Madde kullanım bozukluğu olan bireylerde deneyimsel kaçınma, belirsizliğe tahammülsüzlük, öz-yeterlik, anksiyete ve depresyon ile bağımlılık şiddeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Investigation of the relationships between avoidance, intolerance of uncertainty, self-efficacy, anxiety, depression, and addiction severity
- Tez No: 962687
- Danışmanlar: PROF. DR. BERNA DİRİM METE, DR. ÖĞR. ÜYESİ GİZEM GERDAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikiyatri, Psikoloji, Psychiatry, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Demokrasi Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikiyatri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bağımlılık Danışmanlığı ve Rehabilitasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Bu araştırmada, madde kullanım bozukluğu (MKB) olan bireylerde deneyimsel kaçınma, belirsizliğe tahammülsüzlük, öz-yeterlik, anksiyete, depresyon ve bağımlılık şiddeti arasındaki ilişkiler yapısal eşitlik modeli aracılığıyla incelenmiştir. Çalışmanın temel amacı, tanılar üstü değişkenlerin bağımlılık şiddetini nasıl etkilediğini ortaya koymak ve bu ilişkilerde deneyimsel kaçınma ile psikolojik belirtilerin olası aracı rolünü değerlendirmektir. Araştırma, İzmir Demokrasi Üniversitesi Buca Seyfi Demirsoy Hastanesi Denetimli Serbestlik Birimi'nde madde kullanım bozukluğu ile klinik izlemi yapılan 231 gönüllü katılımcıyla yürütülmüştür. Katılımcılara sosyodemografik bilgi formu, Kabul ve Eylem Formu II (KEF-II), Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği (BTÖ-12), Genel Öz-Yeterlik Ölçeği (GÖYÖ), Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği (HADÖ) ve Bağımlılık Profil İndeksi (BAPİ) uygulanmıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda yapısal eşitlik modellemesiyle doğrudan ve dolaylı yollar test edilmiştir. Bulgular, belirsizliğe tahammülsüzlüğün bağımlılık şiddetini doğrudan ve dolaylı yollarla anlamlı biçimde yordadığını, deneyimsel kaçınmanın ise hem psikolojik belirtiler hem de bağımlılık şiddeti üzerinde güçlü bir yordayıcı olduğunu göstermiştir. Öz-yeterliğin bağımlılık şiddeti üzerindeki etkisinin yalnızca dolaylı yollarla anlamlı olduğu ve deneyimsel kaçınma ile psikolojik belirtilerin bu ilişkide tam aracılık rolü üstlendiği saptanmıştır. Bulgular, öz-yeterlik ve belirsizliğe tahammülsüzlük ile bağımlılık şiddeti arasındaki ilişkide deneyimsel kaçınma ve psikolojik belirtilerin önemli bir rol oynadığını ortaya koyarak, MKB kliniğinde deneyimsel kaçınma ile buna eşlik eden psikolojik belirtilerin değerlendirme ve müdahale süreçlerinde dikkate alınması gerektiğine işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
This study examined the relationships between experiential avoidance, intolerance of uncertainty, self-efficacy, anxiety, depression, and addiction severity among individuals diagnosed with substance use disorder (SUD) using structural equation modeling. The primary aim was to explore how transdiagnostic variables influence addiction severity and to evaluate the potential mediating roles of experiential avoidance and psychological symptoms in these relationships. The research was conducted with 231 voluntary participants receiving clinical monitoring for substance use disorder at the Probation Unit of İzmir Demokrasi University Buca Seyfi Demirsoy Hospital. Participants completed a sociodemographic information form, the Acceptance and Action Questionnaire-II (AAQ-II), the Intolerance of Uncertainty Scale (IUS-12), the General Self-Efficacy Scale (GSES), the Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS), and the Addiction Profile Index (API). Based on the collected data, direct and indirect paths were tested through structural equation modeling. Findings revealed that intolerance of uncertainty significantly predicted addiction severity through both direct and indirect pathways. Experiential avoidance emerged as a strong predictor of both psychological symptoms and addiction severity. The effect of self-efficacy on addiction severity was found to be significant only through indirect pathways, with experiential avoidance and psychological symptoms fully mediating this relationship. These results highlight the critical role of experiential avoidance and accompanying psychological symptoms in the link between self-efficacy, intolerance of uncertainty, and addiction severity, emphasizing the importance of
Benzer Tezler
- Travma öyküsü ve değişime hazır oluşun madde kullanım bozukluğu tanısı alan bireylerde incelenmesi
Examition of trauma history and readiness to change among patients with substance use disorder
TUĞBA YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KÜLTEGİN ÖGEL
- The evaluation of substance use characteristics and psychosocial factors in individuals with early- and late-onset substance use disorder
Erken ve geç dönem başlangıçlı madde bağımlılığı olan bireylerde madde kullanım özellikleri ve psikososyal faktörlerin değerlendirilmesi
BEGÜM CEREN YÜKSEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OYA MORTAN SEVİ
- Alkol ve madde kullanım bozukluğu olan bireylere uygulanan psikoeğitimin içselleştirilmiş damgalama ve benlik saygısı üzerine etkisi
The effect of psychoeducation applied to individuals with alcohol and substance use disorder on internalized stigma and self-esteem
HANDE TUĞÇE DEMİRCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HemşirelikBandırma Onyedi Eylül ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LATİFE UTAŞ AKHAN
- Madde kullanım bozukluğunda bilişsel davranışçı yaklaşım temelli psikoeğitimin bağımlılık profili, öz yeterlilik ve bağımlılık seyrine etkisinin incelenmesi: randomize kontrollü deneysel çalışma
Examination of the effect of cognitive behavioral approach-based psychoeducation on addiction profile, self-efficacy and addicti̇on outcome in substance use di̇sorder: a randomi̇zed controlled experimental study
CİHAN KOCAİRİ
Doktora
Türkçe
2023
HemşirelikAydın Adnan Menderes ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA DEMİRKIRAN
DOÇ. DR. MERİH ALTINTAŞ
- Madde kullanım bozukluğu olan ergenlerin ebeveynlerine uygulanan psikoeğitimin ebeveynlerin farkındalık düzeyine ve ergenlerin ebeveyn tutumu algısına etkisi
The effect of psychoeducation applied to parents of adolescents with substance use disorder on the level of parental awareness and perception of parental attitude of adolescents
BUĞSE YURTSEVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Hemşirelikİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEYLA BAYSAN ARABACI