Prenatal dönemde valproik asit ile otizm modeli oluşturulan sıçan yavrularında çinko desteğinin davranış, sinaptik proteinler ve sitokin seviyeleri üzerine etkilerinin incelenmesi
The effects of zinc supplementation on behavior, synaptic proteins and cytokine levels in prenatally valproic acid exposed autism model of rat pups
- Tez No: 964559
- Danışmanlar: PROF. DR. MÜGE KİRAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Fizyoloji, Physiology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fizyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 164
Özet
Bu çalışma, prenatal dönemde valproik asit (VPA) maruziyetiyle otizm spektrum bozukluğu modeli oluşturulan sıçan yavrularında, çinko desteğinin davranışsal fenotipler, sinaptik protein düzeyleri ve inflamasyon belirteçleri üzerindeki etkilerini kapsamlı bir şekilde incelemek amacıyla gerçekleştirildi. Yavruların adolesan dönemdeki otizm benzeri davranışları incelenip, beyin bölgelerindeki sinaptik proteinlerden SHANK3, NLGN3 ve SYP, proinflamatuar sitokin (IL-1, IL-6, IL-17, TNF-α) ve mikroglia düzeyleri cinsiyete bağlı etkileriyle birlikte değerlendirildi. Bu çalışmada kullanılan otizm modelinde, her iki cinsiyette de erken dönemde görülen iletişim bozuklukları ve erkek yavrularda adolesan dönemde görülen sosyal davranış bozukluklarına karşı çinkonun koruyucu etkisinin olabileceği görüldü. Otizm modellerinde görülen anksiyete benzeri davranış, tekrarlı davranış ve duyusal tepkilerde bozulma gibi davranış bozukluklarına bu çalışmada rastlanmadı. Sinaptik protein miktarları incelendiğinde SHANK3 düzeylerinde otizme bağlı azalma dişilerde prefrontal kortekste, erkeklerde ise hipokampusta görülürken çinkonun koruyucu etkisi dişilerde görülüp erkeklerde görülmedi. Ayrıca amigdaladaki sinaptik proteinlerin etkilenmediği saptandı. İnflamasyon göstergesi olarak sitokin düzeyleri incelendiğinde, prefrontal kortekste otizme bağlı olarak sitokin düzeylerinin sadece dişilerde arttığı ve çinko takviyesi ile bu durumun düzeltilebileceği bulundu. Hipokampusta otizme bağlı olarak dişilerde sitokin seviyelerinin arttığı, erkeklerde sadece IL-1 ve TNF-α düzeylerinde artış olduğu ve çinko takviyesinin her iki cinsiyette de pozitif etkisi olabileceği görüldü. Amigdaladaki sitokin düzeyleri incelendiğinde otizme bağlı olarak erkeklerde tüm sitokinlerin, dişilerde IL-1'in arttığı ancak çinkonun koruyucu etki göstermediği bulundu. Mikroglia düzeyleri incelendiğinde otizme bağlı olarak dişilerde prefrontal kortekste, erkeklerde hipokampus CA1 bölgesinde mikroglia düzeylerinde artış bulunurken çinko takviyesi ile bu durumun düzeltilebileceği görüldü. Amigdalada ise otizme bağlı olarak her iki cinsiyette de artan mikroglia düzeylerine karşı çinkonun koruyucu etkisi görülmedi. Çalışma, çinko desteğinin VPA kaynaklı birçok bozukluğu önemli ölçüde düzelttiğini ortaya koydu; ultrasonik vokalizasyon ve sosyal etkileşimdeki bozulmalar iyileşti, sinaptik protein düzeyleri, proinflamatuar sitokin seviyeleri ve mikroglial aktivasyonun normale döndü. Bulgular, VPA'nın neden olduğu patolojinin cinsiyete bağlı farklılıklar gösterdiğini ve çinkonun terapötik etkilerinin de cinsiyete ve beyin bölgesine özgü olabileceğini vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study was conducted to investigate the effects of zinc supplementation on behavioral phenotypes, synaptic protein levels, and inflammatory markers in rat offspring exposed prenatally to valproic acid (VPA) to establish an autism spectrum disorder model. Autism-like behaviors during adolescence were examined, and the levels of synaptic proteins (SHANK3, NLGN3, SYP), proinflammatory cytokines (IL-1, IL-6, IL-17, TNF-α), and microglia in specific brain regions were evaluated along with sex-dependent effects. In this study, zinc supplementation was observed to be potentially protective against early communication deficits seen in both sexes and social behavioral impairments observed in adolescent male offspring. However, anxiety-like behavior, repetitive behavior, and sensory response impairments, which are typically seen in autism models, were not observed. Examination of synaptic protein levels revealed autism-related decreases in SHANK3, detected in the prefrontal cortex of females and the hippocampus of males, while zinc exerted a protective effect in females but not in males. Synaptic proteins in the amygdala were found to be unaffected. Regarding cytokine levels as markers of inflammation, an increase was detected only in females in the prefrontal cortex, which could be ameliorated by zinc supplementation. In the hippocampus, increased cytokine levels were found in females, while in males, increases were observed only in IL-1 and TNF-α levels; zinc supplementation showed beneficial effects in both sexes. Examination of cytokine levels in the amygdala revealed that all cytokines increased in males, while only IL-1 increased in females due to autism, yet zinc showed no protective effect. Analysis of microglia showed autism-related increases in the prefrontal cortex of females and in the hippocampal CA1 region of males, which could be reversed with zinc supplementation. However, in the amygdala, microglia levels were increased in both sexes, with no protective effect of zinc. Overall, the study demonstrated that zinc supplementation significantly improved many VPA-induced abnormalities; improvements were observed in ultrasonic vocalization and social interaction, along with normalization of synaptic protein levels, proinflammatory cytokine levels, and microglial activation. The findings highlight that VPA-induced pathology exhibits sex-dependent differences and that the therapeutic effects of zinc may also be sex- and brain region-specific.
Benzer Tezler
- Valproik asitle indüklenen sıçan otizm spektrum bozukluğu modelinde dimetil fumarat uygulamasının olası terapötik etkilerinin araştırılması
Investigation of the possible therapeutic effects of dimethyl fumarate administration in the valproic acid-induced rat autism spectrum disorder model
KÜBRA KARADAĞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Eczacılık ve FarmakolojiHacettepe ÜniversitesiTıbbi Farmakoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET MERT ERTUNÇ
PROF. DR. MEHMET YILDIRIM SARA
- Sıçanlarda valproik asitle oluşturulmuş otizm modelindebarrel korteks morfolojisinin incelenmesi
Investigating the barrel cortex morphology in the rat valproic acidmodel of autism
ÇAĞLAR ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
AnatomiEskişehir Osmangazi ÜniversitesiDisiplinlerarası Sinir Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN AY
- Valproik asit'in prenatal testis dokusundaki toksik etkilerine karşı folik asit ve propolis'in koruyucu etkileri
The protective effects of folic acid and propolis against the toxic effects of valproic acid in prenatal testis tissue
GÖKŞEN DERYA REİS KÖSE
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Histoloji ve EmbriyolojiKaradeniz Teknik ÜniversitesiHistoloji ve Embriyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENGİN YENİLMEZ
- Erken tavuk embriyosunda valproik asitin nöral tüp gelişimindeki olumsuz etkisi üzerine folik asit etkinliğinin değerlendirilmesi.
Effect of folic acid on sodium valproate-induced neural tube defects in early chicken embryos
ADEM BURSALI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2010
NöroşirürjiCelal Bayar ÜniversitesiNöroşirürji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SELÇUKİ
- West sendromlu olgularda prognoz ve ilişkili faktörler
Prognosis and associated factors in patient with west syndrome
DİLEK GÜNEŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2015
Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarıİstanbul ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. MERAL ÖZMEN