Irak hukukuyla mukayeseli olarak BM Çocuk Hakları Sözleşmesi
A un conversation on the righsts of the child in comparison with Iraqi law
- Tez No: 962092
- Danışmanlar: DOÇ. DR. UĞUR BEKİR DİLEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Hukuk, Irak Hukuku İnsan Hakları, Çocuk Hakları, BM Çocuk Hakları Sözleşmesi, Law, Iraqi Law Human Rights, Children's Rights, UN Convention on the Rights of the Child
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yalova Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hukuk Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Tarih boyunca insanların zihinlerini meşgul eden ve çocuk haklarını da kapsayan insan hakları meselesi, Antik Yunan ve Roma gibi uygarlıklarda önemli bir yer tutmuş; bu kültürlerin düşünürleri insan hakları üzerine önemli katkılarda bulunmuşlardır. Ancak bu dönemde köleliğin varlığı ve birtakım uygulamalar bu hususta birtakım adaletsizliklere yol açmıştır. Eski Mısır'da ise güneş tanrısının hükümdar olarak adalet, doğruluk ve dürüstlük ilkelerine dayanan bir hukuk düzeni oluşturması; insan haklarının daha belirgin hale gelmesini sağlamıştır. Mezopotamya uygarlığı da insan haklarına olan ilgisiyle dikkat çeker. Hammurabi Kanunları; insanlığın en eski hukuk metinlerinden biri olarak sosyal, ekonomik ve askeri konulara dair sunduğu düzenlemelerle insan haklarına ilişkin önemli düzenlemeler yapmıştır. 20. yy.'da uluslararası insan hakları hukuku gelişmiş ve tüm bireylerin bu haklara saygı duyması gerektiği hususunda bir bilinçlenme süreci başlamıştır. Birleşmiş Milletler Antlaşması'nda yer alan ilkeler, insanlığın doğuştan gelen onurunu korumayı hedeflemektedir. BM Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'de genel insan haklarından ayrı olarak çocuk hakları üzerinde ayrıca durulmuş ve çocuk haklarının uluslararası insan haklarının ayrılmaz bir parçası olduğu tescillenmiştir. Bu antlaşma ile uluslararası hukuk, çocukların korunması ve haklarının güvence altına alınması konularında kararlığını ortaya koymuştur. İslâm dinî; en temel kaynağı olan Kur'ân ve Sünnet yoluyla insanın Allah'ın yeryüzünün idaresi ile sorumlu halifesi olduğunu, en güzel kıvamda yaratıldığını, kâinatın en şerefli ve sorumlu tek varlık olduğunu ifade ederek insan onuruna en üst düzey değeri vermiştir. İslâm dinî de çocukların terbiyesi ve en temel insani hakları için çeşitli düzenlemeler ortaya koymuştur. Hem büyük oranda İslâm hukukuna dayanan Irak hukuku hem de uluslararası hukuk, çocukların korunması ve haklarının güvence altına alınması konularında kararlılık göstermektedir. Irak hukuku, çocuğun doğum öncesi ve sonrası ihtiyaç duyduğu maddi ve manevi hakları kapsamlı bir şekilde içermektedir. Irak'ta çocuk hakları son yüzyıllarda ciddi ihlallere maruz kalmıştır. Erken yaşta askere gönderme, işgal sonrası şiddet ve yerinden edilme gibi ağır koşullarla karşılaşan çocuklar; eğitimden mahrum kalma, iş gücüne katılma ve dilencilik gibi sorunlarla mücadele etmektedir. Düşük yaşam standartları, eğitim seviyesindeki gerileme ve kötü sağlık koşulları; bu olumsuz durumu daha da derinleştirmektedir. Irak'ın 1994 yılında onayladığı Çocuk Hakları Sözleşmesi ve 2005 Irak Cumhuriyeti Daimî Anayasasında belirtilen temel haklar, çocuklara yeterince ulaştırılamamakta; bu durum çocukların eğitim ve gelişim imkânlarını kısıtlamaktadır. Bu tez çalışması; BM Çocuk Hakları Sözleşmesi ile Irak hukukundaki çocuk haklarını mukayeseli olarak analiz etmektedir. Bu iki hukuk sistemi arasındaki benzerlikler ve farklılıklar incelenmektedir. Elde edilen bulgular doğrultusunda çocuk haklarının ulusal ve uluslararası düzeyde geliştirilmesine yönelik öneriler sunulmaktadır.
Özet (Çeviri)
Throughout history, the issue of human rights including children's rights has been a central concern across civilizations, from Ancient Greece and Rome to the modern era. Thinkers in these ancient societies made significant contributions to the conceptualization of human rights, though the persistence of slavery and other oppressive practices led to profound injustices. In Ancient Egypt, the sun god's establishment of a legal order rooted in justice, truth, and honesty helped delineate early notions of human rights. Similarly, Mesopotamian civilization played a pivotal role in advancing these principles. The Code of Hammurabi, one of humanity's oldest legal texts, introduced crucial regulations on social, economic, and military matters, laying foundational standards for human rights. The 20th century marked a turning point with the development of international human rights law, fostering global awareness of the need to uphold these rights universally. The United Nations Charter enshrined principles aimed at protecting human dignity, while the UN Convention on the Rights of the Child (CRC) explicitly recognized children's rights as distinct and integral to the broader human rights framework. This convention underscored international law's commitment to safeguarding children's welfare. Islam, through its primary sources the Qur'an and Sunnah affirms the inherent dignity of human beings, describing them as Allah's entrusted stewards on Earth, created in the finest form and endowed with honor and accountability. Islamic teachings further emphasize the protection of children's fundamental rights and their holistic upbringing. Both Iraqi law, which draws heavily from Islamic jurisprudence, and international law demonstrate a strong dedication to protecting children's rights. Iraqi legislation comprehensively addresses the material and moral rights of children, both before and after birth. However, in recent centuries, Iraq's children have endured severe rights violations, including forced conscription, violence following invasion, displacement, and systemic issues such as limited access to education, child labor, and begging. Declining living standards, deteriorating education levels, and poor healthcare have further exacerbated these challenges. Despite Iraq's ratification of the CRC in 1994 and constitutional guarantees under the 2005 Permanent Constitution, children's rights remain inadequately enforced, severely restricting their opportunities for education and development. This thesis conducts a comparative analysis of children's rights under the UN Convention on the Rights of the Child and Iraqi law, examining their convergences and divergences. Based on these findings, the study proposes recommendations for enhancing children's rights protections at both national and international levels.
Benzer Tezler
- İslam hukukuna göre azınlık hakları (Irak Medeni Kanunu ile mukayeseli)
حقوق الأقميات بين الفقو الإسلامي والقانون الع ا رقي د ا رسة مقارنة
HAWAND MOHSİN JASİM
Yüksek Lisans
Arapça
2019
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SELİM ASLAN
- Türk ve Irak hukukunda mukayeseli olarak inşaat sözleşmelerinde müteahhidin teslimden sonraki ayıplardan sorumluluğu
The liability of contractor for the defects in construction contract the Turkish and Iraqi law
NASIR CELAL
Doktora
Türkçe
2005
HukukAnkara ÜniversitesiÖzel Hukuk (Medeni Hukuk) Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MEHMET ÜNAL
- Türk ve Irak Hukukunda mukayeseli olarak kanuni şuf'a hakkı
Legal preemption right comparatively in Turkish and Iraqi Law
NASIR CELAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
HukukAnkara ÜniversitesiÖzel Hukuk (Medeni Hukuk) Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MEHMET ÜNAL
- Türk ve Irak Hukukunda mukayeseli olarak alım satım komisyonculuğu
The Comparison of sale and purchase brokerage in Turkish and Iraqi Laws
SORAN ŞÜKÜR
- Türk ve Irak hukukunda mukayeseli olarak anlaşmalı boşanma
Turkish and Iraqi law comparative contracted divorce
AHMED AWZAR KHALEEL