Major parite fiyat hareketlerinde balonların varlığı üzerine ampirik bir çalışma
An empirical study on the existence of bubbles in major parity price movements
- Tez No: 961478
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT TOPCU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maliye, İşletme, Finance, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Gelişim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Döviz piyasalarındaki fiyat balonları, piyasa istikrarını ve ekonomik dengeyi tehdit eden önemli faktörler arasında yer almaktadır. Bu durum ekonomik dalgalanmalara ve irrasyonel yatırımcı davranışlarına yol açabilmektedir. Bu çalışma majör döviz paritelerindeki fiyat hareketlerinde spekülatif balonların varlığını incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada majör döviz pariteleri (NZD/USD, AUD/USD, EUR/USD, USD/JPY, USD/CHF, GBP/USD, USD/CAD) üzerine odaklanılmıştır. Ekonometrik analizlerde, Supremum Augmented Dickey-Fuller (SADF) ve Generalized Supremum Augmented Dickey-Fuller (GSADF) testleri kullanılarak, balonların tespitine yönelik güçlü ampirik kanıtlar sunulmuştur. Araştırma kapsamında kullanılan SADF ve GSADF testleri, döviz piyasalarındaki balon oluşumlarını zaman serisi analizleri aracılığıyla tespit etmek için geliştirilmiş ileri düzey yöntemlerdir. SADF testi, balonlu fiyat hareketlerinin başladığı ve sona erdiği dönemleri belirlerken, GSADF testi ise çoklu balon dönemlerini tespit etme imkânı sağlamaktadır. Bu yöntemler aracılığıyla tespit edilen balon dönemleri, ilgili tarihlerin ekonomik olayları ve piyasa dinamikleri ile ilişkilendirilerek değerlendirilmektedir. Araştırmanın bulgularına göre, EUR/USD paritesinde 2014'ün üçüncü çeyreği ile 2015'in ikinci çeyreği arasında fiyat balonları tespit edilmiştir. Bu dönemde Avrupa Merkez Bankası'nın genişleyici para politikaları ve küresel ekonomik belirsizliklerin fiyat hareketleri üzerinde etkili olduğu değerlendirilmektedir. USD/JPY paritesinde ise iki farklı balon dönemi belirlenmiştir. İlk balon, 2013 yılında Japonya'nın Abenomics politikalarının etkisiyle ortaya çıkarken, ikinci balon 2014'ün son çeyreği ile 2015'in ikinci çeyreği arasında tespit edilmiştir. USD/CAD paritesinde ise 2015'in ilk çeyreği ile 2016'nın ilk çeyreği arasında fiyat balonları tespit edilmiş ve bu durumun petrol fiyatlarındaki düşüşler ile Kanada ekonomisindeki enerji krizine bağlı olduğu saptanmıştır. Diğer paritelerde (NZD/USD, AUD/USD, USD/CHF ve GBP/USD) ise fiyat balonlarına dair anlamlı bir bulgu elde edilememiştir. Çalışmanın tartışma bölümünde, piyasa katılımcılarının irrasyonel davranışlarının döviz kurlarındaki aşırı dalgalanmaları artırdığı ve balonların oluşumunda etkili olduğu ileri sürülmektedir. Ayrıca, makroekonomik politikaların ve merkez bankalarının uyguladığı para politikalarının balon oluşumuna katkıda bulunabileceği değerlendirilmektedir. Özellikle gevşek para politikaları spekülatif hareketlere zemin hazırlamaktadır. Bunun yanı sıra, regülasyon eksikliklerinin piyasa istikrarını tehdit ettiği ve fiyat balonlarının önlenmesinde yetersiz kaldığı sonucuna varılmıştır. Bu çalışmadan elde edilen bulgular ışığında, döviz piyasalarındaki fiyat balonlarının nedenlerini ve etkilerini anlamak için çeşitli politika önerileri sunulmuştur. İlk olarak, finansal piyasaların etkin bir şekilde düzenlenmesi ve denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi önerilmektedir. Regülasyon eksikliklerinin giderilmesi ve piyasa manipülasyonlarının önlenmesi, döviz piyasalarındaki balonların etkilerini azaltmada kritik bir rol oynamaktadır. İkinci olarak, yatırımcıların finansal okuryazarlık seviyelerinin artırılması ve fiyat balonlarının riskleri hakkında bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Eğitim programları, irrasyonel yatırım kararlarını minimize ederek daha bilinçli stratejilerin benimsenmesine katkı sağlayabilir. Üçüncü olarak, erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi ve balon oluşumlarını tespit edebilecek algoritmaların yaygınlaştırılması gerekmektedir. Yapay zekâ tabanlı analiz araçları, piyasa hareketlerini daha hızlı ve doğru bir şekilde tespit ederek yatırımcılar ve düzenleyici kurumlar için etkili bir uyarı mekanizması sağlayabilir. Son olarak, uluslararası iş birliklerinin artırılması ve döviz piyasalarının küresel doğası göz önüne alınarak uluslararası ortak düzenlemelerin uygulamaya konulması döviz piyasalarının istikrarına katkı sunacaktır. Bu araştırma, majör döviz paritelerinde fiyat balonlarını inceleyerek döviz piyasalarında istikrarın sağlanmasına ve etkinliğin artırılmasına yönelik literatüre katkı sunmaktadır. Kullanılan yöntemler ve elde edilen bulgular, spekülatif hareketlerin neden olduğu risklerin anlaşılmasına ve yönetilmesine önemli katkılar sağlamaktadır. Ayrıca, çalışma politika yapıcılar, düzenleyici kurumlar ve yatırımcılar için yol gösterici niteliktedir. Sonuçlar, piyasa istikrarının sağlanması ve balon etkilerinin azaltılması için multidisipliner bir yaklaşım benimsenmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
Price bubbles in foreign exchange markets are among the key factors that threaten market stability and economic balance, which can lead to economic fluctuations and irrational investor behavior. This study was conducted to examine the existence of speculative bubbles in price movements in major currency pairs. The study focuses on major currency pairs such as NZD/USD, AUD/USD, EUR/USD, USD/JPY, USD/CHF, GBP/USD and USD/CAD. In econometric analyses, strong empirical evidence for the detection of balloons was presented by using Supremum Augmented Dickey-Fuller (SADF) and Generalized Supremum Augmented Dickey-Fuller (GSADF) tests. The SADF and GSADF tests used in the research are advanced methods developed to detect bubble formations in foreign exchange markets through time series analysis. The SADF test determines the periods when bubble price movements start and end, while the GSADF test provides the opportunity to detect multiple bubble periods. Bubble periods detected by these methods are evaluated by associating them with the economic events and market dynamics of the relevant dates. According to the findings of the study, price bubbles were detected in the EUR/USD pair between the third quarter of 2014 and the second quarter of 2015. In this period, it was observed that the expansionary monetary policies of the European Central Bank and global economic uncertainties had an impact on price movements. In the USD/JPY party, two different bubble periods have been determined. While the first bubble emerged in 2013 under the influence of Japan's Abenomics policies, the second bubble was observed between the last quarter of 2014 and the second quarter of 2015. In the USD/CAD parity, price bubbles were detected between the first quarter of 2015 and the first quarter of 2016, and it was determined that this situation was due to the decline in oil prices and the energy crisis in the Canadian economy. In other pairs (NZD/USD, AUD/USD, USD/CHF and GBP/USD), there was no suggestive evidence of price bubbles. In the discussion part of the study, it was emphasized that the irrational behavior of market participants increases the extreme fluctuations in exchange rates and is effective in the formation of bubbles. In addition, it has been evaluated that macroeconomic policies and monetary policies implemented by central banks may contribute to the formation of bubbles. It has been stated that loose monetary policies may pave the way for speculative movements. In addition, it was concluded that regulatory deficiencies threaten market stability and are insufficient to prevent price bubbles. In the light of the findings obtained from this study, various policy recommendations are presented to understand the causes and effects of price bubbles in foreign exchange markets. First, it was suggested that financial markets should be effectively regulated, and supervisory mechanisms should be strengthened. Addressing regulatory deficiencies and preventing market manipulations play a critical role in mitigating the effects of bubbles in foreign exchange markets. Secondly, it is recommended to increase the financial literacy levels of investors and to raise awareness about the risks of price bubbles. Training programs can contribute to the adoption of more informed strategies by minimizing irrational investment decisions. Thirdly, it was emphasized that early warning systems should be developed and algorithms that can detect balloon formations should be disseminated. AI-based analytics tools can detect market movements more quickly and accurately, providing an effective warning mechanism for investors and regulatory agencies. Finally, it was stated that international cooperation should be increased, and common regulations should be implemented considering the global nature of foreign exchange markets. This study contributes to the literature by examining the existence of price bubbles in major currency pairs and by offering insights aimed at enhancing the stability and efficiency of foreign exchange markets. The methods employed and the findings obtained provide valuable insights into understanding and managing the risks arising from speculative movements. Furthermore, the study serves as a guide for policymakers, regulatory authorities, and investors. The results highlight the necessity of adopting a multidisciplinary approach to ensure market stability and mitigate the effects of price bubbles.
Benzer Tezler
- Models of exchange rate determination & an ampirical test of purchasing power parity hypothesis for Turkey
Döviz kuru belirleme modelleri ve Türkiye için satınalma gücü paritesi hipotezi ile ilgili ampirik çalışma
ALİ ERDİNÇ CUMBUL
- Trakya'da hibrit ayçiçeği tohumluğu kullanımının Türkiye ekonomisine katkıları
Başlık çevirisi yok
OKAN GAYTANCIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
EkonomiTrakya ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İ. HAKKI İNAN
- Essays on pricing anomalies and the limits of arbitrage in emerging markets
Gelişmekte olan piyasalarda anomali fiyatlamaları ve arbitrajın sınırları üzerine makaleler
SAİT ŞATIROĞLU
- Satınalma gücü paritesi metodolojisi ve uluslararası reel milli gelir karşılaştırmaları
Başlık çevirisi yok
RAHMİ ULU
- The relationship between the change in dollar pricesand stock prices
Dolar fiyatlarındaki değişim ile hisse senedi fiyatları arasındaki ilişki
ASLI MANAV
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Ekonomiİstanbul Bilgi ÜniversitesiSosyal, Ekonomi ve Siyasal İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDA SELİN ÖZTÜRK