Beslenme Okuryazarlığı Ölçeğı geliştirilmesi vedeğerlendirilmesi
Development and evaluation of nutritional literacy scale
- Tez No: 962414
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERDAR DENİZ, DOÇ. DR. FEYZA İNCEOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Malatya Turgut Özal Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
Bu çalışmada; beslenme okuryazarlığının önemi, tanımı, amacı ve gerekli becerileri incelenerek ölçek geliştirmek ve ulusal literatüre katkı sağlanması amaçlanmıştır. Çalışmaya 18 yaş ve üzeri sağlıklı ve gönüllü 1256 kişi dahil edildi. Çalışmanın ilk aşamasında literatür taraması ile ölçek formu oluşturularak kapsam geçerliliği için 20 farklı uzman görüşleri alındı. Uzman görüşleri sonucunda hazırlanan form pilot olarak 30 kişiye uygulandı. Kapsam geçerliliği ve pilot uygulaması yapılan ölçek formuna yapı geçerliliği analizleri için AFA ve DFA uygulandı. Açıklayıcı faktör analizi uygulamasında kullanılacak olan 616 kişiye ait çok değişkenli normal dağılım indeksi 6.184 ve doğrulayıcı faktör analizi uygulamasında kullanılacak olan 640 kişiye ait veriler için çok değişkenli normal dağılım indeksi 5.923 bulundu. Anlamlılığı test edilen modelde faktör döndürme yöntemi olarak varimax rotasyon yöntemi kullanıldı. Faktörlerin seçiminde Kaisen yöntemi tercih edildi. Ölçek formunda yer alan maddeler incelendiğinde 37 madde yükleri 0,30 altında olması nedeni çalışma dışı bırakılarak ve 21 madde ile ölçek formu hazırlandı. 21 soru ve 4 alt faktörden oluşan ölçeğin varyans açıklama oranı %70.23 bulundu. Oluşturulan 4 faktör ve 21 maddeli ölçek modelinin DFA ile doğrulandı. Model yapısını test etmek için uygulanan DFA sonucunda χ2/sd 3.631, RMSEA 0.062, GFI 0.907, CFI ve IFI ise 0.939 bulundu. Geçerlilik süreci tamamlanan ölçek modeli için güvenilirlik analizleri uygulanması aşamasına geçildi. Ölçek güvenilirliğinin test edilmesinde maddeler arası düzeltmiş korelasyon katsayısı ve Cronbach's α iç tutarlılık katsayıları hesaplanarak zamana göre değişmezlik testinde test-tekrar-test güvenilirlik hesaplaması yöntemleri kullanıldı. Geliştirilen Beslenme Okuryazarlığı ölçeği hem geçerli hem de güvenilir bulundu. Ölçek için alınabilecek puan 0 ile 84 arasında değişim göstermekte olup kestirim noktası 21 olarak hesaplandı.
Özet (Çeviri)
In this study, it was aimed to develop a scale and contribute to the national literature by examining the importance, definition, purpose and necessary skills of nutritional literacy. 1256 healthy volunteers aged 18 and over were included in the study. In the first stage of the study, a scale form was created by reviewing the literature and 20 different expert opinions were received for content validity. The form prepared as a result of expert normal distribution index for the 616 people to be used in the explanatory factor analysis was found to be 6.184, and the multivariate normal distribution index for the data of the 640 people to be used in the confirmatorry factor analysis was found to be 5.923. In the model whose significance was tested, the varimax rotation method was used as the factor rotation method. The Kaisen method was preferred in selecting the factors. When the items in the scale form were examined, 37 items were excluded from the study because their loadings were below 0.30, and the scale form was prepared with 21 items. The variance explanation rate of the scale consisting of 21 questions and 4 sub-factors was found to be 70.23%. The created 4-factor and 21-item scale model was confirmed with CFA. As a result of the CFA applied to test the model structure, χ2/sd was found to be 3.631, RMSEA 0.062, GFI 0.907, CFI and IFI 0.939. The reliability analysis phase was started for the scale model whose validity process was completed. The developed Nutrition Literacy scale was found to be both valid and reliable. The possible score for the scale varies between 0 and 84, and the cut-off point was calculated as 21.
Benzer Tezler
- Erken dönem yaşlılarda beslenme okuryazarlığı ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması
Development of nutrition literacy scale in early phage elderly: Validity and reliability study
EMİNE KARADEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Beslenme ve DiyetetikSelçuk ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EBRU BAYRAK
- Geç dönem adolesanların gıda ve beslenme okuryazarlığı düzeylerini saptamaya yönelik yeni bir ölçek geliştirme: Gıda ve beslenme okuryazarlığı ölçeği-geçerlik ve güvenirlik çalışması
Development of A new scale to determine food and nutritional literacy levels of late term adolescents: food and nutritional literacy scale-validity and reliability study
GÜLCAN DEMİR ÖZDENK
- Gastronomi ve mutfak sanatları bölümünde eğitim gören öğrencilerin gıda ve beslenme okuryazarlığı düzeylerinin belirlenmesi
Determining the food and nutrition literacy levels of students studying in the department of gastronomy and culinary arts
ELİF GÜLEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıİSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GAMZE ŞANLI AK
- Fen bilgisi öğretmen adaylarında örnek olay destekli beslenme eğitiminin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
Investigation of case-method supported nutrition education in terms of various variables in science teacher candidates
NADİN ABANALYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE MERTOĞLU
- Diş problemi olan okul çağı çocuklarında beslenme davranışlarının ve annelerinin beslenme okuryazarlığının incelenmesi
Investigation of nutrition behaviour of school-age children with dental problem and their mothers' nutritional literacy
SAADET YAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk SağlığıSanko ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EBRU ÖZTÜRK ÇOPUR