İslam ceza hukuku ve Türk Ceza Muhakemesi'nde vicdani kanaat
Conscientific opinion in Islamic criminal law and Turkish criminal proceedings
- Tez No: 962451
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET HULUSİ AKKAŞ, PROF. DR. HACI YUNUS APAYDIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Vicdani kanaat, yargılamayı yapmakla yetkilendirilmiş makamda bulunan kişi veya kişilerin, bakmakta oldukları davada bulunan delilleri değerlendirdikten sonra yaptığı yargılama faaliyeti sonucunda aklını rehber edinerek, hukuk kuralları çerçevesinden çıkmaksızın, vardığı kanaati ifade etmektedir. Yargılama makamında bulunan kişinin bakmakta olduğu olayda kanun metinlerini insanileştirip, hakkaniyete uygun bir şekilde karar vermesi gerekmektedir. Aksi durumda hukuk teknisyenliğinin ötesine geçmeyecek bir yargılamanın yapılmış olacağı açıktır. Bu çalışmada Türk ceza muhakemesi hukuku ile İslam ceza hukukunda hakimin vicdani kanaati, sınırları ve verilen karara etkisi karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Vicdani kanaat, Türk ceza muhakemesi açısından delil serbestisinin benimsenmesi sebebiyle vazgeçilmez bir yere sahiptir. Ancak vicdani kanaatin sınırlarının belirlenmesinin güçlüğü, verilen kararın keyfi verilip verilmediği hususunda tartışmalara sebep olabilmektedir. İslam ceza hukuku açısından ise doğrudan bir karşılığı bulunmasa da dolaylı olarak karşımıza çıktığı görülmektedir. Çalışmamızda her iki hukuk sisteminde karar verme süreçleri, vicdani kanaatin nasıl oluştuğu, hangi esaslara dayanması gerektiği ve sınırları anlatılmıştır. Delillerin değerlendirilmesinde vicdani kanaatin tarihin her döneminde güncelliğini koruyan bir konu olması dolayısıyla bu konu üzerinde titizlikle çalışılması gerekmektedir. Konuyla ilgili olarak kaynak taraması yapılmıştır. Tarama sonucu elde edilen veriler analiz edilmiştir. Sonuç olarak Türk ceza muhakemesi hukukunda ve İslam ceza hukukunda deliller ve değerlendirilmesi ile vicdani kanaatin genel olarak karşılaştırması yapılmış ve hükme etkileri ayrıntılı olarak ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
Conscientious conviction refers to the judgment reached by the person or persons authorized to conduct a trial after evaluating the evidence before them, guided by reason and within the framework of legal rules. The adjudicating authority must interpret legal provisions with a human perspective and render decisions in accordance with equity; otherwise, the process risks being reduced to mere legal technicality. This study examines, in a comparative framework, the judge's conscientious conviction, its boundaries, and its impact on judicial decisions under Turkish Criminal Procedure Law and Islamic Criminal Law. In Turkish criminal procedure, it occupies an indispensable role due to the principle of free evaluation of evidence. Yet, the difficulty in defining its limits often leads to debates about whether decisions are arbitrary. In Islamic criminal law, while the term has no direct equivalent, similar concepts appear indirectly, particularly in the judge's discretion in tazir crimes, contrasted with the stricter evidentiary rules in hudud and qisas offenses. The study discusses how conscientious conviction forms, the principles it must follow, and its boundaries in both systems. A literature review was conducted, and the findings were analyzed comparatively. The research concludes that in both legal systems, conscientious conviction significantly influences decision-making, though it is normatively framed in Turkish law and rooted in religious-ethical principles in Islamic law. In both, it remains a key instrument for achieving justice.
Benzer Tezler
- Kabahatlerin sorumluluk rejimi bağlamında düzenleyici ve denetleyici kurumların idari yaptırım uygulamaları
Administrative sanction practices imposed by regulatory agencies in the context of the liability regime for misdemeanors
NESLİHAN CAN YAVUZ
Doktora
Türkçe
2025
Hukukİstanbul ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH BATUHAN BAYTAZ
- Osmanlı Ceza Hukukunda adil yargılama ilkesi
Fair trial principle in the Ottoman Criminal Law
MÜGE VATANSEVER ÖZTÜRK
- Osmanlı ceza hukukunda yaptırım türü olarak teşhir
Parading(tashhir) as a kind of penalty in Ottomancriminal law
AHMET KILINÇ
- 1982 Anayasasında ve Türk Ceza Yargılamasında, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi uygulaması ışığında suçsuzluk karinesi
The constitution dated 1982 and Turkish Criminal Prosedure, the European Written Agreement of Human Right and the European Court of Human Right prosedure and the presumption of innocence
SAİD SERHAN HANÇERKIRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
HukukGazi ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
PROF. DR. HASAN TUNÇ