Mustafa Lutfî el-Menfelûtî ile Ahmet Haşim'de toplumsal temalar: Mukayeseli bir çalışma
Social themes in Mustafa Lutfî el-Menfelûtî and Ahmet Hashim: A comparative study
- Tez No: 961898
- Danışmanlar: PROF. DR. M. CEVAT ERGİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Religion, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 237
Özet
On yedinci yüzyıldan itibaren Batının etkisi altına giren Osmanlı Devleti'nin siyasî, sosyal ve kültürel alanlarda birtakım modernleşme hareketleri başta devlet kurumlarıyla başlamıştır. Öncelikle kurumsal alanlardaki ihtiyaçları gidermek üzere başlatılan yenilikler yavaşça toplumsal alana yayılarak sosyal ve kültürel bir olguya dönüşmüştür. Batılı modern fikirler ve söylemler, Batı tarzı öğrenimden geçen eğitimli aydın zümre ile birlikte sanat ve edebiyata yansıtılmıştır. Bunların birçoğu devletin önemli kademelerinde görevli oldukları için dilden kaynaklı sorunlara eğilmiş, şiir ve yazının gelişimine katkıda bulunmuştur. Okullarda karşılaştıkları Batılı edebiyatçıların etkisinde kalarak yeni edebî türleri kendi edebiyatlarına kazandırma ve yerlileştirme gayreti göstermişlerdir. Böylece bir yandan Anadolu'da Yeni Türk Edebiyatı rengini bulmaya çalışırken diğer taraftan Mısır, Suriye ve Lübnan'da Modern Arap Edebiyatı Batılı kaynaklardan beslenerek gelişmiştir. Matbaa ile kolaylaşan yayın etkinliği her yerde yeni edebiyatın ilgi görmesini sağlamıştır. Gazete ve dergiler habercilikten fazlasını üstlenerek yeni edebî türlerin tanınmasına öncülük etmiştir. Şairler ve yazarların bir araya gelerek oluşturdukları düşünce hareketleri edebiyata yeni akımlar kazandırmıştır. Mısır'da İhya hareketi ve Divâncılar, Türkiye'de Tanzimatçılar ve Servet-i Fünûncular edebiyatta ilkleri gerçekleştirme iddiasıyla okuyucuyla buluşmuşlardır. Yeniliğin sesi olarak kabul edilen akımlar etrafında çok sayıda edebiyatçı yetişmiştir. Bunlardan Mustafa Lutfî el-Menfelûtî Mısır'da Arap edebiyatına modern anlamda kısa hikâye ve roman türünün geçişini sağlarken, Türkiye'de Ahmet Haşim şiiriyle sembolizmi yeni Türk edebiyatına getirmiş ayrıca deneme, anı ve makale türünün yerli örneklerini vermiştir. Birbirine yakın dönemlerde yaşayan yazarlar, Osmanlının son yüzyılına tanıklık ederek dönemin gündemini belgeleyen yazılar kaleme almışlardır. Bu yazılarında günlük hayatta söz konusu olan siyasî, dinî, sosyal ve kültürel temaları ele almış, bu kapsamda adalet, özgürlük, ahlak, eğitim, intihar, çalışma koşulları ve sosyal ortamda kadın-erkek münasebetlerini işlemişlerdir. Yazarların gazetelerde yayınlanan ve sonra kitaplaştırılan yazıları karşılaştırmaya konu edilerek incelenmiştir. Buna göre Menfelûtî ve Haşim'in sosyal ve kültürel temalarda benzerlik gösterdikleri, dinî ve siyâsi temalarda ise bazen benzeştikleri bazen ayrıştıkları tespit edilmiştir. Anahtar Sözcükler Karşılaştırmalı Edebiyat, Modern Arap Edebiyatı, Yeni Türk Edebiyatı, Mustafa Lutfî el-Menfelûtî, Ahmet Haşim, Toplumsal Temalar.
Özet (Çeviri)
The Ottoman State, which had been under the influence of the West since the seventeenth century, began a number of modernization movements in the political, social and cultural fields, primarily with state institutions. Innovations that were initially given a start to meet the needs in institutional areas have slowly spread to the social sphere and turned into a social and cultural phenomenon. Western modern ideas and discourses have been reflected in art and literature together with the educated intellectual group that received Western-style education. Since many of them were employed in important positions in the state, they have dealt with problems originating from language and contributed to the development of poetry and writing. Under the influence of Western writers they encountered in schools, they have made efforts to bring new literary genres to their own literature and to localize them. Thus, while on the one hand New Turkish Literature was trying to find its color in Anatolia, on the other hand, Modern Arabic Literature in Egypt, Syria and Lebanon developed by feeding from Western sources. The new literature attracted attention everywhere with the publishing activity facilitated by the printing press. Newspapers and magazines took on more than journalism and pioneered the recognition of new literary genres. The intellectual movements formed by poets and writers coming together brought new movements to literature. In Egypt, the Ihya movement and the Divanists, in Turkey the Tanzimatists and the Servet-i Fünûnists met with the readers with the claim of achieving firsts in literature. A great number of writers were raised around the movements accepted as the voice of innovation. While Mustafa Lutfî el-Menfelûtî ensured the transition of the short story and novel genres to Arabic literature in the modern sense in Egypt, Ahmet Haşim brought symbolism to the new Turkish literature with his poetry in Turkey and also gave local examples of the essay, memoir and article genres. The writers who lived in close periods witnessed the last century of the Ottoman Empire and wrote articles documenting the agenda of the period. In these articles, they addressed political, religious, social and cultural themes that were in question in daily life and within this scope, they dealt with justice, freedom, morality, education, suicide, working conditions and male-female relations in the social environment. The author's articles published in the newspapers and later compiled into books were examined by the subject of comparisons. According to this, it was determined that Menfeluti and Hashim showed similarities in social and cultural themes and sometimes they were similarly and sometimes they differed in religious and political themes. Keywords Comparative Literature, Modern Arabic Literature, New Turkish Literature, Mustafa Lutfi al-Menfaluti, Ahmet Hashim, Social Themes.
Benzer Tezler
- Mustafa Lütfi el-Menfeluti ve Zekeriya Tamer'in eserleri arasında biçim ve içerik bakımından edebi karşılaştırma
Literary comparison between Mustafa Lutfi al-Manfaluti and Zakaria Tamer in terms of form and content
SELVA MISLIM
Yüksek Lisans
Arapça
2021
Doğu Dilleri ve EdebiyatıHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YASİN KAHYAOĞLU
- Çağdaş Irak romancılığı ve hikayeciliği
Modern Iraqi novel and story
TUĞBA ERDEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiArap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKNUR EMEKLİ
- İbrâhîm Abdulkâdir el-Mâzinî'nin Mîmî, Leylâ ve Fetâtu'l-Hâra adlı öykülerinin teknik açıdan incelenmesi
Technical analysis of Ibrahim Abdulkadir el-Mazini's Stories titled Mimi, Leyla and Fetatu'l-Hara
LEYLA BÜŞRA BANABAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiArap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYATİ ÖNCEL
- Mustafa lutfî el-Menfelûtî ve en-Nazarât adlı eserinin tahlili
Mustafā Lutfī al-Manfalūtī and analysis of his work named al-Nazarāt
HALE SULTAN KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Doğu Dilleri ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BOSTANCI
- Hattat Yahya Hilmi Efendi'nin hayatı, sanatı ve eserleri
The life, art and works of Calligrapher Yahya Hilmi Efendi
HASAN ADSAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
El SanatlarıSüleyman Demirel Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF BİLEN