Çağdaş fıkıh çalışmalarında iki farklı yaklaşım: Yusuf el-Karadâvî ve Muhammed Takî el-Osmânî örneği
Two distinct approaches in contemporary fiqh studies: The cases of Yûsuf al-Qaradâwî and Muhammad Taqî al-ʿUthmânî
- Tez No: 962220
- Danışmanlar: PROF. DR. MURTEZA BEDİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 407
Özet
19. Yüzyılda başlayan genelde tüm İslâm ilimleri branşlarında özelde fıkıh anlayışında ortaya çıkan yenileşme hareketi 20. yüzyılda Mısır'da ilerleme katetmiş, klasik usûlden bağımsız bir yöntem oluşturma gayreti içerisine girmiştir. Modern dönemde klasik usûlü takip eden çağdaş İslâm hukukçuların yanı sıra bu“yeni”yöntemi inşa gayretine giren ve takip eden İslâm hukukçuları da olmuştur. Hatta günümüz fıkıh çalışmalarına etkisi bakımından bu yeni yöntem nispi bir üstünlük elde etmiştir. Çağdaş ibadet konuları, İslâm iktisadı, tıp ve etik alanlarda bu yöntemden yararlanıldığı görülmektedir. Bu araştırma akademik yazında ilk kez bu yönteme İctihâdî Yöntem ismini verirken klasik yöntemi takip eden, çağdaş problemlerin çözümü için alternatif enstrümanlar geliştiren fıkıh anlayışını ise Neo-Klasik Yöntem olarak isimlendirmiştir. Her iki yöntemin ilkelerini ortaya koymayı amaçlayan bu çalışma Mısırlı Yusuf el-Karadâvî ile Pakistanlı Muhammed Takî el-Osmânî'nin farklı yöntemler takip ettiği iddia etmekte, buna göre bu iki İslâm hukukçusunun kısa biyografilerini incelemekte, yöntemlerini netleştirmeye çalışmakta ve 11 fürû meseledeki içtihatlarını/fıkıh görüşlerini tartışmaktadır. Bu çalışmanın ortaya koyduğu bulgulara göre Karadâvî, Mısır ve Ezher menşeli bazı ilim adamlarını takip etmiş, mezheb temelli fıkıh anlayışına karşı çıkmış, klasik fıkıh yöntemini terk etmiş, ictihad, maslahat, teysir ve mekâsıd temelli yeni fıkıh ve usûl-i fıkıh söylemleri geliştirmiştir. Osmânî ise klasik fakihleri ve Diyûbend ulemasının fıkıh yöntemini takip etmiş, mevcut fıkıh ve usûl-i fıkıh birikimi geliştirme gayreti içerisinde olmuş, çağdaş meselelerin çözümü için zaman zaman tek mezhebi takip eden fıkıh anlayışını terk etmiş, dört mezhep içerisinde makul çözümler aramış, alternatif yöntemler geliştirmiştir.
Özet (Çeviri)
The reform movement that began in the nineteenth century across all branches of Islamic sciences, and more specifically within the field of fiqh, gained momentum in Egypt during the twentieth century, entering into an effort to establish a methodology independent of the classical usûl. In the modern period, alongside contemporary Islamic jurists who adhered to the classical usûl, there also emerged jurists who endeavored to construct and follow this“new”methodology. In terms of its influence on contemporary fiqh studies, this new methodology has, in fact, attained a relative prominence. Its use can be seen in contemporary discussions of acts of worship, Islamic economics, medicine, and ethics. This study, for the first time in the academic literature, designates this methodology as the Ijtihâd-based Method, while naming the fiqh approach that follows the classical methodology while developing alternative instruments for addressing contemporary issues as the Neo-Classical Method. Aiming to set forth the principles of both methodologies, the study argues that the Egyptian scholar Yûsuf al-Qaradâwî and the Pakistani scholar Muhammad Taqî al-ʿUthmânî follow distinct methodologies. Accordingly, it examines the brief biographies of these two jurists, seeks to clarify their respective methods, and discusses their ijtihâd and legal opinions on eleven applied fiqh issues. The findings of this research indicate that Qaradâwî followed certain Egyptian and al-Azhar–affiliated scholars, opposed the madhhab-based understanding of fiqh, abandoned the classical fiqh methodology, and developed new discourses in fiqh and usûl al-fiqh grounded in ijtihâd, maslaha, taysîr, and maqâsid. ʿUthmânî, by contrast, adhered to the methodology of the classical jurists and to the fiqh methodology of the Deobandi scholars, sought to develop the existing corpus of fiqh and usûl al-fiqh, occasionally departed from a strictly single-madhhab approach in addressing contemporary issues, searched for reasonable solutions within the four madhhabs, and devised alternative methods.
Benzer Tezler
- Sufi tradition in Ottoman Egypt according to al-Jabarti's Aja'ib al-athar
El-Ceberti'nin Aca'ibü'l-asar adlı eserine göre Osmanlı Mısır'ında sufi gelenek
ŞEYMA MERT
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Tarihİstanbul Medeniyet ÜniversitesiUluslararası Osmanlı Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH BAYRAM
- Bilişim sistemlerindeki gelişmelerin işletme yönetimine etkileri, yönetim bilişim sistemleri geliştirme ve bir uygulama örneği
Effects of the evoluation of information systems on management, management information systems development and an example of its application
ZUHAL TANRIKULU
Doktora
Türkçe
1999
İşletmeİstanbul ÜniversitesiOrganizasyon ve İşletme Politikaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL EREN
- Ziya Gökalp ve Erol Güngör çizgisinde Türk sosyolojisi
Turkish sociology in line with Ziya Gökalp and Erol Güngör
SAADET BERNA OCAKCIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
SosyolojiMarmara ÜniversitesiSosyoloji ve Antropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ ARSLANTÜRK
- Ankara'da gecekondu sorununa çözüm olarak geliştirilen önerilerin değerlendirilmesi: Ankara Dikmen Vadisi projesi
Evaluation of the solutions about the squatting problem in Ankara: Ankara Dikmen valley project
PINAR ÇEVİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY