üzerindeki rolü
AYTEN BURÇAK YEŞİLTAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
PsikolojiYaşar ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BERRİN ÖZYURT