Geri Dön

Çapraz sorgunun ceza muhakemesi sistemindeki yeri ve işlevi

The place and function of cross-examination on the criminal procedure system

  1. Tez No: 962219
  2. Yazar: BAKHTIYAR IMRANOV
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. SERCAN GÜRLER
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Hukuk, Law
  6. Anahtar Kelimeler: Çapraz Sorgu, Doğrudan Soru Yöneltme, Adil Yargılanma Hakkı, Maddi Gerçek, Tanık İfadeleri, Hukuka Uygun Delil, Cross-Examination, Direct Questioning, Right to a Fair Trial, Material Truth, Witness Testimonies, Legally Admissible Evidence
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Kriminoloji ve Ceza Adaleti Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 150

Özet

Çalışmamızda, ceza muhakemesi sisteminin önemli bir unsuru olan çapraz sorgunun hukuki bağlamının, işlevinin ve uygulamadaki yerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışma, özellikle çapraz sorgunun adil yargılanma hakkına olan etkilerini, maddi gerçeğin ortaya çıkarılmasındaki işlevini ve bu yöntemin hukuki güvence sistemleri içerisindeki rolünü analiz etmektedir.“Çapraz Sorgunun Ceza Muhakemesi Sistemindeki Yeri ve İşlevi”başlığıyla sunulan çalışmamızda, ceza muhakemesi hukukunda delil elde etme süreçlerine odaklanılarak, çapraz sorgunun farklı hukuki sistemlerindeki teorik ve pratik boyutları karşılaştırmalı bir biçimde irdelenmektedir. Tez kapsamında, Anglo-Amerikan hukuk sistemlerinde köklü bir geçmişe sahip olan çapraz sorgunun tarihsel gelişimi, Kıta Avrupası ve Türk hukuk sistemi bağlamında ele alınarak çeşitli yönleriyle karşılaştırılmalı bir bakış açısıyla incelenmiştir. Özellikle Anglo-Amerikan sistemindeki itham esasına dayalı yaklaşım ile Kıta Avrupası hukukunun araştırma esasına dayalı yapısı arasındaki farklar, çapraz sorgunun uygulanış biçimleri ve hukuki etkileri üzerinden analiz edilmiştir. Türk hukuk sisteminde ise 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun getirdiği yenilikler çerçevesinde çapraz sorgunun işlevi ve sınırları tartışılmıştır. Çalışma boyunca çapraz sorgunun ceza muhakemesi sürecine olan etkileri, doğrudan veya dolaylı sorgulama yöntemleriyle karşılaştırmalı bakış açısıyla ele alınmış, tarafların (hâkim, savcı, avukat, şüpheli/sanık, tanık ve bilirkişi) bu süreçteki rolleri çeşitli biçimlerde incelenmiştir. Çapraz sorgunun, maddi gerçeğe ulaşma ve adil yargılanma hakkını koruma süreçlerindeki önemi, Yargıtay, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararları ışığında değerlendirilmiştir. Bu kararlar, çapraz sorgunun hukuki sınırlarını ve uygulamada karşılaşılan zorlukları ortaya koyarken, aynı zamanda uluslararası hukuki standartların Türk hukukuna yansımalarını da göstermektedir. Çalışmada, çapraz sorgunun delillerin doğruluğunun ve güvenilirliğinin test edilmesinde oynadığı mühim rol vurgulanmaktadır. Özellikle tanık ifadelerinin çapraz sorgu sırasında ne ölçüde güvenilir olduğu ve bu sorgulama tekniğinin maddi gerçeğin ortaya çıkarılmasına nasıl katkıda bulunduğu ele alınmıştır. Ayrıca, çapraz sorgunun hukuki güvence ve adil yargılanma hakkı arasındaki hassas dengede oynadığı rol irdelenmiş, bu bağlamda Türk ceza muhakemesi sistemi için teorik ve pratik öneriler geliştirilmiştir. Sonuç olarak tez, çapraz sorgunun Türk ceza muhakemesi sistemi içerisinde daha etkin bir şekilde uygulanabilmesi için hukuki düzenlemelerin geliştirilmesi gerektiğini ve bu yöntemin, adil yargılanma ilkesinin güçlendirilmesine yönelik katkılarını ortaya koymaktadır.

Özet (Çeviri)

This study aims to examine the legal context, function, and practical significance of cross-examination, a crucial element of the criminal procedure system. It analyzes the impact of cross-examination on the right to a fair trial, its role in uncovering the material truth, and its position within legal safeguard systems. Presented under the title“The Place and Function of Cross-Examination on the Criminal Procedure System,”this research focuses on evidence collection processes in criminal procedure law, providing a comparative analysis of the theoretical and practical dimensions of cross-examination across different legal systems. The thesis investigates the historical development of cross-examination, which has deep roots in Anglo-American legal systems, and examines it in a comparative perspective with the Continental European and Turkish legal systems. Particular attention is given to the differences between the accusatorial approach in the Anglo-American system and the inquisitorial structure of Continental European law, analyzing the implementation methods and legal implications of cross-examination. Within the Turkish legal system, the role and limitations of cross-examination are discussed in light of the innovations introduced by the Criminal Procedure Code No. 5271. Throughout the study, the impact of cross-examination on the criminal procedure process is addressed with a comparative approach to direct and indirect interrogation methods. The roles of the parties involved—judges, prosecutors, lawyers, suspects/accused, witnesses, and expert witnesses—are analyzed in various contexts. The significance of cross-examination in achieving the material truth and protecting the right to a fair trial is evaluated in the light of decisions from the Court of Cassation, the Constitutional Court, and the European Court of Human Rights (ECHR). These decisions elucidate the legal boundaries of cross-examination and the challenges encountered in practice, while also reflecting the influence of international legal standards on Turkish law. The study highlights the critical role of cross-examination in testing the accuracy and reliability of evidence. It particularly examines the reliability of witness testimonies during cross-examination and how this technique contributes to uncovering the material truth. Additionally, the role of cross-examination in maintaining the delicate balance between legal safeguards and the right to a fair trial is explored, providing theoretical and practical recommendations for the Turkish criminal procedure system. In conclusion, the thesis emphasizes the need for legal reforms to enhance the effective implementation of cross-examination in the Turkish criminal procedure system and demonstrates its contributions to strengthening the principle of fair trial.

Benzer Tezler

  1. Ceza Muhakemesi Hukukunda çapraz sorgu

    Cross-examination in Criminal Procedure Law

    BURCU DÖNMEZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    HukukDokuz Eylül Üniversitesi

    Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. DURMUŞ TEZCAN

  2. Ceza Muhakemesi Hukukunda tanıklık

    Testimony in Criminal Procedure Law

    HANDAN PELİN ÇETİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    HukukÇankaya Üniversitesi

    Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DOĞAN SOYASLAN

  3. Adil yargılanma hakkı boyutu ile çapraz sorgunun Türk Hukukunda uygulanması

    The implementation of cross - examination by Turkish Law right to a fair trial size

    ERDAL MENENGİÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    HukukPolis Akademisi

    Ceza Adaleti Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FATİH KARAOSMANOĞLU

  4. Cascaded cross entropy-based search result diversification

    Çapraz entropi tabanlı kademeli arama sonuç çeşitlendirmesi

    BİLGE KÖROĞLU

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2012

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

    PROF. DR. FAZLI CAN

  5. Temsilden simülasyona: mimarlıkta yapı enformasyon modelleme etkisi

    From representation to simulation: Building information modelling effect on architecture

    FUNDA TAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NURBİN PAKER KAHVECİOĞLU