Geri Dön

Ziya Paşa'nın Hürriyet Gazetesindeki yazıları (1868-1870)

Ziya Pasha's Articles in Hürriyet Newspaper

PDF İndir

  1. Tez No: 964425
  2. Yazar: MEHTAP ÖZBEY
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HAMİYET SEZER FEYZİOĞLU
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Hürriyet Gazetesi, Ziya Paşa, Namık Kemal, Abdulaziz, Hurriyet Newspaper, Ziya Pasha, Namık Kemal, Abdulaziz
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 356

Özet

Tanzimat Dönemi'nin en önemli devlet adamlarından biri olan Ziya Paşa 1829 senesinde İstanbul'da dünyaya gelmiş önemli şair ve yazardır. Çalışkan yapısı, cesur karakteri, vatanseverliği, açık sözlü ve eleştirel kişiliği ile yaşadığı döneme damga vuran önemli bir şahsiyettir. Ziya Paşa'nın doğup büyüdüğü seneler Osmanlı Devleti'nin çok ciddi iç ve dış meseleler ile uğraşıyor olması Ziya Paşa'yı derinden etkilemiş ve hayatını şekillendiren gelişmeler devleti kurtarmak fikri etrafında gelişmiştir. 1839 yılında Tanzimat Fermanı ilan edilmiş ve bu fermanla Babıâli kalemlerinde çalışacak yetenekli gençlere ihtiyaç duyuldu. Ziya Paşa da bu isimlerden biridir ve henüz 17 yaşında iken Sadaret Mektubi kalemine girer ve burada devlet terbiyesinin yanında bürokratik işlerle ilgili bilgi edindi. Ayrıca bu kalemde kendini Mustafa Reşit Paşa'ya ispatlama şansı elde etti aynı zamanda birçok önemli şahsiyetle tanıştı. Abdülaziz zamanında ise Mabeyn'de dördüncü kâtip oldu. Bu kalemde iken Fransızca öğrenmesi onu Batı kültürüne de yakınlaştıracak ve Osmanlı kültürü ile Avrupa kültürünü kıyaslama şansı bulacaktı. Ancak Sadrazam Ali Paşa ile arasındaki çekişme yüzünden İstanbul dışında tutulmaya çalışılacak ve farklı görevlerle merkezden uzak tutuldu. Mesela Kıbrıs Mutasarrıflığı, Amasya Mutasarrıflığı ve Canik Mutasarrıfı olarak görevlendirilmesi hep bu sebepledir. Ancak gönderildiği yerlerde yaşadığı siyasi, sosyal ve psikolojik sorunlar yüzünden tekrar İstanbul'a döndü, İstanbul'da 1865'de Meclis-i Vala üyesi olarak atandı. Ancak bu sıralarda Sırbistan, Suriye, Girit gibi yerlerde çıkan azınlık ayaklanmaları neticesinde Osmanlı Devleti'nin başarısız olması Ziya'nın hükümete cephe almasına sebep oldu. Bu sırada Ali Paşa Ziya Paşa'yı daha önce görev yaptığı yer olan Kıbrıs'a tekrar görevlendirmek istedi. Aynı zamanda Mısır hidivliği yüzünden abisi İsmail Paşa ile arası açık olan eski Maliye Nazırı Mustafa Fazıl Paşa Avrupa'ya gitmişti. Mustafa Fazıl Paşa, Ziya Paşa'nın da içinde olduğu Yeni Osmanlıları Avrupa'ya davet etti. Ziya Paşa, Namık Kemal ile beraber Paris'e gider. Bir süre sonra kendilerine Ali Suavi'de dâhil olur. Mustafa Fazıl Paşa iki yıldır Paris'de Camp Elyees'de oturmaktadır ve geniş bir çevresi vardı. Böylece Yeni Osmanlılar gittikleri ilk andan itibaren kendilerine Mustafa Fazıl'ın etrafında seçkin bir topluluğun içinde buldular. Mustafa Fazıl başkanlığında toplanan Yeni Osmanlılar yaptıkları toplantı sonucu Avrupa'da iki gazete çıkarma kararı aldılar. Bunlardan biri Muhbir diğeri Hürriyet Gazetesi idi. Muhbir'i Ali Suavi çıkaracaktı. Hürriyet'i ise Kemal ve Ziya çıkardı. Muhbir çıkarılmaya başlandı ancak Ali Suavi Muhbir'de Kemal ve Ziya'nın hoşuna gitmeyen yazılar kaleme alınca Muhbir'de yer alan Yeni Osmanlılar ibaresinin kaldırılmasını istediler. Suavi ibareyi kaldırmadı ancak Kemal ve Ziya Hürriyet'i 29 Haziran 1868'de Yeni Osmanlılar ibaresi ile Londra'da çıkarmaya başladılar. Ziya Paşa Hürriyet'ten önce Ulum, İnkılab, İttihad, Fecir ve Muhbirde de yazılar yazdı. Ama en çok üzerine düştüğü sahiplendiği, düzenli olarak yazdığı ve en güçlü muhalefeti yaptığı gazete Hürriyet oldu. Hürriyet Gazetesi adeta Kemal ve Ziya'nın milletine içlerini döktüğü aynı zamanda dönemin siyasi olaylarını ele alıp eleştirip, eleştirdikleri konular ile alakalı çıkış yolları aradıkları ve devleti parçalanmaktan nasıl kurtaracaklarını anlattıkları, vatanseverliği en üst seviyede gösterdikleri bir fikir arenası olmuştur. Hürriyet Gazetesi, Yeni Osmanlılar Cemiyeti tarafından, onların damgası ile çıkarılan ve cemiyetin fikirlerinin gazeteye yansıtıldığı bir yayın organıdır. Osmanlı Devleti'nde yenileşme hareketlerinin en çok yapıldığı, ayrıca azınlık ayaklanmalarının en yoğun yaşandığı döneme denk gelmesi Yeni Osmanlılar denilen entelektüellerinde birçok konuya kafa yormasına ve bu konularla ilgili fikirlerini en iyi yansıttıkları alan olan Hürriyet Gazetesi'nin yayınlanmasına sebep oldu. Hürriyet Gazetesi'nin taze haber olarak halka ulaştırdığı bilgiler ve konulara baktığımız zaman bugünün Türkiyesi ile benzerlik gösterir. Özellikle ekonominin kötü olması maliyenin durumu ve Avrupa'dan sürekli alınan borçlar meselesi dikkat çekicidir. Hürriyet kendi devrinde olduğu gibi sonraki devirlere de ışık tutacak birinci elden önemli bir kaynaktır. Özellikle Abdülaziz devri iç ve dış meseleleri ile ilgili önemli detaylar yer almaktadır. Hürriyet Gazetesi'nde Ziya Paşa'nın en önemli hedeflerinden biri haklarını bilmediğini iddia ettiği halkı aydınlatmak ve gazete aracılığı ile yapılacak yenilikler konusunda bir kamuoyu oluşturmaktır. Adaletsizlik, artan rüşvet ve iltimas olayları, azınlıkların devlete isyanı özellikle Girit meselesinde yapılan yanlışlar, Ali Paşa'nın aldığı kararlar sebebi ile uzayıp giden Mısır meselesi gazete de geniş yer tutar. Yeni Osmanlıların ana hedefleri yapılacak bir değişikliği ile Babıâli'nin yanlış uygulamalarına Avrupa'ya sürekli taviz veren yaklaşımlarına ve Ali Paşa'nın devlet üzerindeki etkilerine son vermektir. Gazete'de en çok yer alan konuların başında meclisler gelmektedir. Avrupa tarzı parlamenter sistem oluşturmak en temel hedeftir bunu yaparken Padişahın da olduğu bir sistem üzerinde kafa yordular. Osmanlı'nın gerileme sebepleri, Yeni Osmanlıların amacı, Yunan Meselesi, Balkanlar'ın durumu, Mısır Meselesi, Tanzimat ve Girit Meselesi bunların yanında Eğitim'in içinde bulunduğu durum, Müslümanlar ve Gayrimüslimlerin durumu gazetede en çok yer alan konular arasındadır. Osmanlı'nın ekonomisinin kötü oluşu, mali sorunlar ve borçlar da gazetede en çok yer alan konular arasındadır. Osmanlı Devleti'nin 19. yüzyıl başından itibaren geçirdiği değişim ve bunun gazeteye yansıması ve yaptıkları tespitler sayesinde bizlerde bugün en güzel şekilde ulaştıran Namık Kemal ve Ziya Paşa'yı bugün minnetle anılan iki şahsiyet olarak karşımıza çıkmaktadır. Gazete ilk olarak Mustafa Fazıl Paşa finanse ettiği için onun istediği yönde yazılar yazıldı ve daha sonra Mısır Hidivi İsmail Paşa'nın finanse etmesiyle İsmail Paşa'nın istediği doğrultuda yazılar kaleme alınmıştır. Ancak her iki finansör zamanında da ortak olan düşünceler ve hedef tahtasına oturtulan Babıâli olmuştur. Yeni Osmanlılar tarihini anlamak için Hürriyet Gazetesi'ni iyi tahlil edip anlamak gerekir. Hürriyet Gazetesi Yeni Osmanlıların Babıâli'ye karşı verdiği mücadele ve muhalefetin en somut örneğidir. Gazete'nin en önemli hedefi halkı hakları konusunda bilinçlendirerek istedikleri yöne kanalize edebilmektir. Çünkü idari sistemin değişmesini isterken öngörülen cumhuriyet rejimi, parlamenter sistemin halka sağlayacağı faydaları en çok halkın bilmesi gerekiyordu. Hürriyet Gazetesi yeni Osmanlıların yayın organı olduğu için onların görüş ve fikirlerini içermektedir. Meşveret usulü, kanunların değişmesi gerektiği ve meclis konuları Avrupa'dan örnekler verilerek anlatılmaktadır. Ancak Ziya Paşa bütün bunları yaparken İslami esaslardan ayrılmadan Avrupa'yı kuru taklitten çok ötesini anlatmaktadır. Bürokrasiye, Babıâli'ye yapılan eleştirilerden en çok Ali ve Fuat Paşalar nasibini aldı. Gazete'nin en önemli gündem maddeleri devletin kronikleşmenin de çok ötesini geçmiş problemleridir. Devlet işlerinin rüşvet, iltimas ve uygunsuz şekillerde yürütülmesi, Avrupa'dan sürekli alınan borçların devlet işlerine ve halkın menfaatine harcanmaması ve kişilerin elinde ziyan edilmesi en çok rahatsızlık duyulan durumdur. Eğitimin, ilmin gerilemesi ile niteliksiz devlet adamlarının yetişmesi yine devletin en önemli problemlerinden biridir. Türk milletinin ilk defa karşılaştığı bazı terimler, hukuk-u milliye, parlamento, cumhuriyet gibi kavramlar bugünün siyasi ve sosyal terminolojisi oluşturulurken bunun ilk adımları olmuştur. Hürriyet Gazetesi'nde yer alan konular hem iç hem dış meseleleri kapsayacak şekilde yer aldı. Olaylar sıcağı sıcağına yazıldığı için birinci elden önemli bir kaynaktır. Hürriyetin amacı iç ve dış meselelerin çözümü için yol haritası sunmaktır. Şahıslar ile problemlerinin olmadığını ileri sürerler ancak Ziya Paşa Ali Paşa'ya olan nefretini çok açık bir şekilde ifade ediyor olması bu sözlere biraz ters düşmektedir. Ziya Paşa 11. sayıda Şiir ve İnşa makalesi ile 68. ve 69. sayıda yayınlandığı Rüya adlı makalesi gazeteye ayrıca edebi bir kimlik kazanmıştır. Bütün Avrupa hayatı Hürriyet Gazetesi etrafında geçen Ziya Paşa, İstanbul'a döndükten sonra da farklı görevlerde yer almıştır. Ancak hayatını genel olarak değerlendirdiğimiz zaman yaşarken amaçlarına tam olarak ulaşamamıştır. Ama uzun vadede değerlendirildiğinde cumhuriyet, meşveret, basın yayın yolu ile kamuoyu oluşturmak, rüşvet ve iltimasları korkusuzca ortaya çıkarmak gibi kavram ve durumları kendisinden sonraki aydın kişilere korkusuzca aktarmış ve yol gösterici olmuştur. Bu anlamda baktığımız zaman Ziya Paşa ölümsüzdür. Eserleri ve fikirleri ile kendi dönemine damga vurmuş ve kendinden sonraki dönemlere de ışık tutmuştur.

Özet (Çeviri)

Ziya Pasha, one of the most important statesmen of the Tanzimat Period, is an important poet and writer who was born in Istanbul in 1829. He is an important person who left his mark on the period he lived in with his hard-working nature, brave character, patriotism, outspoken and critical personality. The fact that the Omsa State was dealing with very serious internal and external issues during the years when Ziya Pasha was born and raised deeply affected Ziya Pasha, and the developments that shaped his life developed around the idea of saving the State. The Tanzimat Edict was declared in 1839 and with this edict, there was a need for talented young people to work in the offices of the Sublime Porte. Ziya Pasha is one of these names, and when he was only 17 years old, he entered the Grand Vizier Mektubi, where he acquired information about bureaucratic affairs as well as state education. In addition, he had the chance to prove himself to Mustafa-Reşit Pasha in this pen and also met many important figures. During the reign of Abdulaziz, Mabeyn became the fourth secretary. Learning French during this period would bring him closer to Western culture and he would have the chance to compare Ottoman culture with European culture. However, due to the conflict between him and Grand Vizier Ali Pasha, he was tried to be kept out of Istanbul and was kept away from the center with different duties. For example, this is the reason why he was appointed as Governor of Cyprus, Governor of Amasya and Governor of Canik. However, due to the political, social and psychological problems he experienced in the places he was sent to, he would return to Istanbul again and be appointed as a member of the Council of Valence in Istanbul in 1865. However, the failure of the Ottoman Empire as a result of minority uprisings in places such as Serbia, Syria and Crete during this period caused Ziya to turn against the government. Meanwhile, Ali Pasha wanted to reassign Ziya Pasha to Cyprus, where he had previously served. At the same time, former Minister of Finance Mustafa Fazıl Pasha, who was at odds with his brother Ismail Pasha because of his position as the Khedive of Egypt, went to Europe. Mustafa Fazıl Pasha invited the New Ottomans, including Ziya Pasha, to Europe. Ziya Pasha goes to Paris with Namık Kemal. After a while, Ali Suavi joins them. Mustafa Fazıl Pasha had been living in Camp Elyees in Paris for two years and had a wide circle of people. Thus, from the first moment they arrived, the New Ottomans found themselves in an elite community around Mustafa Fazıl. The New Ottomans, who gathered under the chairmanship of Mustafa Fazıl, decided to publish two newspapers in Europe as a result of their meeting. One of them was Informant and the other was Hürriyet Newspaper. Ali Suavi would find the informant. Kemal and Ziya would bring freedom. Informers started to be produced, but when Ali Suavi Informer wrote articles that Kemal and Ziya did not like, they wanted the phrase“New Ottomans”in the Informer to be removed. Suavi did not remove the phrase, but Kemal and Ziya Hürriyet started to publish it in London on 29 June 1868 with the phrase New Ottomans. Before Hürriyet, Ziya Pasha wrote articles in Ulum, İnkılab, İttihad, Fecir and Muhbirde. But Hürriyet was the newspaper that he took care of the most, that he embraced regularly, and to which he gave the strongest opposition. Hürriyet Newspaper became an arena of ideas where Kemal and Ziya poured out their hearts to their nation, discussed and criticized the political events of the period, looked for ways out of the issues they criticized, explained how to save the State from disintegration, and showed patriotism at the highest level. Hürriyet Newspaper is a publication organ published by the New Ottomans Society, with their stamp, and where the ideas of the society are reflected in the Newspaper. The fact that it coincided with the period when the most modernization movements were carried out in the Ottoman Empire and the minority uprisings were most intense caused the intellectuals called New Ottomans to think about many issues and to publish the Hürriyet newspaper, which was the area where they best reflected their ideas on these issues. When we look at the information and issues that Hürriyet Newspaper brings to the public as fresh news, it is similar to today's Turkey. Especially the bad economy, the financial situation and the constant pressure from Europe the issue of debts is noteworthy. Hürriyet is an important first-hand source that will shed light on subsequent periods, as well as in its own era. There are especially important details about the internal and external issues of the Abdülaziz period. One of Ziya Pasha's most important goals in Hürriyet Newspaper is to enlighten the public, whom he claims do not know their rights, and to create public opinion about the innovations to be made through the Newspaper. Injustice, increasing cases of bribery and favoritism, the rebellion of minorities against the State, especially the mistakes made in the Crete Issue, and the Egypt Issue, which has been protracted due to the decisions taken by Ali Pasha, have a wide coverage in the Newspaper. The main goals of the New Ottomans are to put an end to the wrong practices of the Sublime Porte, its constantly compromising approaches to Europe, and the effects of Ali Pasha on the State, through a change. Parliaments are one of the most frequently covered topics in the newspaper. The main goal is to create a European-style parliamentary system. While doing this, they think about a system that includes the Sultan. The reasons for the decline of the Ottoman Empire, the purpose of the New Ottomans, the Greek Question, the situation in the Balkans, the Egyptian Question, the Tanzimat and Crete Question, as well as the situation of Education and the situation of Muslims and Non-Muslims are among the most frequently covered topics in the Newspaper. The poor economy of the Ottoman Empire, financial problems and debts are among the most frequently covered topics in the newspaper. Namık Kemal and Ziya Pasha, who conveyed the changes that the Ottoman Empire has undergone since the beginning of the 19th century and the reflection of this on the newspaper and the findings they made, appear to us today in the most beautiful way, are two individuals who are remembered with gratitude today. Since the newspaper was first financed by Mustafa Pasha, articles were written in the direction that he wanted, and later, with the financing of the Egyptian Khedive Ismail Pasha, articles were written in the direction that Ismail Pasha wanted. However, the ideas that were common to both financiers and the one who was targeted were the Sublime Porte. In order to understand the history of the New Ottomans, it is necessary to analyze and understand the Hürriyet newspaper well. Hürriyet Newspaper's Battle of the New Ottomans against the Sublime Porte It is the most concrete example of struggle and opposition. The most important goal of the newspaper is to raise public awareness about their rights and channel them in the direction they want. Because while wanting the administrative system to change, the envisaged republican regime and the parliamentary system needed to be known to the public the most. Since Hürriyet newspaper was the media organ of the new Ottomans, it included their views and ideas. The consultation procedure, the need to change laws and parliamentary issues are explained by giving examples from Europe. However, while Ziya Pasha does all this, he explains much more than dry imitation of Europe, without deviating from Islamic principles. Ali and Fuat Pasha received the most criticism from the bureaucracy and the Sublime Porte. The most important agenda items of the newspaper are the state's problems that go far beyond being chronic. The most disturbing situation is that state affairs are carried out with bribery, favoritism and inappropriate ways, and that the debts constantly received from Europe are not spent on state affairs and for the benefit of the people and are wasted in the hands of individuals. The decline of education and science and the training of unqualified statesmen are again one of the most important problems of the state. Some terms that the Turkish nation encountered for the first time, concepts such as national law, parliament and republic, were the first steps in creating today's political and social terminology. The topics in Hürriyet Newspaper covered both domestic and foreign issues. It is an important first-hand source because it is written in the heat of events. The purpose of Hürriyet is to provide a road map for the solution of domestic and foreign issues. They claim that they have no problems with individuals, but the fact that Ziya Pasha clearly expresses his hatred for Ali Pasha contradicts these words. Ziya Pasha's article Şür ve İnşaat in the 11th issue and his article Rüya, published in issues 68 and 69, also gave the newspaper a literary identity. Zaya Pasha, who spent his entire European life around the Hürriyet newspaper, took part in different positions after returning to Istanbul. However, when we evaluate his life in general, he could not fully achieve his goals while he was alive. But when evaluated in the long term, the republic, consultation, press. He left his mark on his own period with his works and ideas and shed light on the periods after him.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    662885

    Tanzimat Döneminde muhalefet kültürü: Ziya Paşa örneği

    Opposition culture during the Tanzimat Period: the case of Ziya Pasha

    MUSTAFA ALBAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    TarihSakarya Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TURGUT SUBAŞI

  2. Tez No

    377928

    Ziya Paşa'nın devlet ve hürriyet görüşü

    State and freedom of conception in Ziya Pasha

    MEHMET MESUT BALLI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    FelsefeAnkara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CELAL TÜRER

  3. Tez No

    524554

    Hürriyet gazetesinin 1- 50 sayılarının incelenmesi (Metin-değerlendirme)

    The investigation of 1-50 issues of Hurriyet newspaper (Article-evaluation)

    EMİNE BAYRAM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    GazetecilikGiresun Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HATEM TÜRK

  4. Tez No

    753312

    XIX. asır Türk edebiyatında Jean Jacques Rousseau tesiri

    Jean Jacques Rousseau in 19th century Turkish literature

    FATMA ŞENİZ FEYZİOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERDOĞAN ERBAY

  5. Tez No

    524555

    Hürriyet gazetesinin 51- 100 sayılarının incelenmesi (Metin-değerlendirme)

    Analysis of 51th- 100th volumes of Hurriyet journal (Text- evaluation)

    GÜLŞEN YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    GazetecilikGiresun Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE BİLGEHAN TÜRK

Geri Dön