Örgütsel kayırmacılığın örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinde örgütsel adalet ve örgütsel güvenin aracılık rolü
The mediating roles of organizational justice and organizational trust in the effect of organizational favoritism on organizational commitment
- Tez No: 961833
- Danışmanlar: PROF. DR. FATİH SEMERCİÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Yönetimi ve Organizasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 284
Özet
Bu araştırmanın amacı, örgütsel kayırmacılığın çalışanların örgütsel bağlılık düzeyleri üzerindeki etkisini ortaya koymak ve bu ilişkide örgütsel güven ile örgütsel adaletin aracı rolünü incelemektir. Çalışma, Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde faaliyet gösteren ve her ilde en az bir işletmesi bulunan enerji firmalarında görev yapan beyaz yaka ve mavi yaka çalışanlardan oluşan 508 kişilik bir örneklem grubuyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nicel veri toplama yöntemi olarak anket tekniği kullanılmış, elde edilen veriler açımlayıcı faktör analizi (AFA), doğrulayıcı faktör analizi (DFA), yapısal eşitlik modellemesi (SEM) gibi ileri düzey istatistiksel analizlerle değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular, örgütsel kayırmacılık algısının çalışanların örgütsel bağlılıklarını nispeten anlamlı ve negatif yönde etkilediğini göstermektedir. Çalışanların örgüt içerisinde kayırmacı uygulamalara maruz kaldıklarına veya bu tür uygulamaların varlığına inandıklarına dair algıları, örgüte duyulan aidiyet hissinin zayıflamasına neden olmaktadır. Bununla birlikte, örgütsel adalet ve örgütsel güvenin bu ilişki üzerinde anlamlı birer aracı rol üstlendiği tespit edilmiştir. Özellikle örgüt içi karar alma süreçlerinde şeffaflık, eşitlik ve liyakate dayalı uygulamaların varlığı, çalışanların örgüte olan adalet algılarını pekiştirmekte bu algı, kayırmacılık algısının olumsuz etkilerini azaltmakta ve onların örgüte bağlılık düzeylerini olumlu yönde etkilemektedir Araştırmanın sonuçları, örgütsel yapıda güven ve adalet ortamının oluşturulmasının çalışan memnuniyeti ve performansında sürdürülebilirliği sağlamada kritik rol oynadığını ortaya koymaktadır. Bu yönüyle çalışma hem literatüre katkı sağlamakta hem de yöneticilere ve insan kaynakları profesyonellerine politika geliştirme konusunda önemli çıkarımlar sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to reveal the effect of organizational favoritism on employees' organizational commitment levels and to examine the mediating role of organizational trust and organizational justice in this relationship. The research was conducted with a sample group of 508 white-collar and blue-collar employees working in energy companies operating in the Eastern and Southeastern Anatolia Regions of Turkey, with at least one branch in each province. A quantitative data collection method, specifically the survey technique, was employed in the study, and the data obtained were analyzed using advanced statistical methods such as exploratory factor analysis (EFA), confirmatory factor analysis (CFA), and structural equation modeling (SEM). The findings indicate that perceptions of organizational favoritism have a relatively significant and negative impact on employees' organizational commitment. Employees' perceptions that they are subjected to favoritism or that such practices exist within the organization lead to a weakening of their sense of belonging to the organization. Moreover, it was found that organizational justice and organizational trust play significant mediating roles in this relationship. Particularly, the presence of transparency, fairness, and merit-based practices in organizational decision-making processes strengthens employees' perceptions of justice, mitigates the negative effects of favoritism perceptions, and positively influences their commitment levels. The results of the study highlight that establishing an environment of trust and justice within the organizational structure plays a critical role in ensuring sustainability in employee satisfaction and performance. In this respect, the study contributes to the existing literature and offers valuable insights for managers and human resources professionals in developing effective policies.
Benzer Tezler
- The effect of favoritism on engagement and quiet quitting: The mediating role of organizational justice
Kayırmacılığın bağlılık ve işten ayrılma üzerindeki etkisi: Örgütsel adaletin aracılık rolü
AHMET FAİK ÖZATEŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
İşletmeTürk-Alman Üniversitesiİktisadi ve İdari Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVGİN BATUK ÜNLÜ
- Kayırmacılığın örgütsel güven ve örgütsel bağlılık algılaması üzerindeki etkisi: Kuşadası'ndaki 4 ve 5 yıldızlı konaklama işletmeleri örneği
The effect of favoritism on organizational trust and organizational commitment perception: The case of 4 and 5 star accomodation establishments in Kuşadası
ECEM KÜÇÜKGÜNEY MUCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TurizmAydın Adnan Menderes ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞRUL AYYILDIZ
- Türkiye'deki havayolu pilotlarının işten ayrılma niyetini etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve analizi
Determination and analysis of factors affecting turnover intentions of airline pilots in Turkey
MUHAMMET ABDULHAK DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FETHİ ÇALIŞIR
- Nepotizmin örgütsel bağlılık ve iş doyumuna etkisi ve otel çalışanları üzerine bir araştırma
A research on nepotizin organizational legality and job satisfaction effects and hotel workers
MERVE SARIBOĞA
- Çalışanlarda kayırmacılık algısının örgütsel bağlılığa etkisi
The effects of favoritism perception on organizational commitment in employees
AYNUR KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İşletmeNecmettin Erbakan Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ATİLLA ARICIOĞLU