Ortaokul öğrencilerinin sözde-bilim inanış düzeyleri ile bilimsel değerlere eğilim düzeyleri arasındaki ilişkinin farklı değişkenlere göre incelenmesi
Investigation of the relationship between secondary school students' pseudo-scientific belief levels and their tendency to scientific values according to different variables
- Tez No: 960551
- Danışmanlar: PROF. DR. EZGİ GÜVEN YILDIRIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
Bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin sözde-bilim inanış ve bilimsel değerlere eğilimlerinin ne düzeyde olduğunu belirlemek, bu düzeylerin çeşitli değişkenler açısından farklılık gösterip göstermediğini ortaya çıkarmak ve ayrıca ortaokul öğrencilerinin sözde-bilim inanış düzeyleri ile bilimsel değerlere eğilim düzeyleri arasında bir ilişki bulunup bulunmadığını araştırmak amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2024-2025 eğitim öğretim yılında İç Anadolu'da yer alan orta büyüklükte bir ildeki özel ve devlet okullarında öğrenim gören 793 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında nicel araştırma yöntemlerinden genel tarama ve ilişkisel tarama modellerinden faydalanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak öğrencilere iki adet ölçek kullanılmıştır. Çalışmanın ilk veri toplama aracı Çetinkaya ve Taşar (2018) tarafından geliştirilmiş olan Sözde-Bilim İnanış Ölçeğidir. Bu ölçek sözde-fiziksel iddialar, sözde-öngörüsel iddialar ve sözde-medikal iddialar olmak üzere üç boyut ve 21 maddeden oluşmaktadır. Araştırmada kullanılan bir diğer veri toplama aracı olan Bilimsel Değerlere Eğilim Ölçeği ise Herdem ve Ünal (2020) tarafından geliştirilmiştir. Ölçek araştırmacı olma, eleştirellik, merak ve yaratıcılık olmak üzere dört faktör ve 27 maddeden oluşmaktadır. Bu çalışmadan elde edilen verilerin analizinde Microsoft Excel 2016 elektronik tablo programı ve SPSS 25 istatistik analiz programı kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlar genel olarak ortaokul öğrencilerinin sözde-bilim inanış düzeylerinin yüksek, bilimsel değerlere eğilim düzeylerinin düşük olduğunu ve öğrencilerin sözde-bilim inanış düzeyleri ile bilimsel değerlere eğilim düzeyleri arasında düşük düzeyde negatif yönlü bir korelasyon bulunduğunu göstermiştir. Ayrıca diğer alt problemlere ilişkin bulgular incelendiğinde öğrencilerin sözde-bilim inanış düzeyleri cinsiyet değişkenine göre kız öğrencilerde erkek öğrencilere oranla anlamlı düzeyde yüksek çıkarken, sınıf seviyesi değişkenine göre öğrenciler arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Bilimsel değerlere eğilim düzeylerinde ise öğrencilerin bilimsel değerlere eğilim düzeyleri cinsiyet değişkenine göre anlamlı şekilde farklılaşmamıştır. Bununla birlikte öğrencilerin bilimsel değerlere eğilim düzeylerinin sınıf seviyesi değişkenine göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı ve sınıf düzeyi arttıkça bu eğilimlerin azaldığı bulunmuştur. Çalışmada son olarak elde edilen sonuçlar neticesinde, konuyla ilgili çalışma yürütecek araştırmacılara bir takım önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study aimed to determine the level of pseudo-scientific belief and scientific value tendencies of secondary school students, to reveal whether these levels differ in terms of various variables, and to investigate whether there is a relationship between the pseudo-scientific belief levels of secondary school students and the scientific value tendency levels. The study group of the study consists of 793 secondary school students studying in private and public schools in a medium-sized city in Central Anatolia in the 2024-2025 academic year. General screening and relational screening models, which are quantitative research methods, were used in the collection of data. Two scales were used for students as data collection tools in the study. The first data collection tool of the study was the Pseudoscience Belief Scale developed by Çetinkaya and Taşar (2018). This scale consists of three dimensions, namely pseudo-physical claims, pseudo-predictive claims, and pseudo-medical claims, and 21 items. Another data collection tool used in the study, the Tendency to Scientific Values Scale, was developed by Herdem and Ünal (2020). The scale consists of four factors, namely being an investigator, being critical, being curious, and being creative, and 27 items. Microsoft Excel 2016 spreadsheet program and SPSS 25 statistical analysis program were used in the analysis of the data obtained from this study. The results obtained from the study showed that, in general, the pseudoscience belief levels of secondary school students were high, their tendency to scientific values were low, and there was a low negative correlation between the students' pseudoscience belief levels and their tendency to scientific values. In addition, when the findings related to other sub-problems were examined, the pseudo-science belief levels of the students were found to be significantly higher in female students than in male students according to the gender variable, while no significant difference was found among the students according to the class level variable. In terms of the level of tendency towards scientific values, the students' level of tendency towards scientific values did not differ significantly according to the gender variable. However, it was found that the students' level of tendency towards scientific values differed significantly according to the class level variable and these tendencies decreased as the class level increased. Finally, as a result of the results obtained in the study, a number of suggestions were made to the researchers who will conduct studies on the subject.
Benzer Tezler
- Sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmeni adaylarının bilimin doğasına yönelik görüşleri ve sözde bilim-bilim ayrımı inanışları
Classroom teachers' and classroom teacher candidates' views about the nature of science and distinction of science-pseudoscience beliefs
ALİ OSMAN ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Bilim ve TeknolojiTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DEMET ŞAHİN KALYON
- Bilim sözde-bilim ayrımı bağlamında tasarlanan argümantasyon temelli etkinliklerin, 8. sınıf öğrencilerinin bilimin doğası görüşlerine, sözde-bilimsel inançlarına ve argümantasyon becerilerine etkisi
The effect of argumentation based activities, designed in the context of demarcation problem, on 8th grade students' views about nature of science, their pseudoscientific beliefs and argumentation skills
ERTAN ÇETİNKAYA
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET FATİH TAŞAR
- Bilim-sözdebilim ayrımına dayalı argümantasyon etkinliklerinin sözdebilimsel inanışlara ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi
The influence of issue demarcation-based scientific argumentation on pseudoscientific beliefs and critical thinking skills
EMİNE ÇAVUŞ
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAdıyaman ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABUZER AKGÜN
- Ortaokul öğrencilerinin bilim-sözde bilim algılarının kavram karikatürleri aracılığıyla incelenmesi
Examination of middle school student' s perceptions of science-pseudoscience trough concept cartoons
LATİFE NUR CANAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OKTAY ASLAN
- Bilim sözde-bilim ayrımı tartışmasının ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin bilimsellik algıları ve akademik bilgi düzeylerine etkisi
The impact of the issue of demarcation on 8th grade students' perceptions toward being scientific and level of academic achievement
ERTAN ÇETİNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL TURGUT
YRD. DOÇ. DR. M. KÜRŞAD DURU