Bilinçli farkındalık ve tükenmişlik açısından beden eğitimi ve spor öğretmenleri ile diğer branş öğretmenlerinin karşılaştırılması
Comparison of physical education and sport teacher teachers and other branch teachers in terms of mindfulness and burnout
- Tez No: 962515
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CEYHUN ALEMDAĞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trabzon Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Mesleki zorluklar her öğretmenlik branşı için farklılık gösterebilmektedir. Bu farklılıklar öğretmenlerin günlük yaşantıları yanında iş yaşantılarını da (öğrenme ortamı ya da sınıf yönetimi gibi) olumlu/olumsuz yönde etkileyebilir. Bilinçli farkındalığı yüksek, tükenmişlik seviyesi düşük olan öğretmenlerin mesleki sorumluluklarını yerine getirme noktasında kendileri ve öğrencileri açısından daha sağlıklı bir süreç geçirecekleri düşünülebilir. Bu kapsamda araştırmada bilinçli farkındalık ve tükenmişlik açısından beden eğitimi ve spor öğretmenleri ile diğer branş öğretmenleri çeşitli değişkenler açısından incelenmiştir. Araştırma nicel araştırma yaklaşımı çerçevesinde betimsel türde tarama (kesitsel tarama) yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Trabzon İli Ortahisar İlçe Milli Eğitim müdürlüğü bünyesindeki beden eğitimi ve spor öğretmenleri ile diğer branş öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmada basit rastgele örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında araştırmacının hazırlamış olduğu kişisel bilgi formu, Bilinçli Farkındalık Ölçeği (BİFO) ve Maslach Tükenmişlik Envanteri-Eğitimci Formu (MTE-EF) kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde Sosyal Bilimler için İstatistik Paket Programı (SPSS-21.0) kullanılmıştır. Ortalamalar arasındaki farklılıkların ve değişkenler arasındaki ilişkilerin tespitinde t-test, Mann Whitney U Test, ANOVA ve Pearson korelasyon testi kullanılmıştır. Bulgular incelendiğinde öğretmenlerin bilinçli farkındalık düzeylerinin orta düzeyin üstünde olduğu görülmüştür. Bilinçli farkındalık puan ortalamaları arasındaki farklılık cinsiyet, çalışma süresi (gün içerisinde), gelir algısı, eğitim durumu, görev kademesi, öğretmen sayısının yeterliği, görev yeri ve öğretmenlik branşı bağımsız değişkenlerine göre anlamlı değildir. Bilinçli farkındalık puan ortalamaları yaş, çalışma yılı, medeni durum, mesleği isteyerek seçme ve mesleği tekrar seçme bağımsız değişkenlerine göre incelendiğinde ise ortalamalar arasındaki farklılığın istatistiksel açıdan anlamlı olduğu belirlenmiştir. Buna göre öğretmenlerin yaş ve çalışma yılı arttıkça bilinçli farkındalık düzeyinin arttığı, evli olan öğretmenlerin bekar öğretmenlere göre bilinçli farkındalık düzeylerinin daha yüksek olduğu, mesleği isteyerek seçen ve mesleği tekrar seçmeye evet diye ifade eden öğretmenlerin bilinçli farkındalık puan ortalamalarının diğer öğretmenlere göre yüksek olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin tükenmişlik puan ortalamalarının orta düzeyin altında olduğu belirlenmiştir. Tükenmişlik puan ortalamaları arasındaki farklılık cinsiyet, eğitim durumu, görev kademesi ve öğretmen sayısı yeterliği bağımsız değişkenlerine göre anlamlı değildir. Tükenmişlik puan ortalamaları bazı boyutlarda yaş, çalışma yılı, çalışma süresi (gün içerisine), medeni durum, gelir algısı, mesleği isteyerek seçme ve mesleği tekrar seçme, görev yeri ve öğretmenlik branşı bağımsız değişkenlerine göre incelendiğinde ise ortalamalar arasındaki farklılığın istatistiksel açıdan anlamlı olduğu belirlenmiştir. Buna göre yaş ve çalışma yılı arttıkça tükenmişliğin (kişisel başarı boyutunda) azaldığı, çalışma süresi (günlük) arttıkça tükenmişliğin (duygusal tükenme boyutunda) arttığı belirlenmiştir. Bekar olan öğretmenlerin evli öğretmenlere göre tükenmişlik (kişisel başarı boyutunda) düzeylerinin daha yüksek olduğu, gelir algısı düşük olan öğretmenlerin tükenmişlik puan ortalamalarının (tüm boyutlarda) gelir algısı orta düzeyde olan öğretmenlere göre yüksek olduğu belirlenmiştir. Mesleği isteyerek seçen ve mesleği tekrar seçmeye evet diyen öğretmenlerin tükenmişlik puan ortalamalarının (tüm boyutlarda) diğer öğretmenlere göre düşük olduğu belirlenmiştir. Kırsalda görev yapan öğretmenlerin tükenmişlik puan ortalamaları (duyarsızlaşma boyutunda), şehir merkezinde görev yapan öğretmenlere göre yüksektir. Öğretmenlik branşına göre incelendiğinde ise diğer branşlardaki öğretmenlerin tükenmişlik puan ortalamaları (duygusal tükenmişlik ve kişisel başarı boyutunda) beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin tükenmişlik puan ortalamalarına göre yüksek olduğu görülmüştür. Öğretmenlik branşı fark etmeksizin bilinçli farkındalık ile tükenmişlik (tüm boyutlarda) arasında ters yönde düşük düzeyde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Bu bulgu öğretmenlerin bilinçli farkındalıkları arttığında tükenmişliklerinin azalabileceği anlamına gelebilir. Elde edilen sonuçlar neticesinde öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin azaltılabilmesi ve farkındalıklarının artırılabilmesi için; yaşam kalitelerinin iyileştirilmesi, okul ortamının huzurlu ve destekleyici bir yapıya kavuşturulması, hizmet içi eğitimlerin uzman kişilerce ve etkin biçimde sunulması, çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve öğretmenlerin toplumsal statülerinin yükseltilmesi yönünde kapsamlı politikalar geliştirilmesi önerebiliriz.
Özet (Çeviri)
Professional challenges may vary for each teaching branch. These differences can positively or negatively affect teachers' daily lives as well as their work lives (such as the learning environment or classroom management). It can be thought that teachers with a high level of conscious awareness and a low level of burnout will have a healthier process for themselves and their students in fulfilling their professional responsibilities. In this context, physical education and sports teachers and other branch teachers were examined in terms of conscious awareness and burnout in terms of various variables. A descriptive scanning (cross-sectional scanning) method was used within the framework of the quantitative research approach. The sample of the study consisted of physical education and sports teachers and other branch teachers working in the Ortahisar District Directorate of National Education in Trabzon Province in the 2023-2024 academic year. Simple random sampling method was used in the research. A personal information form prepared by the researcher, the Mindful Awareness Scale (MBIFO) and the Maslach Burnout Inventory-Educator Form (MBE-EF) were used to collect data. The Statistical Package Program for Social Sciences (SPSS-21.0) was used to analyse the data. t-test, Mann Whitney U Test, ANOVA and Pearson correlation test were used to determine the differences between the means and the relationships between variables. When the findings were examined, it was seen that the mindfulness levels of the teachers were above the moderate level. The difference between the mean mindfulness scores was not significant according to the independent variables of gender, working hours (within the day), perception of income, education status, duty level, adequacy of the number of teachers, place of duty and teaching branch. When the mean mindfulness scores were examined according to the independent variables of age, years of service, marital status, choosing a profession voluntarily and re-choosing a profession, the difference between the means was determined to be statistically significant. Accordingly, it was determined that as teachers' age and years of service increased, their levels of mindfulness increased. Married teachers had higher mindfulness levels than single teachers. Teachers who chose their profession willingly and who expressed yes to re-choosing their profession had higher mindfulness average scores compared to other teachers. Teachers' mean burnout scores were found to be below the moderate level. The difference between mean burnout scores was not significant according to the independent variables of gender, educational status, job level, and number of teachers. When mean burnout scores were examined in some dimensions according to the independent variables of age, years of service, length of service (in days), marital status, perception of income, willingly choosing and re-choosing the profession, place of service, and teaching branch, the difference between the means was found to be statistically significant. Accordingly, it was determined that burnout (in the personal accomplishment dimension) decreased as age and years of service increased, and burnout (in the emotional exhaustion dimension) increased as length of service (daily) increased. It was determined that single teachers had higher levels of burnout (in the personal accomplishment dimension) than married teachers, and that teachers with a low-income perception had higher average burnout scores (in all dimensions) compared to teachers with a moderate-income perception. It was determined that the average burnout scores (in all dimensions) of teachers who chose the profession willingly and who said yes to choosing the profession again were lower compared to other teachers. The average burnout scores (in the depersonalization dimension) of teachers working in rural areas were higher than those of teachers working in city centers. When examined according to teaching branch, it was seen that the average burnout scores (in the emotional exhaustion and personal accomplishment dimensions) of teachers in other branches were higher than the average burnout scores of physical education and sports teachers. Regardless of the teaching branch, a low-level significant inverse relationship was found between mindfulness and burnout (in all dimensions). This finding may mean that when teachers' mindfulness increases, their burnout may decrease. As a result of the obtained results, in order to reduce teachers' burnout levels and increase their awareness; We can recommend developing comprehensive policies to improve the quality of life of teachers, to provide a peaceful and supportive school environment, to provide effective in-service training by experts, to improve working conditions and to raise the social status of teachers.
Benzer Tezler
- Bireysel ve takım sporcularının bilinçli farkındalık düzeylerinin tükenmişlik, öz yeterlilik ve olumlu düşünme ile ilişkisi
The relationship between individual and team athletes' levels of mindfulness with burnout, self-efficiency and positive thinking
İPEK TİLBE TÜLEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiİSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİSpor Yöneticiliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESEN KIZILDAĞ KALE
- Engelli bakıcılarının tükenmişlik düzeyinin yordanmasında algılanan sosyal destek ve bilinçli farkındalık düzeyinin rolü
The role of perceived social support and mindfulness in predicting the burnout levels of caregivers for individuals with disabilities
EMİNE SAVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Psikolojiİstanbul Okan ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PINAR ARSLANTÜRK
- Okul tükenmişliği, okula yabancılaşma, bilinçli farkındalık ve öz yeterlik arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between school burnout, school alienation, mindfulness, and self-efficacy
YUSUF İSKENDER ÖZSARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELİM GÜNDOĞAN
- Okul psikolojik danışmanlarının tükenmişlik düzeylerinin kişisel ve kurumsal faktörler açısından incelenmesi
Examination of school psychological counselors' burnout levels in terms of personal and institutional factors
BEYZA KAZMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiEge ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HANİFE KAHRAMAN
- Sosyal medya platformlarının kullanıcıların kişiseleylemlilik ve dijital tükenmişlikleri üzerindeki etkisinin incelenmesi
An investigation of the impact of social media use on users' personal agency and digital burnout
PINAR GÖÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiİSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASLI ENEZ DARÇIN