Ali Şir Nevâyî'nin hamsesindeki naatlar ve Miraciyeler üzerine bir inceleme
A study of the naats and Miraciyes in Ali Şir Nevâyî's hamse
- Tez No: 963423
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KENAN ÖZÇELİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk İslam Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 287
Özet
Ali Şir Nevâyî'nin Hamsesindeki Naatlar ve Miraciyeler Üzerine Bir İnceleme Türk şiirinin klasik döneminde hemen her şair naat ve miraciye kaleme almıştır. Bu şiir türleri, şairin Hz. Peygamber'e olan sevgisini ve övgüsünü dile getirdiği metinlerdir. XV. yüzyıl Türk edebiyatının coğrafyasını en geniş sınırlarıyla düşündüğümüzde Orta Asya'da Ali Şir Nevâyî'nin sanatının gücü ve etkisi dikkat çekmektedir. Şair, Türk edebiyatının ilk hamse sahibidir. Hayretü'l-Ebrâr, Ferhâd ü Şîrîn, Leylî vü Mecnûn, Seb'a-yi Seyyâr ve Sedd-i İskenderî adlı mesnevilerden oluşan hamsesi içeriği ve özellikleriyle Anadolu sahası şairlerince örnek alınmıştır. Nevâyî'nin hamsesini oluşturan mesnevilerin hepsinin mukaddimelerinde tevhid, münâcât, naat, miraciye, sebeb-i telif gibi adeta klasikleşmiş bölümler görülmektedir. Naatları ve miraciyeleri göz önüne alındığında Nevâyî'nin hem klasik tertibe bağlı bir edip hem de Hazreti Peygamber'e samimi bir âşık olduğu dikkat çekmektedir. Onun naatları ve miraciyeleri, dinî ve tasavvufi muhtevalı şiirlerinin en samimi ve en etkili ifade özelliğine sahip olanlarıdır. Şairin naatları ve miraciyeleri konusunda yapılan bu çalışmada onun sanat, kültür ve medeniyet inşa edici vasıflarıyla Anadolu sahası şairleri arasındaki ortak yönler aranmış ve farklılıklar ortaya konmuştur. Çalışmada Ali Şir Nevâyî'nin hamsesindeki naatlar ve miraciyeler incelenmiş, bu bölümlerde işlenen ortak konular beş mesneviden temsil gücü yüksek beyitlerle ele alınmıştır. Osmanlı şairleri mesnevilerin giriş bölümlerindeki naatları genellikle ana temadan bağımsız ele alırken Nevâyî her naata hakkını vermiş ve konuyu bu noktadan itibaren incelemeye başlamıştır. Başka bir deyişle, naatları ana temadan bağımsız olarak veya ana temanın bir parçası olarak değerlendirilebilir.
Özet (Çeviri)
A Study of the Naats and Miraciyes in Ali Şir Nevâyî's Hamse Nearly all Turkish poets of the classical era wrote naats. A poet conveys his admiration and affection for the Prophet Muhammed in these types of poetry. Upon examining the geographical scope of Turkish literature in the fifteenth century, the power and effect of Ali Şir Nevāyī's poetic art in Central Asia become evident. The poet is the first owner of a hamse in Turkish literature. The Anatolian poets followed his hamse, which included the mathnawis Hayretü'l-Ebrâr, Ferhâd ü Şîrîn, Leylî vü Mecnûn, Seb'a-yi Seyyâr ve Sedd-i İskenderî, due to its content and features. In their introductions, every mathnawi that comprises Nevāyī's hamse has classical sections like tevhid, münâcât, naat, miraciye and sebeb-i telif. It is significant because, in light of Nevâyî's naats and miraciyes, he was a true devotee of the Prophet Muhammed as well as a poet who followed the classical order. His poems and miraciyes are the ones with the most sincere and effective expression of his poems with religious and mystical content. This study of the poet's poems explores the commonalities between his artistic, cultural, and civilization-building qualities and those of Anatolian poets, while also highlighting the differences. The study examines the poems and miraciyes in Ali Şir Nevâyî's hamse and explores the common themes explored in these sections through representative couplets from five masnavis. While Ottoman poets generally treated the naats in the introduction sections of the masnavis independently of the main theme, Nevâyî gave each naat its due and began to explore the subject from this point on. In other words, his naats can be evaluated independently or as part of the main theme.
Benzer Tezler
- Alî Şîr Nevâyî'nin hamsesindeki hikâyeler dışında kalan bölümler üzerine bir inceleme
An examination on the sections out of the stories in Ali Şir Nevâyî's hamse
ZEHRA ŞİMŞEK
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜCAHİT KAÇAR
- Ali Şir Nevayi'nin mesnevilerinde kelime grubu yapıları
Word group structures in Ali Şir Nevayi's couplets
MALEK SAWALHA
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİKRET TURAN
- Ali Şîr Nevâyî'nin Nevâdirü'ş-Şebâb adlı divanında deyimler
Idioms in Ali Şîr Nevâyî's divan named Nevâdirü'ş-Şebâb
FATMA KILIÇ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FUNDA TOPRAK
- Ali Şir Nevâî'nin Türkçe manzum eserlerinde Arapça unsurlar
Arabic elements in Ali Shir Navâ'î's Turkish verses
MUKADDER GEZEN
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUCAHİT KAÇAR
- Ali Şîr Nevâyî'nin Türkçe divanlarında olumsuzluk ve yokluk
Negativity and absence in the Turkish divans of Ali Şir Nevâyi
BURCU SARIKAYA
Doktora
Türkçe
2025
DilbilimPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET VEFA NALBANT