Erken dönem uyum bozucu şemalar ve sağlık anksiyetesi arasındaki ilişki: Psikolojik esnekliğin aracı rolü
The relationship between early maladaptive schemas and health anxiety: The mediating role of psychological flexibility
- Tez No: 963095
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNEM DURUSAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Erken dönem uyum bozucu şemalar, sağlık anksiyetesi, psikolojik esneklik, Early maladaptive schemas, health anxiety, psychological flexibility
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Haliç Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Bu araştırma, erken dönem uyum bozucu şema alanları ile sağlık anksiyetesi arasındaki ilişkiyi ve psikolojik esnekliğin bu ilişkideki aracılık etkisini incelemek üzere tasarlanmıştır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama yöntemi ile yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Türkiye'de yaşayan 18-45 yaş arası 427 katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri“Demografik Bilgi Formu”,“Young Şema Ölçeği Kısa Form-3”, Sağlık Anksiyetesi Ölçeği Kısa Versiyon“, ve ”Psikolojik Esneklik Ölçeği" kullanılarak toplanmıştır. Veriler SPSS 26.0 ve AMOS 24.0 programlarıyla analiz edilmiş; bağımsız örneklem t testi, ANOVA, korelasyon, çoklu regresyon analizi ve yapısal eşitlik modellemesi uygulanmıştır. ANOVA ve t testi sonuçlarına göre, sağlık anksiyetesinin cinsiyet, tıbbi tanı, psikiyatrik tanı varlığı gibi demografik değişkenlere göre anlamlı şekilde farklılaştığı görülmüştür. Yapılan korelasyon analizi, erken dönem uyum bozucu şema alanları ile sağlık anksiyetesi arasında anlamlı ve pozitif yönlü ilişkiler olduğunu göstermektedir. Özellikle kopukluk ve reddedilmişlik, zedelenmiş otonomi ve aşırı tetikte olma şema alanlarının sağlık anksiyetesi ile daha güçlü ilişkiler sergilediği bulunmuştur. Çoklu regresyon analizine göre, aşırı tetikte olma şema alanı sağlık anksiyetesinin anlamlı bir yordayıcısıdır. Aracılık rolü analizi ise yapısal eşitlik modeli ile incelenmiş olup, psikolojik esnekliğin bu ilişkide kısmi bir aracılık rolü üstlendiği görülmüştür. Araştırmada elde edilen bulgular literatür çerçevesinde değerlendirilmiş ve gelecek araştırmalar için öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study was designed to examine the relationship between early maladaptive schema domains and health anxiety, and to investigate the mediating role of psychological flexibility in this relationship. The research was conducted using the relational survey model, a quantitative research method. The study sample consisted of 427 participants between the ages of 18 and 45 residing in Turkey. Data were collected using the“Demographic Information Form”, the“Young Schema Questionnaire–Short Form 3”, the“Short Health Anxiety Inventory”, and the“Psychological Flexibility Questionnaire”. The data were analyzed using SPSS 26.0 and AMOS 24.0 software. Independent samples t-test, ANOVA, correlation analysis, multiple regression analysis, and structural equation modeling were applied. According to the results of ANOVA and t-test analyses, health anxiety significantly differed across demographic variables such as gender, presence of a medical diagnosis, and presence of a psychiatric diagnosis. Correlation analyses revealed significant and positive associations between early maladaptive schema domains and health anxiety. In particular, the schema domains of disconnection and rejection, impaired autonomy, and hypervigilance showed stronger correlations with health anxiety. Multiple regression analysis indicated that the hypervigilance schema domain was a significant predictor of health anxiety. The mediating role analysis, conducted through structural equation modeling, revealed that psychological flexibility partially mediated the relationship between schema domains and health anxiety. The findings were discussed within the framework of existing literatüre and suggestions were provided for future research.
Benzer Tezler
- Panik bozukluk tanılı hastalarda erken dönem uyum bozucu şemalar ve intihar olasılığı ile ilişkisi
Early maladaptive schemas and their association with suicide risk in patients with panic disorder
HAVVANUR KATMER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RUKİYE AY DİKER
- Early maladaptive schemas and mental health: The sequential mediator role of neuropsychological personality traits and cognitive emotion regulation
Erken dönem uyum bozucu şemalar ve psikolojik sağlık: Nöropsikolojik kişilik özelliklerinin ve bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin sıralı aracı rolü
VASFİYE DERYA ŞEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
PsikolojiBaşkent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELVİN DOĞUTEPE
- Erken dönem uyum bozucu şemalar ve Young Pozitif Şema Ölçeği ile değerlendirilen erken dönem uyumlu şemalar üzerinden Obsesif Kompulsif Bozukluk belirtileri ve müdahale
Intervention and the symptoms of Obsessive Compulsive Disorderthrough early maladaptive schemas and early adaptive schemas assessed by the Young Positive Schema Questionnaire
BERGE VELİBAŞOĞLU
Doktora
Türkçe
2021
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜJGAN İNÖZÜ MERMERKAYA
- Karma belirtili olan ve olmayan majör depresif bozukluk hastalarında erken dönem uyum bozucu şemalar, duygu düzenleme güçlüğü ve çocukluk çağı travmaları arasındaki ilişki
The relationship between early maladaptive schemas, emotion regulation difficulties and childhood trauma in major depressive disorder patients with and without mixed features
MELİKE ÖZAYDIN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİNAY ÖNEN
- Opioid kullanım bozukluğu olan bireylerde plazma oksitosin seviyesi ile erken dönem uyum bozucu şemalar ve ebeveyn algısı arasındaki ilişki
The relationship between plasma oxytocin levels, earlymaladaptive schemas, and parental perception inindividuals with opioid use disorder
AHMET TAHA MADEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİLİZ KULACAOĞLU ÖZTÜRK