Sermaye akımları ve finansal dışa bağımlılığın uluslararası ticarete etkisi: Seçili ülkeler üzerine analiz
The effect of capital flows and financial external dependence on international trade: An analysis of selected countries
- Tez No: 964489
- Danışmanlar: PROF. DR. ASLI YENİPAZARLI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 178
Özet
Dünya ekonomileri, ekonomik büyüme ve kalkınma hedeflerini gerçekleştirmek ve beklenen ile gerçekleşen arasındaki açığı kapatmak adına her geçen gün daha da fazla çaba sarf etmek zorunda kalmaktadırlar. Bu çabaları karşısında dünya ekonomilerinin karşılaştıkları en önemli engellerin başında; sermaye faktörünün kıtlığı gelmektedir. Bu nedenle gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler penceresinden bakıldığında sermaye faktörünün kıtlığı beraberinde finansal bağımlılık sorununu da gündeme taşımaktadır. Ayrıca gelişmiş bir finansal sisteme sahip ülkeler ile sahip olmayan ülkeler arasında borçlanma ile finanse edilen endüstrilerde ticaret dengelerinin farklılığı gözlemlenmiştir. Yapılan literatür çalışmalarında sermaye hareketleri, ticari açıklık ve finansal dışa bağımlılık bağlamında bu üç başlığın bir arada uluslararası dış ticarete etkisi üzerine sınırlı sayıda çalışmanın mevcut olduğu ayrıca yükselen ekonomiler ve Türkiye'nin de içinde bulunduğu ampirik araştırmaların oldukça az olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmanın analizinde kullanılan değişkenler ve seçili ülkeler açısından uluslararası sermaye hareketlerinin ve finansal bağımlılığın makro düzeyde dış ticaret üzerindeki etkisinin araştırılması bu bağlamda literatüre özgün ve de önemli bir araştırma olarak katkı sağlayacaktır. Bu çalışmada; Rajan ve Zingales' in 1996 yılındaki“Financial Dependence and Growth”adlı çalışmalarından esinlenerek sermaye akımlarının ve ülkelerin finansal dışa bağımlılık seviyelerinin dış ticaret dengesi üzerine etkisinin ne yönde olduğunun tespit 5 edilmesi, ülke gruplarının finansal bağımlılık, ticaret dengesi, ticari açıklık düzeyi gibi değişkenlerinin uluslararası ticaret ile ilişkisinin makro temelli olarak ele alınıp Türkiye'yi de içine alan 13 yükselen ekonomi ülkesinin 1990-2023 dönemi için panel veri analizi yöntemiyle incelenmesi amaçlanmıştır. Raghuram G. Rajan ve Luigi Zingales tarafından“Financial Dependence and Growth”makalesinin (43 ülke ve 36 sektör / Panel Veri Analizi) sonucunda; Dış finansmana bağımlı olan sektörlerin, daha gelişmiş finansal piyasalara sahip ülkelerde nispeten daha yüksek büyüme oranlarına sahip olacağı test edilmiş ve finansal gelişmenin sektörel gelişme hızını ve dolayısıyla da ekonomik büyümeyi olumlu etkilediği ve de dış finansmana bağımlı olan firmaların (veya sektörlerin) bu ekonomilerde gelişmiş olduklarını tespit etmişlerdir. Çalışmamızda toplam 6 değişkenden oluşan seçili göstergeler ile Dünya Bankası'ndan temin edilen 1990-2023 dönemi yıllık verileri ile yükselen ekonomiler içinde gösterilen 13 ülke için analiz yapılmıştır. Analizde yer alan yükselen ekonomiler sırasıyla Arjantin, Brezilya, Çin, Endonezya, Filipinler, Güney Afrika, Hindistan, Kolombiya, Meksika, Mısır, Rusya, Tayland ve Türkiye'dir. 13 ülke grubu için yapılan panel veri analizinde bağımlı değişken olarak İthalat +İhracat / GSYİH (Ticaret (GSYİH'nin yüzdesi), (TA) ticari dışa açıklığın bir göstergesi olarak kullanılmıştır. Döviz Kuru (DK), Dış Borçlanma (DBORC), Doğrudan Yabancı Yatırımlar (DYY), Portföy Yatırımları (PY) ve Toplam Rezervler (REZ) ise analizimizde bağımlı değişkenler olup finansal bağımlılığı temsil eden göstergeler olarak kullanılmıştır. Analizde kullanılan değişkenler, Dünya Bankası'nın web sayfasından (https://databank.worldbank.org) temin edilmiştir. Sonuç olarak; Reel efektif döviz kuru endeksi, dış borç stoku ve portföy yatırımlarının uzun dönemde dışa açıklık üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve negatif; doğrudan yabancı yatırımlar ve toplam rezervlerin ise uzun dönemde dışa açıklık üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif bir etkisinin olduğu belirlenmiştir. Reel efektif döviz kuru endeksi ve dış borç stoku kısa vadede dışa açıklık oranını önemli ölçüde azalttığı tespit edilmiştir. Ayrıca tahmin sonucunda bağımsız değişkenlerin, 6 bağımlı değişkenin %77'sini açıkladığının belirlenmesi modelin açıklayıcılık gücünün yüksek olduğunu belirlenmesinin yanı sıra modelin genel olarak anlamlı olduğu tespit edilmiştir. ANAHTAR SÖZCÜKLER: Ticari Açıklık, Finansal Bağımlılık, Sermaye Hareketleri, Westerlund Eşbütünleşme Testi, Küreselleşme.
Özet (Çeviri)
Global economies are forced to exert increasing efforts every day to achieve their economic growth and development goals and to close the gap between expectations and actual outcomes. One of the most significant obstacles facing global economies in these efforts is the scarcity of capital. Therefore, from the perspective of developed and developing countries, this scarcity of capital raises the issue of financial dependency. Furthermore, a discrepancy in trade balances in debt-financed industries has been observed between countries with and without a developed financial system. Literature studies have identified a limited number of studies on the combined impact of these three components on international foreign trade, including capital flows, trade openness, and financial dependency, and a relatively limited number of empirical studies, including those involving emerging economies and Turkey. Investigating the macro-level impact of international capital flows and financial dependency on foreign trade, considering the variables used in this study and the selected countries, will contribute to the literature as an original and significant contribution. This study, inspired by Rajan and Zingales' 1996 study“Financial Dependence and Growth,”aims to determine the impact of capital flows and countries' levels of financial dependency on foreign trade balances. It also aims to analyze the relationship between variables such as financial dependency, trade balance, and trade openness of country groups and international trade from a macro perspective, using panel data analysis for 13 emerging economy countries, including Turkey, for the period 1990-2023. 8 Raghuram G. Rajan and Luigi Zingales' article“Financial Dependence and Growth”(43 countries and 36 sectors / Panel Data Analysis) concluded that sectors dependent on external financing would experience relatively higher growth rates in countries with more developed financial markets. They concluded that financial development positively impacts the pace of sectoral development and, consequently, economic growth, and that firms (or sectors) dependent on external financing are more developed in these economies. Our study analyzed 13 countries classified as emerging economies using selected indicators consisting of a total of six variables and annual data from the World Bank for the period 1990-2023. The emerging economies included in the analysis are Argentina, Brazil, China, Indonesia, the Philippines, South Africa, India, Colombia, Mexico, Egypt, Russia, Thailand, and Turkey, respectively. In the panel data analysis conducted for 13 countries, the dependent variable (Import + Export) / GDP (Trade (percentage of GDP)) was used as an indicator of trade openness. The dependent variables in our analysis were Exchange Rate (EER), External Debt (DBORC), Foreign Direct Investment (FDI), Portfolio Investment (PY), and Total Reserves (REZ) and were used as indicators representing financial dependence. The variables used in the analysis were obtained from the World Bank website (https://databank.worldbank.org). Consequently, it was determined that the real effective exchange rate index, external debt stock, and portfolio investments have a statistically significant and negative effect on openness in the long run, while foreign direct investment and total reserves have a statistically significant and positive effect on openness in the long run. The real effective exchange rate index and external debt stock were found to significantly reduce the openness ratio in the short run. Furthermore, the estimation results indicated that the independent variables explained 77% of the dependent variable, indicating that the model In addition to determining that the explanatory power is high, the model was found to be generally significant. KEYWORDS: Trade Openness, Financial Dependence, Capital Movements, Westerlund Cointegration Test, Globalization.
Benzer Tezler
- 1929-1980 arası dünya ekonomi krizlerinin, Türkiye ve diğer az gelişmiş ülkelerin kalkınma stratejilerine etkileri
Başlık çevirisi yok
CENGİZ YAVİLİOĞLU
- Sezgisel bulanık sayılar ile reel opsiyon değerlemesi ve güneş enerjisi yatırımı uygulaması
Real option valuation with intuitionistic fuzzy numbers and its application to solar energy investment
HÜSEYİN YİĞİT ERSEN
Doktora
Türkçe
2019
Enerjiİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKTAY TAŞ
- Türkiye'de finansal dışa açıklık ile cari açık ilişkisinin ampirik analizi
Empirical analysis of the relationship between financial openness current account deficit in Turkey
DENİZ HAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
EkonomiZonguldak Bülent Ecevit Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMZA ÇEŞTEPE
- Küreselleşme sürecinde ticari ve finansal açıklık: BRICS-T ülkeleri örneği
Trade and financial openness in the globalization process: BRICS-T example
SERAY ERBAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonomiKaramanoğlu Mehmetbey Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİNEM YAPAR SAÇIK
- Küreselleşme sürecinde yükselen piyasa ekonomilerine yönelik kısa vadeli yabancı sermaye girişleri ve iktisadi büyüme ilişkisinin analizi
The analysis of the relationship short-term foreign capital inflows to emerging market economies and economic growth in the globalization era
ÖMER FARUK BİÇEN