Vücûh ve nezâir eserlerinde kelimelere verilen anlamların sınırlandırılması sorunu: Mukâtil b. Süleyman örneği
The problem of limiting the meanings given to words in the works of wujuh and nazaer: The example of Mukâtil b. Süleyman
- Tez No: 961230
- Danışmanlar: PROF. DR. FETHİ AHMET POLAT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muş Alparslan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 350
Özet
Dillerin doğal evrimi içinde kelimeler yalnızca temel anlamlarını genişletmekle kalmaz, aynı zamanda yeni anlam katmanları da kazanır. Bu dilbilimsel olgu, Kur'an metninde de benzer anlam zenginleşmelerinin gözlemlenmesini mümkün kılar. Nitekim, çok anlamlılığın hemen her dilde rastlanan evrensel bir özellik olması, bu durumu açıkça desteklemektedir. Bu çalışma, Kur'an'da çok anlamlılığın varlığını kabul etmekle birlikte, özellikle ilk dönem müfessirlerinin 'vucuh' eserlerinde ileri sürdüğü ölçüde aşırı bir anlam çeşitliliğinin bulunmadığı kanaatindedir. Vücûh eserlerindeki anlam çeşitliliğini azaltma çabası, aynı zamanda tefsir metodolojisinin güçlenmesine de katkı sağlayacaktır. Hangi anlamın hangi bağlamda daha isabetli olduğunu belirleme süreci, dilbilimsel ve bağlamsal analizlerin daha derinlemesine yapılmasını gerektirir. Bu da tefsir ilminin daha bilimsel ve sistematik bir yapıya kavuşmasına yardımcı olacaktır. Görünüşe göre, ilk dönem vucuh müellifleri, müşterek lafızları bağlamsal sınırlandırmaları göz ardı ederek, tek bir kelimenin çok sayıda farklı anlama gelebileceği şeklinde yorumlamışlardır. Bazı vücûh eserlerinde tek bir kelime için sıralanan ondan fazla farklı anlam, yakından incelendiğinde aslında üç veya dört temel anlam çerçevesinde değerlendirilebilir niteliktedir. Oysa bir kelimenin farklı 'vecihleri' olarak sunulan bu anlamlar, çoğu zaman kelimedeki belirsizliği gidermek, genel bir ifadeyi özel bir duruma yönlendirmek, örnek teşkil etmek veya mecazi bir anlatımı ifade etmek gibi dilsel ihtiyaçlardan doğmaktadır. Bu türden kullanımlar, kelimeyle ilişkili olsalar da bağımsız ve eş değer anlam katmanları olarak kabul edilemezler. Sonuç olarak, bu çalışma Kur'an'daki çok anlamlılığın varlığını inkâr etmemekle birlikte, Mukâtil b. Süleyman gibi bazı müfessirlerin savunduğu gibi abartılı bir düzeyde olmadığını savunmaktadır. Kur'an'daki anlam çeşitliliği, dilin doğal yapısından kaynaklanmakla beraber, bağlamsal unsurlar ve kelimelerin temel anlamları etrafında şekillenmektedir.
Özet (Çeviri)
In the natural evolution of languages, words not only expand their basic meanings, but also acquire new layers of meaning. This linguistic phenomenon makes it possible to observe similar semantic enrichments in the Quranic text. Indeed, the fact that polysemy is a universal feature found in almost every language clearly supports this situation. Our study, while accepting the existence of polysemy in the Quran, is of the opinion that there is no extreme variety of meanings, especially as claimed by the early commentators in their 'vucuh' works. In some vucuh works, more than ten different meanings listed for a single word can actually be evaluated within the framework of three or four basic meanings when examined closely. Apparently, early vucuh authors interpreted common words as meanings that a single word could have many different meanings, ignoring contextual limitations. However, these meanings, presented as different 'aspects' of a word, often arise from linguistic needs such as eliminating ambiguity in the word, directing a general expression to a specific situation, setting an example, or expressing a metaphorical expression. Such uses, although related to the word, cannot be accepted as independent and equivalent layers of meaning. In conclusion, our study does not deny the existence of polysemy in the Quran but argues that it is not at an exaggerated level as some commentators such as Muqātil b. Sulayman argue. The variety of meanings in the Quran, although originating from the natural structure of the language, is shaped around contextual elements and the basic meanings of the words.
Benzer Tezler
- Mukatil b. Süleyman'ın Tefsiri ile el-Vücuh ve'n Nezair adlı eserinin mukayesesi
The comparison of Mukâtil b. Suleyman's Tafsir and the book called el-Vucuh ve'n Nezâir
SELMA SIRAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MESUT OKUMUŞ
- Vücûh ve nezâir İlmi ve Mukâtil b. Süleyman'ın el-Vücûh ve'n-Nezâir adlı eseri
The science of wujûh and nazâir and Muqâtil İbn Suleyman's work al-Wujûh wa al-Nazâir
HASAN YALDIZLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHSİN DEMİRCİ
- Erken dönem vücûh ve nezâir eserlerinin karşılaştırılması
Comparison of early literature of wujouh and nazaer
EMİNE BÜŞRA ARICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinEge ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEYFULLAH EFE
- Türkiye'de tefsir usulü yazımının gelişim süreci (1970-2020)
The development process of tafsir methodology writing in Turkey (1970-2020)
FATMA ZEHRA YAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET DEMİRCİ
- Ebü'l-Ferec İbnü'l-Cevzi ve Nüzhetü'l-Ayüni'n-Nevâzir fî İlmi'l-Vücûhi ve'n-Nezâir adlı eserindeki metodu
Başlık çevirisi yok
CÜNEYT MARAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURETTİN TURĞAY