Karbon ayak izi hesaplama yöntemlerinin sürdürülebilirlik ilkeleri kapsamında incelenmesi ve Türkiye'de uygulanabilirliğinin araştırılması
Investigation of carbon footprint calculation methods within the scope of sustainability principles and checkover of applicability in Turkey
- Tez No: 960672
- Danışmanlar: PROF. DR. YAŞAR NUHOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 85
Özet
Bu tez çalışmasında, karbon ayak izi hesaplama yöntemleri sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde ele alınarak Türkiye'deki uygulanabilirlikleri kapsamlı bir şekilde incelenmiştir. Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin dünya genelinde giderek artan etkileri, sera gazlarının ve sera etkisinin rolüyle birlikte değerlendirilmiş; bu çerçevede karbon ayak izi kavramının önemi vurgulanmıştır. Karbon ayak izinin tanımı, tarihsel gelişimi ve sınıflandırılması üzerinde durulmuş, çevresel ve sosyal etkileri detaylı biçimde analiz edilmiştir. Çalışmada, karbon ayak izinin hesaplanmasında önemli yer tutan emisyon faktörü ve küresel ısınma potansiyeli (GWP) kavramları ile birlikte yaygın olarak kullanılan yöntemler olan PAS 2050, ISO 14067, ISO 14064-1 standartları ve GHG Protokolü açıklanarak karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Bu yöntemlerin güçlü ve sınırlı yönleri tartışılmış, özellikle sürdürülebilirlik ilkeleriyle ne ölçüde uyumlu oldukları irdelenmiştir. Birleşmiş Milletler'in Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SDG'ler), ESG (Çevresel, Sosyal, Yönetişim) göstergeleri, karbon nötr ve net sıfır hedefleri ile karbon ayak izi arasındaki ilişki ortaya konmuştur. Tezin son bölümünde, söz konusu yöntemlerin Türkiye'deki kurumsal yapı, mevzuat, veri erişimi ve sektörel uygulamalar ışığında ne ölçüde uygulanabilir olduğu analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda Türkiye'de karbon ayak izi hesaplamalarının yaygınlaştırılmasına ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine hizmet edecek şekilde entegrasyonuna yönelik öneriler sunulmuştur. Karbon ayak izi hesaplama yöntemlerinin, Türkiye'deki çevresel sürdürülebilirlik çabalarına katkı sağlamak için önemli bir araç olduğunu ve global hedeflerle uyumlu bir şekilde uygulanması gerektiğini vurgulamaktadır. Bu çalışma hem akademik literatüre katkı sağlamayı hem de karar vericilere sürdürülebilirlik odaklı politika ve strateji geliştirmede yol göstermeyi amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
In this thesis, carbon footprint calculation methods are examined within the framework of sustainability principles, and their applicability in Turkey is comprehensively investigated. The increasing global impacts of global warming and climate change have been evaluated in conjunction with the role of greenhouse gases and the greenhouse effect; within this framework, the importance of the carbon footprint concept has been emphasized. The definition, historical development, and classification of the carbon footprint have been discussed, and its environmental and social impacts have been analyzed in detail. In the study, the concepts of emission factor and global warming potential (GWP), which play an important role in calculating the carbon footprint, were explained and compared with commonly used methods such as PAS 2050, ISO 14067, ISO 14064-1 standards, and the GHG Protocol. The strengths and limitations of these methods are discussed, with a particular focus on their compatibility with sustainability principles. The relationship between the United Nations Sustainable Development Goals (SDGs), ESG (Environmental, Social, Governance) indicators, carbon neutrality, and net-zero targets is highlighted. In the final section of the thesis, the applicability of these methods in Turkey is analyzed in light of the country's institutional structure, legislation, data access, and sectoral practices. Based on the findings, recommendations are made for the widespread adoption of carbon footprint calculations in Turkey and their integration in a manner that serves sustainable development goals. It emphasizes that carbon footprint calculation methods are an important tool for contributing to environmental sustainability efforts in Turkey and that they should be applied in line with global goals. This study aims to contribute to the academic literature and guide decision-makers in developing sustainability-focused policies and strategies.
Benzer Tezler
- Determination of greenhouse gas emissions; Case study for a turkish marine technology company
Sera gazı emı̇syonlarının belı̇rlenmesı̇; Bı̇r Türk denı̇z teknolojı̇sı̇ şı̇rketı̇ ı̇çı̇n uygulama çalışması
YASİR NUMAN BALÇIK
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Denizcilikİstanbul Teknik ÜniversitesiGemi ve Deniz Teknoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN MENTEŞ
- Dijitalleşme ve hibrit çalışmanın karbon ayak izi etkisine yönelik bir model önerisi
Digitalisation and the impact of hybrid work on carbon footprint: A model proposal
MÜGE YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA PINAR ÇAKMAK
- Calculation of the carbon footprint of valex vegetable tannin product used as an alternative chemical in the tanning process in the leather industry and reduction proposals
Derı̇ sektöründe tabaklama ı̇şlemı̇nde alternatı̇f kı̇myasal olarak kullanılan valeks bı̇tkı̇sel tanen ürününün karbon ayak ı̇zı̇nı̇n hesaplanması ve azaltım önerı̇lerı̇
SERDAR YAŞAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRETTİN GÜÇLÜ İNSEL
- Kurumsal karbon ayak izinin hesaplanması: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Örneği
Calculating corporate carbon footprint: The Case of Karamanoğlu Mehmetbey University
TUĞÇE ARTUN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Çevre MühendisliğiKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiÇevre Koruma Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF ALPARSLAN ARGUN
- Sürdürülebilirlik yaklaşımı çerveçesinde kot yıkamatesisinin kurumsal karbon ayak izinin değerlendirilmesi
Evaluation of the corporate carbon footprint of the denimwashing facility within the framework of sustainabilityapproach
BAHAR VAYİÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Çevre MühendisliğiOndokuz Mayıs ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA ÇORUH