15-18. yüzyıl Osmanlı mûsikî ve tıp eserlerinde mûsikînin tıpla ilişkisi
The relationship between music and medicine in Ottoman music and medical works from the 15th to 18th centuries
- Tez No: 964587
- Danışmanlar: PROF. DR. RAŞİT GÜNDOĞDU, DOÇ. DR. AHMET ÖZDİNÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Deontoloji ve Tıp Tarihi, Medical History and Ethics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Hamidiye Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tıp Tarihi ve Etik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 90
Özet
Amaç: Tarih boyunca dinî ve mistik gelenekler mûsikî, manevî-derûnî tecrübenin hazmedilmesine eşlik eden“kutsal sır”gibi görmüştür. Bütünlüklü varoluşu telkin ettiği düşünerek müziği, bedenî ve psikolojik rahatsızlıkların giderilmesinde teşhis ve tedavi yöntemi olarak kullanmışlardır. Bu çalışma Osmanlı Dönemi'nde 15. ve 18. yüzyıllar arası seçilen tıp ve mûsikî eserlerinde, mûsikînin farklı disiplinlerle olan irtibatı üzerinden, tıpla ilişkisini ve mûsikî ile tedavinin hangi usul takip edilerek uygulandığını araştırmaktır. Gereç ve Yöntem: Mûsikî ve tıp eserlerinde geçen tedavinin hangi kavramlar üzerine inşa edildiği araştırıldı. 15.–18. yüzyıllar arasında telif edilmiş 13 eser incelendi. Farklı disiplinlere ait eserlerde de mûsikînin tesiri ve tedavi konusuna dair bilgiler yer almaktadır. Tezde incelenen eserler seçilirken eserin muhtevasının mûsikîyle tıp arasındaki ilişkiye hasredilmiş olması gözetildi. Bulgular: Antik çağdan itibaren insanın biyolojik, ahlakî ve psikolojik işlevlerini etkilediği kabul edilen hıltlar nazariyesinin, sağlık ve hastalık durumunu belirlemede önemli bir rol oynadığı ve insan fizyolojisiyle ilişkilendirildiği, klasik dönem tıp, astronomi ve edebiyat eserlerinde ortaya konulmaktadır. Mûsikî eserlerinde de bu hususa dair bilgilerin bulunduğu, mûsikî terminolojisinde yer alan şûbe-âvâze-makam kavramlarıyla dört sıvıya dayanan mizaç teorisi arasında ilişki kurulduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Klasik tıpta müzikle tedavinin varlığına ve uygulamasına dair, tedavide mûsikînin hangi ilişkiler kurularak kullanıldığına ve ne gibi faydalar sağladığına dair bilgilere ulaşılmıştır. Yetkin hekim olmak için mûsikî bilmenin gerekliliği de eserlerde işlenmiştir. İrtibat kurulan konularla birlikte değerlendirildiğinde müziğin tedavide kullanımının genel bir kabul gördüğü ortaya çıkmıştır.
Özet (Çeviri)
Aim: Throughout history, religious and mystical traditions have regarded music as a“sacred secret”that accompanies the assimilation of spiritual and inner experiences. Believing that music promotes holistic existence, they have also used it as a method of diagnosis and treatment for physical and psychological disorders. This study investigates the relationship between music and medicine, as well as the methods used in music therapy, through the connection between music and different disciplines in selected medical and musical works from the Ottoman period between the 15th and 18th centuries. Materials and Method: The concepts on which treatment was based in works on music and medicine were investigated. A total of 13 works from the 15th to 18th centuries were used. Works from different disciplines also contain information on the effects of music and treatment, but priority was given to works on music and medicine and those containing information on the relationship between music and medicine. Results: The theory of humors, which has been accepted since ancient times as influencing human biological, moral, and psychological functions, is described in classical works of medicine, astronomy, music, and literature as affecting health and disease and being related to human physiology. In classical sources, it has been determined that there is a connection between the concepts of şûbe-âvâze-makam and the temperament theory based on the four humors. Conclusion: In classical medicine, information has been obtained about the existence and application of music therapy, how music is used in treatment, and what benefits it provides. The necessity of knowing music in order to be a competent physician has also been discussed in the works. When evaluated in conjunction with the topics discussed, it has been revealed that the use of music in treatment is generally accepted.
Benzer Tezler
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- Dünden bugüne rebab ve yeniden ele alınması
Başlık çevirisi yok
M. REFİK KAYA
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1998
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
DOÇ. M. CAHİT ATASOY
- Osmanlı resim sanatı ve müzik: XV - XVIII. yüzyıl minyatürlerinde çalgılar ve betimlemeler
Başlık çevirisi yok
ŞULE YUM
- Konstantinos Aleksandru Psahos'un Musiki Takvimi'nden Asya Liri'ne: Geç dönem Rumca-Karamanlıca yayınlarda Osmanlı-Türk makam müziği ve teori yazımı
Ottoman-Turkish makam music and theoretical writing in late Greek-Karamanlidika publications: From Konstantinos Aleksandrou Psachos' music calendar to Asias Lyra
EYLÜL DOĞAN
Doktora
Türkçe
2024
Arşivİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖZDE ÇOLAKOĞLU SARI
- 12. ve 15. yüzyıllarda Türk tasvir sanatlarında mûsıkı aletleri
Musical instruments in Turkish design art between 12th and 15th centuries
TUNCAY DAĞLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Sanat TarihiFırat Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. İSMAİL AYTAÇ