İbn Câbir el-Endelüsî ve el-Hulletü's-siyerâ fî medhi hayri'l-verâ adlı kasidesi
Ibn Jābir al-Andalusī and his qaṣīda al-Khulat al-Siyarā fī Madh Ḥayr al-Warā
- Tez No: 959928
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HATİCE ARSLAN SÖZÜDOĞRU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Arap Edebiyatı, Endülüs Edebiyatı, İbn Câbir el-Endelüsî, el-Hulletü's-siyerâ fî medhi hayri'l-verâ, Bedî ilmi, Bedîiyye, Arabic Literature, Andalusi Literature, Ibn Jābir al-Andalusī, al-Khulat al-Siyarā fī Madh Ḥayr al-Warā, ʿIlm al-Badīʿ, Badīʿiyya
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 221
Özet
Bu çalışma, Endülüs'ün önde gelen edip ve âlimlerinden İbn Câbir el-Endelüsî'nin (ö. 780/1378), Hz. Peygamber'i (s.a.v.) övmek amacıyla kaleme aldığı“Bedîʿiyyetü'l-ʿumyân”ve el-Bedîʿiyye fî medhi hayri'l-beriyye olarak da bilinen el-Hulletü's-siyerâ fî medhi hayri'l-verâ adlı kasidesini merkeze alarak hem edebî bir tür olarak bedîiyye kavramının şekillenmesini hem de İbn Câbir'in şiir estetiği ve belâgat anlayışını incelemeyi hedeflemiştir. Bedîiyye türünün ilk örneklerinden biri kabul edi-len eser, Hz. Peygamber'e duyulan muhabbeti estetik ve retorik bir derinlik içerisinde yansıtırken, lafzî ve manevî bedîʿ sanatlarının sistematik biçimde işlendiği bir kaside olarak öne çıkmaktadır. İncelenen bu bedîiyye kendi döneminin sanat zevkini yansıt-makta ve müteakip yüzyıllarda kaleme alınan bedîiyyelere model teşkil etmiştir. Eser, yalnızca bir şiir metni değil; aynı zamanda edebiyat, belâgat ve şerh geleneğinin kesi-şiminde yer alan çok katmanlı bir kültürel mirastır. İbn Câbir'in yaşadığı dönem, ilmî bilgilerin manzum formda sunulmasının yaygınlaştığı akademik manzumeler çağıdır. Müellif, bu yöntemi öğretici bir araç olmanın yanında şiirsel ve duygusal bir anlatım zemini olarak değerlendirmiş; böylece bilgiyi kuru bir aktarımın ötesine taşıyarak sa-natla bütünleştirmiştir. Bununla beraber İbn Câbir'in hayatı, ilmî kişiliği ve edebî yönü araştırılmış İbn Câbir'e ait kaside türünden divanların, gramer, lügat ve kıraat alanındaki eserlerin inceleme ve değerlendirmesi yapılmış; böylece onun ilmî ve edebî mirasının önemi ve sonraki dönemlere etkisi ortaya konmuştur. Bu çalışma İbn Câbir'in şahsında sadece bir şairin dünyasına değil, Endülüs'ten Halep'e uzanan geniş bir ilmî ve edebî coğraf-yaya da kapı aralamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study focuses on one of al-Andalus's prominent litterateurs and scholars, Ibn Jābir al-Andalusī (d. 780/1378), and specifically on his renowned badīʿiyya ode titled al-Khulat al-Siyarā fī Madh Ḥayr al-Warā, also known as Badīʿiyyat al-ʿUmyān or al-Badīʿiyya fī Madh Khayr al-Bariyya, composed in praise of the Prophet Muḥammad (peace be upon him). The research aims to examine both the formation of the badīʿiyya as a literary genre and Ibn Jābir's poetic aesthetics and rhetorical un-derstanding. Recognized as one of the earliest examples of the badīʿiyya tradition, this poem reflects profound love for the Prophet within an artistic and rhetorical fra-mework, and it stands out as a work in which lexical and conceptual rhetorical devi-ces (badīʿ) are systematically employed. The bedīʿiyya under examination reflects the aesthetic sensibilities of its time and served as a model for subsequent bedīʿiyyāt composed in later centuries. The work is not merely a poetic text, but a multi-layered cultural legacy situated at the intersection of literature, rhetoric, and the commentary tradition. The period in which Ibn Jābir lived may be described as an“era of acade-mic verse,”in which scholarly knowledge was widely presented in poetic form. The author employed this method both as a pedagogical instrument and as a medium for poetic and emotional expression, thereby elevating knowledge beyond mere transmis-sion and integrating it harmoniously with art. Additionally, the study explores Ibn Jābir's life, scholarly persona, and literary output. His other works ranging from odes and dīwāns to contributions in grammar, lexicography, and Qurʾanic readings are analyzed and assessed, highlighting his intel-lectual and literary legacy and its influence on subsequent generations. Thus, this re-search not only delves into the world of a single poet but also opens a window onto the broader intellectual and literary landscape stretching from al-Andalus to Aleppo.
Benzer Tezler
- دراسة نظرية، وتطبيقات في شعر ابن جابر الأندلسي
İbni Cabir el-Endelüsî'nin, anlamsal göstergeleri kullanmasındaki başarısını inceleme
JINAN IBRAHIM SAEED AL-ANI
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KUTAİBA FARHAT
- Ahmed b. Yahya b. Cabir el-Belazuri Ensabu'l-Eşraf'ın Abbasoğulları kısmının kaynakları
Başlık çevirisi yok
ALİ YENİCE
- Ortaokul fen bilimleri derslerinde Türk-İslâm bilginlerinin öğretilmesi hakkında uzman ve öğretmen görüşleri
Experts and teachers' views about teaching Turkish-Islamic scholars and scientists in middle school science courses
NAZIME ÖZGÜR TAMDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA BAHADIR AKTAN
- İslâm düşünce geleneğinde evrimin mâhiyeti: İbn Miskeveyh örneği
The nature of evolution in the tradition of Islamic thought: The example of Ibn Muskawayh
EBUBEKİR SIDDIK SERTDÜŞER
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
BiyolojiGaziantep ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OKAN BAĞCI
- Belâzüri'nin Ensâbü'l-Eşrâf İsimli Eserinde Hz.Ali ve evladına ait olayların tahlili
Analysis of the cases of Ali and His Sons in al-Balâdhurî's Ansab al-Ashraf
ELANUR DEMİRBAĞA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANİFİ ŞAHİN