Parametrik ve temel tasarımın kavramsal ilişkiselliği uzerine bir inceleme
An examination of the conceptual interrelation between parametric and basic design
- Tez No: 961242
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HANDE DÜZGÜN BEKDAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 198
Özet
Parametrik tasarım, çağdaş mimarlıkta biçimsel çeşitlilik üretmenin ötesinde; ilişkisel düşünme sistemlerinin, kural temelli organizasyonların, değişken odaklı stratejilerin tasarıma entegre edildiği bütüncül bir yaklaşımdır. Bu anlayış, çıktılardan ziyade, çıktıları mümkün kılan sistematik yapıların örgütlenmesine odaklanır. Her ne kadar dijital araçlarla özdeşleştirilse de, tarihsel olarak fiziksel modellerle deneyimlenmiştir (Collins, 1965). Bu tez çalışmasının temel amacı, kavramsal farkındalık düzeyini baz alarak, parametrik tasarım düşüncesinin kavramsal altyapısını temel tasarım ilkeleri ile ilişkilendirip, bu iki düşünce biçiminin teorik düzlemde nasıl kesişebileceğini ve bu kesişimin, fiziksel üretim odaklı, deneyimsel süreçler aracılığıyla nasıl kavramsal farkındalık alanlarına dönüşebileceğini incelemektir. Araştırma, parametrik tasarımın soyut ve kavramsal temellerini, temel tasarımın somut ve sezgisel yaklaşımlarıyla bütünleştirerek, bir öğrenme deneyimi yaratmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda, öğrencilerin tasarım sürecine ilişkin ilişkisel düşünme, dönüşüm kurgulama ve üretim odaklı deneyimlerle kavramsal farkındalıklarının gelişimi değerlendirilmektedir. Araştırma, parametrik yaklaşıma dair ön bilgiye sahip olmayan 80 öğrenci ile, 2024-2025 Güz YY. Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'nde, Temel Tasarım dersi kapsamında yapılandırılmıştır. Temel tasarım, mimari tasarım eğitiminde kavramsal gelişimin ilk basamağı kabul edildiğinden ve pek çok tasarım yaklaşımında olduğu gibi parametrik düşüncenin de temel kavramlarını barındırması nedeniyle, bu düzeyde yürütülen deneyimsel süreç, parametrik düşünceyle ilk karşılaşmayı sezgisel ve üretim odaklı olarak gerçekleştirmeyi hedeflemiştir. Temel tasarımda, yönlenme, sınır, boşluk ve hacim gibi bileşenlerin yapılandırılması; süreklilik, ritim ve varyasyon gibi örüntü ilişkilerinin kavranması; modüler düşünme, dönüşüm becerileriyle birleşerek, tasarımın değişkenlerle evrilebilen bir sistem olarak algılanmasını sağlar. Böylece parametrik tasarımın ilişkisel sistem kurma ve varyasyon üretme gibi ilkeleriyle örtüşerek, üretken bir zemin hâline gelir. Nitel bir çalışma olarak veriler, gözlem, yarı yapılandırılmış kritik oturumlar üzerinden tematik analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Araştırma bulguları, deneyimin yalnızca uygulama değil; öğrenmenin yapısal bir bileşeni olduğunu ortaya koymuştur. Her girişim,“yanılma”gibi görünenler dahi, öğrenme eğrisinde önemli kırılmalara dönüşmüştür. Parametrik tasarım, salt kuramsallıkta değil, deneyimselliklere dönüşerek içselleştirilmiştir. Bu durum, form üretiminin ötesine geçerek ilişki kurma, dönüşümü yapılandırma ve çok boyutlu düşünsel geçişler gerçekleştirme, şeklinde çalışmanın en güçlü çıktılarından olmuştur. Bu yönüyle tez, çok aşamalı üretim süreci, öğrencilerin ilişkisel düşünme, dönüşüm kurgulama ve yaparak öğrenme yoluyla kavramsal farkındalık geliştirebilecekleri bir deneyim alanı sunmaktadır. Bu yaklaşım, literatürdeki sınırlı örneklerin ötesine geçerek alana özgün bir katkı sağlamaktadır. Fiziksel üretime dayalı bu deneyim, kavramsal farkındalık oluşturma açısından ilerki çalışmalar için çeşitlendirilebilir, anlamlı bir çerçeve sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Parametric design, beyond producing formal diversity in contemporary architecture, is a holistic approach integrating relational thinking systems, rule based organizations, and variable-focused strategies into design. This perspective emphasizes not the outputs themselves but the systematic structures enabling them. Although often associated with digital tools, it has historically been experienced through physical models (Collins, 1965). The primary aim of this thesis is to examine how the conceptual foundations of parametric design thinking relate to the principles of basic design, how these two modes of thinking intersect theoretically, and how this intersection transforms into areas of conceptual awareness through physically grounded, experiential processes. The research seeks to create a learning experience by integrating parametric design's abstract and conceptual foundations with the concrete and intuitive approaches of basic design. Within this framework, students' development of conceptual awareness through relational thinking, transformation design, and production-focused experiences is evaluated. The study involved 80 students without prior parametric design knowledge, conducted during the Fall 2024-2025 semester at Yıldız Technical University Faculty of Architecture within the Basic Design course. Since basic design is accepted as the initial stage of conceptual development in architectural education and encompasses fundamental concepts shared by many design approaches including parametric thinking the experiential process at this level aimed to facilitate an intuitive and production-oriented first encounter with parametric thinking. In basic design, structuring components such as orientation, boundary, void, and volume; understanding pattern relationships like continuity, rhythm, and variation; combined with modular thinking and transformation skills, enables design to be perceived as a system evolving through variables. Thus, it aligns with parametric design principles like relational system formation and variation production, becoming a productive foundation. As a qualitative study, data were analyzed thematically from observations and semi-structured critical sessions. Findings reveal that the experience was not only application but also a structural component of learning. Every attempt, even those seen as“failures,”became significant breakthroughs in the learning curve. Parametric design was internalized not just theoretically but through experiential practice. This shift, extending beyond form making to relationship building, transformation structuring, and multidimensional cognitive transitions, emerged as one of the study's strongest outcomes. Accordingly, the thesis offers a multi-stage production process and experiential field where students develop conceptual awareness through relational thinking, transformation design, and learning by doing. This approach contributes originally to the field, surpassing limited literature examples. The physically based experience provides a meaningful framework for future conceptual awarenessstudies.
Benzer Tezler
- Başka bir gelecek üzerine spekülatif yaklaşımlar: Mimarlığı ya eğer sorusu ile düşünmek
Speculative approaches to another future: Thinking architecture with the question what if
SERENGÜL ŞARLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TAN KAMİL GÜRER
- Kent kurgusunda alternatif var oluş pratikleri; müphemin mekansallığı
Alternative existence practices in urban fiction; the spatiality of terrain vague
GÖZDE AYYILDIZ KARABIYIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkGebze Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEDEF ÖZÇELİK
- Anizotropi kavramından sayısala dönüşümler üzerinden mimari form üretimi
From concept of anisotropy to digital architectural form generation through transformations
MEHMET HAMARAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLEN ÇAĞDAŞ
- Translating intuitive aspects of conceptual model into the digital realm
Kavramsal modelleri̇n sezgi̇sel boyutunun di̇ji̇tal ortama aktarılması
ELİF AKTAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MİNE ÖZKAR
- Target UAV conceptual design optimization using multi-objective genetic algorithm
Çok amaçlı genetik algoritma kullanılarak hedef iha kavramsal tasarım optimizasyonu
ERDEM ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Havacılık ve Uzay Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiUçak ve Uzay Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM ÖZKOL