6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca tesis edilen sınır dışı etme işleminin hukuki ve yargısal değerlendirmesi
Legal and judicial evaluation of the deportation procedure established pursuant to Law no.6458 on Foreigners and International Protection
- Tez No: 962660
- Danışmanlar: PROF. DR. YÜCEL ACER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
Bu tez, yabancıların sınır dışı edilme süreçlerini 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (“YUKK”) çerçevesinde ele almakta; özellikle bu işlemlerin yargısal denetime konu olduğu dava süreçlerine odaklanmaktadır. Bu çalışma temel olarak şu sorulara cevap aramaktadır: Türkiye'de sınır dışı işlemlerine ilişkin mevzuat, geri göndermeme ilkesi başta olmak üzere uluslararası insan hakları standartlarına uygun mudur? Sınır dışı kararlarının uygulanmasında hangi temel uygulama sorunları ve hukuki belirsizlikler ortaya çıkmaktadır? Sınır dışı işlemlerinin yargısal denetimi hangi ölçüde etkili ve tutarlıdır; karşılaşılan yapısal sorunlar nelerdir? Bu doğrultuda çalışmanın amacı, sınır dışı etme işlemlerinin hukuki niteliğini açıklığa kavuşturmak; söz konusu işlemlere ilişkin mevzuatın yeterliliğini, idari uygulamaların şekillenişini ve yargısal denetimin işleyiş biçimini analiz etmektir. Bu analiz, sınır dışı kararlarının bireysel haklar üzerindeki etkisini dikkate alarak, geri göndermeme ilkesi başta olmak üzere ulusal ve uluslararası hukuk normlarıyla uyumluluğunu da değerlendirmeyi hedeflemektedir. Tezin ağırlık noktasını, YUKK çerçevesinde öngörülen sınır dışı rejiminin mevzuatsal yeterliliği ve uygulama pratiği ile yargısal denetim mekanizmalarının etkinliği ve uygulamada karşılaşılan temel sorunların incelenmesi oluşturmaktadır. Bu bağlamda çalışma, sınır dışı işlemlerine karşı açılan davalarda yargı mercilerinin yaklaşımını ve karar gerekçelendirme yöntemlerini değerlendirmekte, idarenin takdir yetkisinin sınırları ile yargının denetim yetkisi arasındaki dengeyi analiz etmekte ve süreçte ortaya çıkan çelişkili kararlar ile yargılama sürelerinin hak arama özgürlüğüne etkilerini irdelemektedir. Böylelikle, hem mevzuat hem de uygulama bakımından sınır dışı kararlarına ilişkin normatif çerçeve ve pratik sorunlar, bütüncül ve karşılaştırmalı bir yaklaşımla ortaya konulmaktadır. Çalışma, başta Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi olmak üzere, ulusal ve uluslararası yargı kararlarından kapsamlı biçimde yararlanarak hem normatif hem de uygulamaya dönük analizler sunmaktadır. Ayrıca, akademik literatür desteğiyle sınır dışı kararlarının şekillenmesinde yargı organlarının rolü detaylı biçimde tartışılmıştır. Sonuç olarak, bu tez, YUKK'un sınır dışı rejiminin, uluslararası insan hakları standartlarıyla büyük ölçüde uyumlu bir normatif çerçeve sunduğunu; özellikle geri göndermeme ilkesi, bireyselleştirilmiş değerlendirme ve yargısal başvuru hakkı gibi temel güvenceleri içermesi bakımından önemli bir ilerleme kaydettiğini ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, uygulamaya ilişkin değerlendirmelerde, sınır dışı işlemlerine karşı öngörülen yargısal ve idari mekanizmaların her zaman öngörülen koruma düzeyini sağlamadığına dair bazı yapısal sorun alanlarına işaret edilmiştir. Bu çerçevede, yargı süreçlerinin erişilebilirlik ve tutarlılık bakımından güçlendirilmesi; idari uygulamaların ise daha öngörülebilir, gerekçeli ve birey odaklı şekilde yapılandırılması gerektiği yönünde öneriler geliştirilmiştir. Bu çalışma, sınır dışı sisteminin hukuki ve yargısal boyutlarını normatif ilkeler, içtihat analizi ve uygulama pratiği ekseninde bütüncül bir yaklaşımla değerlendirerek, hem kavramsal açıklık sağlamayı hem de mevcut koruma mekanizmalarının daha etkili ve hak temelli işlemesine yönelik somut katkılar sunmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the deportation processes of foreigners within the framework of Law No. 6458 on Foreigners and International Protection (“LFIP”), with a particular focus on judicial review procedures concerning such administrative decisions. It primarily seeks to answer the following questions: To what extent is Turkey's deportation legislation compatible with international human rights standards, particularly the principle of non-refoulement? What are the key practical challenges and legal uncertainties in the implementation of deportation decisions? To what extent is the judicial review of deportation procedures effective and consistent, and what structural problems are encountered in practice? In line with these questions, the aim of this study is to clarify the legal nature of deportation decisions; to analyze the adequacy of the legislative framework, the structure of administrative practices, and the functioning of judicial review mechanisms. This analysis also takes into account the impact of deportation decisions on individual rights, and assesses the compatibility of the current system with national and international legal norms, particularly the principle of non-refoulement. The core of the thesis lies in examining the normative adequacy of the deportation regime as envisaged under the LFIP, its practical implementation, and the effectiveness of judicial review mechanisms, along with the major issues arising in practice. In this context, the study evaluates judicial reasoning in deportation cases, the boundaries of administrative discretion versus judicial oversight, and the implications of inconsistent rulings and lengthy proceedings on the right to an effective remedy. Thus, both the legal framework and its application are assessed through a comprehensive and comparative approach. This study draws extensively on the case law of both the European Court of Human Rights and the Turkish Constitutional Court to provide both normative and practice-oriented analyses. In addition, the role of the judiciary in shaping deportation decisions is discussed in detail with the support of academic literature. In conclusion, the thesis finds that the deportation regime established under the LFIP offers a normative framework largely in line with international human rights standards—especially in terms of the principle of non-refoulement, individualized assessment, and the right to judicial appeal. However, the analysis also reveals structural shortcomings in practice, where judicial and administrative mechanisms do not always ensure the level of protection envisaged by the law. Accordingly, the study proposes that judicial proceedings should be strengthened in terms of accessibility and consistency, and that administrative practices should be restructured to be more predictable, reasoned, and individual-centered. By evaluating the legal and judicial dimensions of the deportation system through the lens of normative principles, case law analysis, and implementation practices, this study aims to provide conceptual clarity and offer concrete contributions toward a more effective and rights-based protection mechanism.
Benzer Tezler
- A critical assessment of Turkey's migration regime: Securitization versus human rights?
Türkiye'nin göç rejiminin eleştirel bir değerlendirmesi: Güvenlikleştirmeye karşı insan hakları?
KÜBRA AYDINLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiAvrupa Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN GALİP YALMAN
- Uluslararası sözleşmeler bakımından Türkiye'de çalışma hakkı ve sınırlamaları
Right to work and its limitations in Turkey in terms of international agreements
OSMAN FARUK KÜDÜR
- Irak ve Türk hukukunda yabancıların sınır dışı edilmesi
The deportation of foreigners in Iraqi and Turkish law
AMMAR YOUSIF KHUDHAIR AL-MAMOORI
- 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nda idari gözetime alternatif yükümlülüklere ilişkin düzenleme yapılmasının insan hakları bağlamında değerlendirilmesi
An assesment of the regulation regarding alternative obligations to administrative detention in accordance with law no. 6458 on foreigners and international protection in the context of human rights
BÜŞRA PEKŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
FelsefeHacettepe Üniversitesiİnsan Hakları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ASLI BAYATA CANYAŞ
- 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamında Suriyelilere verilen hizmetlerin sosyal hizmet perspektifinden değerlendirilmesi
Evaluation of the services provided to Syrians within the scope of law no. 6458 on foreigners and international protection from a social perspective
ABDULLAH YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Kamu YönetimiOsmaniye Korkut Ata ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ELA