Kanser nüksü korkusu için kabul ve kararlılık terapisi temelli müdahalenin etkililiği ve uygulanabilirliği
Effectiveness and feasibility of acceptance and commitment therapy based intervention for fear of cancer recurrence
- Tez No: 962018
- Danışmanlar: PROF. DR. KAASIM FATİH YAVUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Haliç Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 97
Özet
İyileştirilmiş tedavi ve prognozlara rağmen kanserden kurtulan çoğu kişi kanserin tekrar geri dönebileceği olasılığıyla karşı karşıya kalmaktadır. Kanser nüks korkusu, kanserden sağ kalanlar arasında en sık bildirilen sorunlar arasında yer alıp sağ kalanlar için en yaygın karşılanmamış ihtiyaçlardan biridir. Bu çalışmanın amacı; Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT) temelli çevrimiçi grup terapisi müdahalesinin kanser tanısı alıp tedavisini tamamlamış ve iyilik halinde (remisyon) olan bireyler üzerindeki kanser nüks korkusu, psikolojik katılık, işlevsellik, depresyon, stres ve anksiyete düzeyleri etkisini incelemektir. Çalışma deney (ACT) ve kontrol (sosyal destek) grubundan oluşmakta olup nicel-randomize kontrollü desene sahip deneysel bir çalışmadır. Her bir gruba randomize şekilde atanan katılımcılardan ön test, son test ve 1 aylık izlem ölçümleri alınmıştır. Deney ve kontrol grubunda olan katılımcılardan veri toplamak amacıyla Kanser Nüks Korkusu Envanteri (KNKE), Kabul ve Eylem Formu-II (KEF-II), Değerlere Bağlı Yaşam Ölçeği (DBYÖ), Depresyon-Anksiyete-Stres Ölçeği (DASÖ-21) ve Terapi Memnuniyet Anketi kullanılmıştır. Dahil etme ve hariç tutma kriterlerine uyan ve katılmaya gönüllü olan 24 katılımcı deney ve kontrol grubunda 12 kişi olacak şekilde gruplara seçkisiz olarak atanmıştır. Her iki grupta da aynı gün farklı saatlerde haftada bir gün ve toplamda 6 hafta ve her seans 90 dakika sürecek şekilde çevrimiçi seanslar yapılmıştır. Deney grubuna kabul ve kararlılık terapisi müdahale uygulanırken kontrol grubuna sosyal destek müdahalesi uygulanmıştır. Sonuçlar, kabul ve kararlılık terapisinin kanser nüks korkusu yaşayan bireylerde nüks korkusunun ve psikolojik katılık puanlarının azalmasında etkili olduğunu göstermektedir. İşlevsellik, depresyon, anksiyete ve stres düzeylerinde deney grubunun grup içi ve kontrol grubu ile kıyaslandığı gruplar arası ölçümlerde anlamlı bir fark bulunamamıştır. Bu araştırmanın sonuçları, kanserden sağ kalan bireylerde kanser nüksü korkusu için kabul ve kararlılık terapisinin kullanımının etkililiğinin ve uygulanabilirliğinin altını çizmektedir.
Özet (Çeviri)
Despite improved treatments and prognoses, the majority of cancer survivors continue to face the possibility of cancer recurrence. Fear of cancer recurrence (FCR) is among the most commonly reported issues by cancer survivors and represents one of the most prevalent unmet needs within this population. The aim of the present study is to examine the effects of an Acceptance and Commitment Therapy (ACT)-based online group intervention on fear of cancer recurrence, psychological inflexibility, functioning, depression, stress, and anxiety levels in individuals who have completed cancer treatment and are currently in remission. This study employed an experimental, quantitative, randomized controlled design with two groups: an experimental group (ACT) and a control group (social support). Participants were randomly assigned to each group, and data were collected at three time points: pre-test, post-test, and one-month follow-up. To collect data from participants in both the experimental and control groups, the following instruments were used: the Fear of Cancer Recurrence Inventory (FCRI), the Acceptance and Action Questionnaire-II (AAQ-II), the Valued Living Questionnaire (VLQ), the Depression Anxiety Stress Scales-21 (DASS-21), and a Therapy Satisfaction Survey. A total of 24 participants who met the inclusion and exclusion criteria and voluntarily agreed to participate were randomly assigned to either the experimental or control group, with 12 participants in each. Online sessions were conducted once a week for six weeks, with each session lasting 90 minutes. The experimental group received an ACT-based intervention, while the control group received a social support intervention. The results indicate that Acceptance and Commitment Therapy was effective in reducing fear of cancer recurrence and psychological inflexibility among participants experiencing FCR. However, no statistically significant differences were found between the experimental and control groups in terms of functioning, depression, anxiety, and stress levels, either within groups or across groups. These findings highlight the effectiveness and feasibility of Acceptance and Commitment Therapy in addressing fear of cancer recurrence among cancer survivors.
Benzer Tezler
- Kanserden sağ kalan bireylere uygulanan nefes egzersizi eğitiminin kanser nüks korkusu ve ruhsal iyileşme üzerindeki etkileri
The effects of breathing exercise training applied to cancer survivors on recurrence fear and mental recovery
ZEHRANUR ÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
HemşirelikSağlık Bilimleri ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİĞDEM YÜKSEL
- Kanser sonrası sağ kalan bireylerde algılanan sosyal destek, psikolojik sağlamlık ve nüks korkusu ilişkisi
The relationship between perceived social support, psychological resilience and fear of cancer recurrence in cancer survivor
AYNUR SEDA KOVALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HemşirelikÇankırı Karatekin ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVCAN TOPTAŞ KILIÇ
- Periyodik takipteki kanser hastalarında; kanser nüks korkusu, COVİD-19 korkusu ve psikolojik dayanıklılık ilişkisinin değerlendirilmesi
In cancer patients in periodic follow-up; fear of cancer recurrence, fear of covid-19 and evaluation of the relationship with psychological resilience
AYŞE YILDIRIM
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
OnkolojiÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LOKMAN KORAL
- Pediatrik onkolojide tedavi sonrası ebeveynlerin destekleyici bakım gereksinimleri ve kanser nüks korkularının yaşam kalitesi üzerine etkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the effect of supportive care requirements of parents and fears of cancer recurrence on quality of life after treatment in pediatric oncology
GÜLŞAH KAPKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLAY MANAV
- Kanser hastalarında nüks korkusu, psikolojik iyi oluş ve prososyallik düzeyinin incelenmesi
Determination of fear of recurrence, psychological well-being and prosociality level in cancer patients
DAMLA ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HemşirelikSağlık Bilimleri ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE ÖKSÜZ