Ekolojik ayak izi ve insani gelişmişlik ilişkisi: Sahra Altı Afrika ülkeleri örneği
Relationship between ecological footprint and human development: The case of Sub-Saharan African countries
- Tez No: 962704
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ PİŞKİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yalova Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ekonomi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
Bu çalışma, Sahra Altı Afrika (SAA) ülkelerinde, ekolojik ayak izi ile insani gelişme arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Temel amaç, insani gelişmenin ve diğer kontrol değişkenlerinin çevresel sürdürülebilirliğin bir göstergesi olan ekolojik ayak izi üzerindeki etkisini göstermek ve politika önerileri sunmaktır. Çalışmada, 2000-2021 dönemini ve 21 SAA ülkesini kapsayan, dengeli panel veri seti kullanılarak ampirik analiz gerçekleştirilmektedir. Modelde bağımsız değişkenler olarak; insani gelişmişlik endeksi, kentleşme oranı, yenilenebilir enerji tüketimi oranı, doğal kaynak rantları ve KOF küreselleşme endeksi yer almaktadır. Ayrıca, modelde 2008 Küresel Finans Krizini ve COVID-19 pandemisini temsil eden kukla değişkenler de bulunmaktadır. Model tahmininde sabit etkiler yöntemi kullanılmaktadır. Diagnostik testler sonucunda heteroskedastisite, otokorelasyon ve yatay kesit bağımlılığı tespit edildiği için Driscoll-Kraay standart hataları ile tahmin yapılmaktadır. Bulgulara göre, insani gelişme düzeyindeki artış ekolojik ayak izini anlamlı biçimde artırmaktadır. Bu durum, çevresel sürdürülebilirlik hedefleri ile sosyoekonomik gelişmenin, ilgili dönemde SAA ülkeleri için her zaman örtüşmediğini göstermektedir. Yenilenebilir enerji kullanımı ise ekolojik ayak izini azaltıcı etki yaratmaktadır. Bulgular, çevresel yükün azaltılması için çevre dostu büyüme politikalarının benimsenmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu kapsamda, çalışma, sürdürülebilir kalkınma stratejilerinin oluşturulmasında çevresel göstergelerin dikkate alınmasının önemine vurgu yapmakta ve çeşitli politika önerileri sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study examines the relationship between ecological footprint and human development in Sub-Saharan African (SSA) countries. The main goal is to investigate the impact of human development and selected control variables on environmental sustainability, as measured by the ecological footprint, and to propose policy recommendations. The empirical analysis is conducted using a balanced panel dataset covering 21 SSA countries from 2000–2021. The model includes the Human Development Index (HDI), urbanization rate, renewable energy consumption rate, natural resource rents, and the KOF globalization index as independent variables. In addition, dummy variables are incorporated to account for the effects of the 2008 Global Financial Crisis and the COVID-19 pandemic. The model is estimated using the fixed effects method. Due to the presence of heteroskedasticity, autocorrelation, and cross-sectional dependence—as indicated by diagnostic tests—the estimations are corrected using Driscoll Kraay standard errors. The results indicate that an increase in human development significantly raises the ecological footprint. This finding suggests that, for the SSA region during the study period, socio-economic development and environmental sustainability objectives did not always align. Conversely, renewable energy consumption is found to have a mitigating effect on the ecological footprint. These outcomes underline the need for environmentally friendly growth policies to reduce ecological pressure. In this context, the study emphasizes the importance of integrating environmental indicators into sustainable development strategies and offers a set of policy recommendations.
Benzer Tezler
- Sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde ekolojik ayak izi: BRICS-T ülkeleri üzerine panel veri analizi
Ecological footprint in the framework of sustainable development: Panel data analysis on BRICS-T countries
BURCU ULUAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
EkonometriDokuz Eylül ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM KİREN GÜRLER
- Birleşmiş Milletler sürdürülebilir kalkınma amaçları kapsamında ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirliğin değerlendirilmesi: Gelişmişlik düzeyine göre ülkelerin analizi
Evaluation of economic, social and environmental sustainability within the scope of the United Nations sustainable development goals: Analysis of countries by level of development
ÇETİN ÜNEN
- Makroekonomik değişkenlerin ekolojik ayak izine etkisi: OECD ülkeleri üzerine panel veri incelemesi
The effect of macroeconomic variables on ecological footprint: Panel data review on OECD countries
SÜMEYYE RAFİA YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonometriDokuz Eylül ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRAH GÜLAY
- Çevresel sürdürülebilirliği etkileyen ekonomik faktörler: NIC ülkeleri üzerine panel veri analizi
Economic factors affecting environmental sustainability: Panel data analysis in NIC countries
NURSAÇ DEĞERLİ PARLAK
Doktora
Türkçe
2025
EkonomiNiğde Ömer Halisdemir Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FINDIK ÖZLEM ALPER
- Çevresel ve ekonomik faktörlerin mutluluğa etkisi
The effect of environmental and economic factors on happiness
MİNE ÖZGÜVEN