Kastamonu Yazma Eserler Kütüphanesi'nde korunan tezhipli yazma eserlerdeki penç motiflerinin incelenmesi ve sanatsal üretimler
Investigation of penc motifs in illuminated manuscripts preserved in Kastamonu Manuscript Library and artistic productions
- Tez No: 962571
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUHAMMET BİLGEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 464
Özet
Penç motifi, Türk tezhip sanatının en karakteristik ve köklü motiflerinden biridir. Genellikle beş yapraklı stilize bir çiçek formu olarak tanımlanan penç motifi, farklı dönem ve üsluplara bağlı olarak çeşitli biçim, renk ve teknik özellikler kazanmıştır. Tezhip kompozisyonlarında kimi zaman ana motif, kimi zaman da diğer motif gruplarını tamamlayan motif olarak kullanılmıştır. Bu tez çalışması kapsamında, Kastamonu Yazma Eserler Kütüphanesi'nde korunan tezhipli yazma eserlerde yer alan penç motifleri detaylı bir biçimde incelenmiştir. Seçilen eserlerde penç motiflerinin form, renk, teknik ve yerleşim özellikleri analiz edilerek, motifin tarihsel süreç içerisindeki evrimi ortaya konmuştur. İnceleme sonucunda, erken dönem ve klasik dönem eserlerde penç motifine yoğun ve belirgin biçimde yer verildiği; bu motifin kompozisyonlarda ana süsleme unsuru olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Batılılaşma etkilerinin görüldüğü eserlerde ise penç motifinin hatayi, gonca ve rumi motifleriyle dengeli ve uyumlu şekilde birlikte kullanıldığı gözlemlenmiştir.
Özet (Çeviri)
The claw motif is one of the most characteristic and deep-rooted motifs of Turkish illumination art. Generally defined as a stylized flower form with five petals, the claw motif has acquired various forms, colors and technical characteristics depending on different periods and styles. In illumination compositions, it was sometimes used as the main motif and sometimes as a motif complementing other motif groups. Within the scope of this thesis, the claw motifs in illuminated manuscripts preserved in the Kastamonu Manuscript Library were examined in detail. The form, color, technique and placement characteristics of the penç motifs in the selected works were analyzed and the evolution of the motif in the historical process was revealed. As a result of the analysis, it was determined that the penç motif was used intensely and prominently in the works of the early period and classical period; this motif was used as the main ornamental element in the compositions. In works with Westernization influences, it was observed that the penç motif was used in a balanced and harmonious manner with hatayi, gonca and rumi motifs.
Benzer Tezler
- Kastamonu Yazma Eser Kütüphanesi'nde korunan el yazmalarındaki Rumi motiflerinin incelenmesi ve sanatsal üretimleri
An analytical study of Rumi motifs in manuscripts housed at the Kastamonu Manuscripts Library and their artistic interpretations
ENES KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Güzel SanatlarKastamonu ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. MUHAMMET BİLGEN
- Kastamonu Yazma Eserler Kütüphanesi'nde korunan tezhipli el yazmalarındaki tığ motifleri ve sanatsal üretimler
Tig motifs in the illuminated manuscripts preserved at the Kastamonu Manuscript Library
ÖZKAN YAYCIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Güzel SanatlarKastamonu ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMET BİLGEN
- Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü'nde korunan Alanya Müzesi 487 envanter numaralı Kur'an-ı Kerîm'in tezhiplerinin incelenmesi
Analysis of gildings of the holy Quran with inventory number 487 in Alanya Museum preserved in Konya Manuscripts Regional Directorate
UMMUHAN KAÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
El SanatlarıKastamonu ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMET BİLGEN
- Kastamonu yazma eserler kütüphanesi'nde yer alan 19. yüzyıl'a ait Kur'an-ı Kerimlerin tezyinat özellikleri ve özgün tezhip çalışmaları
Decorations of 19th century handwritten Holy Qur'ans located in the Kastamonu manuscripts library and genuine illumination works
MİNE DİLBER
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2019
El SanatlarıGazi ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. SEVAY ATILGAN
- Kastamonu Yazma Eser Kütüphanesi'nde korunan elli adet yazma eserin şemseli cilt süslemelerinin incelenmesi
Investigation of fifty manuscripts bindings which has şemse decorations preserved in Kastamonu Manuscript Library
AMİNE UYANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarKastamonu ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. MUHAMMET BİLGEN