İbnü'l-Arabî metafiziğinde özgürlük
Freedom in Ibn al-ʿArabī's metaphysics
- Tez No: 964167
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET CAHİD HAKSEVER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
Bu çalışma İbnü'l-Arabî'nin özgürlük anlayışını ontolojik, teolojik ve pratik boyutlarıyla incelemektedir. Dört bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde İbnü'l Arabî'nin hayatı özetlenmektedir. Ayrıca onun bazı temel önermeleri çerçevesinde özgürlük kavramına dâir teorik çıkarımlar yapılmaktadır. Çalışmanın ikinci bölümünde Tanrı'nın esmâsı ile insan arasındaki ilişki görelilik kategorisi çerçevesinde ele alınmaktadır. Göreliliğin hâkim olduğu bir zeminde mutlak özgürlüğün imkânsızlığı vurgulanmaktadır. Buna mukâbil üçüncü bölümde İbnü'l-Arabî mutlak özgürlüğü Zât üzerinden temellendirmektedir. Bu bağlamda özgürlük, Tanrı'nın varlığının zâtî oluşu ve O'nun her türlü izâfetten, nispetten, kayıttan ve fakrdan münezzeh ve müstağni oluşuyla ilişkilendirilmektedir. Dördüncü bölümde İbnü'l-Arabî'nin insan özgürlüğünü hem ontolojik hem de teolojik düzlemde nasıl temellendirdiği ve bu özgürlüğün pratik düzeyde nasıl tecrübe edildiği ele alınmaktadır. Özgürlük, bir yönüyle a'yân-ı sâbite mertebesindeki varoluşsal duruma diğer yönüyle ise“kurb-ı nevâfil”hadîsinde ifade edilen ilâhî yakınlık sayesinde kulun beşerî sıfatlardan fânî olduğu bir hâle işaret etmektedir. İbnü'l-Arabî'ye göre bu sürecin sırrı, kulun Hakk'ın emir ve irâdesine fıtratında içkin olan mutlak teslimiyetle yönelmesinde saklıdır. Özgürlük vehminden soyutlanmayı ve bu niteliğin hakikî sahibine iade edilmesini ifade eden“özgürlüğün terki”makamı da dördüncü bölümde ele alınmaktadır. İnsanın kendi fakrını ve sebepler karşısındaki zorunluluğunu idrâk etmesi sonucunda ulaşılan bu mertebe, özgürlük iddiasından tamamen sıyrılmayı ve onu gerçek sâhibine teslim eden bir kulluk şuurunu ifade etmektedir. Bölümün sonunda ise İbnü'l-Arabî'nin özgürlük anlayışı, modern Batı düşüncesindeki belirli teorilerle karşılaştırılmaktadır. Batı düşüncesinde özgürlük özerk bir kendilik bilinci etrafında inşâ edilirken İbnü'l-Arabî düşüncesinde özgürlük, bu bilincin Hakk'a nispetle yeniden tanımlanmasıyla ortaya çıkan kulluk bilinciyle temellendirilmektedir
Özet (Çeviri)
This study examines Ibn al-ʿArabī's understanding of freedom through its ontological, theological, and practical dimensions. The study consists of four chapters. The first chapter presents an overview of Ibn al-ʿArabī's life and offers theoretical inferences regarding the concept of freedom based on some of his fundamental propositions. In the second chapter of the study, the relationship between God's names and the human being is examined within the framework of the category of relativity. It is emphasized that in a context dominated by relativity absolute freedom is impossible. In contrast, in the third chapter, Ibn al-ʿArabī grounds the notion of absolute freedom in the Divine Essence. In this context, freedom is associated with the essential nature of God's existence and his transcendence and independence from all forms of relativity, attribution,limitation, and ontological poverty. The fourth section examines how Ibn al-ʿArabī grounds human freedom on both the ontological and theological levels and how this freedom is experienced on a practical level. Freedom, on the one hand, refers to the existential state at the level of the immutable essences and on the other hand, to a state in which the servant becomes annihilated from human attributes thanks to the divine proximity as expressed in the ḥadīth of qurb alnawāfil. According to Ibn al-ʿArabī, the key to this process lies in the servant's turning toward the commands and will of God with an absolute submission inherent in his nature. The station of“abandonment of freedom”which denotes the detachment from the illusion of freedom and the return of this attribute to its true possessor is also examined in the fourth chapter. This stage attained through the human being's realization of existential incapacity and the necessity imposed by causal relations reflects a consciousness of servitude that completely relinquishes any claim to freedom and surrenders it to the One who is its true owner. At the conclusion of the chapter, Ibn alʿArabī's conception of freedom is compared with certain theories in modern Western thought. While freedom in Western thought is constructed around an autonomous selfawareness, in Ibn al-ʿArabī's perspective, it is grounded in a consciousness of servitude that arises from redefining the self in relation to God.
Benzer Tezler
- İbnü'l-Arabî'nin te'vil anlayışı ve Vahdet-i Vücûd metafiziğinde âyetle istidlal olgusu
Ibn al-ʿArabī's understanding of taʾwīl and the use of Rur'anic verses as istidlāl in the metaphysics of Waḥdat Al-Wujūd
YASEMİN ULUTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET TAHA BOYALIK
- İbnü'l-Arabî'nin Kitâbü'l-Ezel'i üzerine kavramsal bir analiz
A conceptual analysis on İbn Al-'Arabī's Kitāb Al-Azal
RABİA EGİCİ
- İbnü'l-Arabî'nin Meşâhidü'l-esrâr isimli eseri ve Sitti Acem'in şerhi
Ibn al-Arabi's Mashāhid al-asrār and it's commentary by Sitt al-Ajam
ZEYNEP ŞEYMA ÖZKAN
- İbnü'l-Arabî'nin ontolojik düşüncelerinin resim sanatına yansımaları
Reflections of Ibn Al-'Arabî's ontological thoughts on painting
ŞUHEDA EKİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
FelsefeMardin Artuklu ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUNUS CENGİZ
- Harîrîzâde Kemâleddin Efendiˈnin Reşh-i Sılâti'l-Enveriyye fî Şerhi Salâtiˈl-Ekberiyye isimli eseri (metin ve inceleme 1-65 varak)
Harîrîzâde Kemâleddin Master's works of Reşh-i Sılâtiˈl-Enveriyye fî Şerhi Salâtiˈl-Ekberiyye (text and anlysing 1-65 leaf)
SARE ZİYANSIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dinİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VEYSEL AKKAYA